تشديد اقدامات سياسي و اقتصادي روسيه عليه تركيه
رسانههای ترکیه اعلام کردند این کشور به صورت موقت حملات خود علیه اهداف داعش در سوریه را به حال تعلیق درآورده است.روزنامه حریت نوشت: ترکیه که یکی از اعضای ائتلاف آمریکا علیه داعش است، تصمیم گرفته فعلا حملاتش در سوریه را متوقف کند تا از تنش بیشتر جلوگیری شود. همچنین روزنامه حریت نوشت: آنکارا مشارکت جنگنده های ارتش این کشور در ائتلاف بینالمللی علیه داعش در سوریه را به حال تعلیق درآورد. بر اساس این گزارش، گفته میشود مقامات آنکارا از بیم اینکه جنگنده های آن توسط ارتش روسیه هدف قرار گرفته شوند، تصمیم به تعلیق پرواز جنگندههای خود در آسمان سوریه گرفته اند.
همزمان با این اقدام دولت ترکیه، روسیه در پی ساقط شدن هواپیمایش توسط ترکیه، سامانه ضدموشک اس - 400 خود را درپایگاه حمیمیم در لاذقیه سوریه مستقر کرد. خبرگزاری ریانووستی گزارش داد که ارتش روسیه سامانه ضدموشک اس - 400 را در سوریه مستقر کرد.
در این حال یکی از مقامات آمریکا تاکید کرد: تصمیم روسیه برای استقرار پیشرفتهترین سامانه دفاع هواییاش در سوریه باعث نگرانیهای شدید ارتش آمریکا شده است. این مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت: سیستم دفاع موشکی اس - 400 یک سیستم بسیار پیشرفته است که تهدید جدی برای همگان محسوب میشود و در حال حاضر نگرانیهای بسیاری در رابطه با عملیاتهای هوایی در سوریه وجود دارد. وی گفت: این سامانه دفاع موشکی نباید بر پروازهای هواپیماهای ائتلاف ضد داعش تاثیر بگذارد. در همین حال، پایگاه خبری دبکا متعلق به رژیم صهیونیستی با اعلام نگرانی مقامات این رژیم نسبت به استقرار سامانههای موشکی اس-400 روسیه در منطقه لاذقیه تاکید کرد: استقرار این سامانههای موشکی تهدیدی آشکار برای آزادی عمل جنگندههای اسرائیل در حریم هوایی شمال لبنان و بخشهایی از سوریه است.
در چنین شرایطی ۲۰ کامیون متعلق به ترکیه در مرز این کشور با سوریه در خاک سوریه هدف حمله چندین جنگنده روس قرار گرفتند. بر اساس تصاویر گرفته شده در طرف سوری مرز استان کلیس در جنوب ترکیه، کامیونهای در حال سوختن دیده می شوند که امدادگران میگویند ناشی از حملات هوایی روسیه بوده است. خبرگزاری آناتولی اعلام کرده که در این حمله هوایی جنگندههای روس ۲۰ کامیون را در شهرستان اعزاز حلب هدف قرار دادند که ۱۷ کشته و زخمی بر جای گذاشت. برخی منابع خبری اعلام کردند که این کامیونها حامل کمکهای بشردوستانه وعازم شهرستان اعزاز واقع در شمال حلب سوریه بودند. هفت راننده کامیون در این حمله هوایی کشته و ۱۰ نفر دیگر نیز زخمی شدند. «ذکریا کارسلی» از فرماندهان گروه تروریستی جبهة الشام اعلام کرد، کامیونهای متعلق به ترکیه در مرز هاتای توسط جنگندههای روسیه هدف قرار گرفتند. این حملات بعد از حمله ترکیه به جنگنده سوخو - ۲۴ روسیه در مرز سوریه و ترکیه انجام گرفت.
این درحالی است که رئیس جمهوری ترکیه با بیان اینکه روسیه سه بار حریم هوایی این کشور را نقض کرده بوده تأکید کرد که آنکارا عمدا جنگنده روس را سرنگون نکرده است. «رجب طیب اردوغان» با تاکید بر اینکه به روسیه هشدار میدهیم که با آتش بازی نکند مدعی شد، واشنگتن ادله موثقی دارد که نشان می دهد شرکتهای روسی و داعش به نظام سوریه نفت میفروشند. وی اظهار داشت: روسیه میگوید که گروه داعش را در جبل الترکمان سوریه هدف قرار میدهد. ولی من به شما میگویم که این گروه در این منطقه حضور ندارد و این نیز بهانه واهی برای حمله به این منطقه است. اردوغان با ادعای اینکه روسیه از دولتی حمایت میکند که مردم خود را میکُشد افزود: آنهایی که در برابر تروریسم، استانداردهای دوگانه اتخاذ کردهاند، با آتش بازی می کنند. رئیس جمهوری ترکیه درعین حال گفت، ولادیمیر پوتین پس از سقوط جت جنگنده روسیه، به تماسهای تلفنی او پاسخ نمی دهد. وی تاکید کرد که پیش از طرح موضوع معذرتخواهی باید روشن شود که چرا و چگونه چنین حادثهای رخ داده است. اردوغان با بیان اینکه مسکو باید از ما عذرخواهی کند گفت: اگر روسیه هواپیماهای ما را بزند، ساکت نمینشینیم. وی افزود: اگر ترکیه میدانست که آن جنگنده متعلق به روسیه است، رفتار متفاوتی در پیش میگرفت. خبر دیگر اینکه پس از پاسخ ندادن به تماس تلفنی رئیس جمهوری ترکیه، پوتین این بار تقاضای ملاقات حضوری اردوغان را نیز رد کرد. رئیسجمهوری روسیه تقاضای اردوغان برای ملاقات رو در رو در جریان اجلاس بین المللی آب و هوایی در پاریس را که قرار است سه روز دیگر برگزار شود رد کرد.
از طرفی «احمد داوداغلو»، نخستوزیر ترکیه نیز مدعی تلاش برای کاهش تنشها با روسیه شد و گفت: سرنگون کردن یک هواپیمای ناشناس بر فراز ترکیه، اقدام علیه هیچ کشوری نیست. «مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه هم با ادعای اینکه انهدام هواپیمای روسیه طبق قوانین بینالمللی انجام گرفته است، اعلام کرد که از هویت هواپیما پس از سقوطش مطلع شدیم. وی گفت: سقوط هواپیمای روسیه موجب تیره شدن روابط ترکیه با روسیه میشود.
این درحالی است که پوتین با بیان اینکه منتظر عذرخواهی مقامات عالیرتبه ترکیه هستیم اعلام کرد، رهبران ترکیه عمدا تلاش میکنند روابط مسکو و آنکارا را به بنبست بکشانند. رئیسجمهوری روسیه در موضعگیری جدید خود در خصوص سرنگونی جنگنده سوخو - 24 روسی برفراز سوریه توسط ترکیه گفت: این اقدامی غیرقابل توجیه و خنجری فریبکارانه بود که از پشت خوردیم؛ آن هم از کسانی که تصور میکردیم شرکای ما و متحدان ما در مبارزه علیه تروریسم هستند. پوتین همچنین اعلام کرد که روسیه از قبل اطلاعات مربوط به مسیر پروازی هواپیمای خود را که در سوریه هدف قرار گرفت، به آمریکا داده بود. در این حال «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در دیدار با «ولیدالمعلم» همتای سوری خود، گفت: ما معتقدیم که رهبران ترکیه از خط قرمز عبور کردهاند و کشورشان را در معرض خطر قرار گرفتن در شرایطی بسیار سخت قرار دادهاند.
اعمال تحریم های روسیه
مقامهای روسیه، دو روز بعد از اقدام ترکیه در سرنگون کردن جنگنده سوخو – ۲۴، از تصمیم مسکو برای تحریم واردات کالا از آن کشور خبر دادند. وزیر کشاورزی روسیه خاطر نشان کرد که برای تنبیه ترکیه به دلیل اقدام در سرنگون کردن جنگنده روسی، واردات سبزیجات خود را از ایران، مغرب، آذربایجان و ازبکستان انجام خواهد داد. همچنین مقامات روسی ۳۹ بازرگان ترکیهای را که برای شرکت در کنفرانسی به روسیه آمده بودند، از این کشور اخراج کردند؛ اقدامی که در ادامه تنشها بین دو کشور بر سر سرنگونی سوخو - ۲۴ در سوریه انجام شده است. وزارت امور خارجه روسیه هم با تعلیق توافق کنسولی با آنکارا، وضعیت لغو روادید برای اتباع ترکیه را لغو کرد. پس از ممنوعیت ورود برخی کالاهای کشاورزی از ترکیه به روسیه، حالا دولتمردان روس اقدامات تلافیجویانه را به معاهدات کنسولی کشاندند. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد اتباع ترکیه که تا پیش از این با توجه به موافقت کنسولی برای لغو روادید، بدون گرفتن ویزا به روسیه میرفتند، از اول ژانویه 2016 (اوایل دی ماه) باید حتماً ویزا بگیرند؛ ویزایی که بنظر میرسد به راحتی صادر نخواهد شد.
«آژانس جهانگردی فدرال» روسیه نیز در بحبوحه تنشها بین مسکو و آنکارا بر سر سرنگونی سوخو - ۲۴ اعلام کرد که روسیه به همکاری خود با ترکیه در حوزه جهانگردی پایان میدهد. رئیس کمیته دفاعی دومای روسیه هم گفت که کشورش در اعتراض به اقدام ترکیه شرکت در رزمایش دریای سیاه را لغو کرده است. دریادار «ولادیمیر کومیدوف» خبر داد که روسیه در اعتراض به هدف قرار گرفتن جنگنده سوخو - 24 توسط نیروی هوایی ارتش ترکیه، در تمرین نظامی مشترک دریای سیاه که ترکیه هم در آن شرکت دارد، حضور نخواهد داشت. از سویی مسکو نشست روسیه-ترکیه در ماه دسامبر را لغو کرد.
خبر دیگر اینکه پوتین در دیدار با فرانسوا اولاند رئیس جمهوری فرانسه که به مسکو سفر کرده بود گفت: مسکو آماده همکاری با پاریس برای مقابله با تروریسم است، اما بشاراسد را متحد اصلی خود در نبرد علیه تروریسم میدانیم. اولاند هم گفت: تلاش قدرتهای بزرگ جهانی علیه تروریسم باید به ایجاد یک ائتلاف بزرگ در مقابل داعش منتهی شود. وی گفت: ما و روسیه توافق کردیم که حملاتمان را علیه داعش در سوریه هماهنگ کنیم. در این حال محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در پیامی خطاب به همتای ترک خود ضمن تبریک به وی به دلیل انتخاب مجددش، ابراز اطمینان کرد که با درایت و تدبیر دو طرف مشکلی که اخیراً بین دو همسایه و دو کشور دوست ایران در منطقه بروز کرده حل شود. از طرفی نوری مالکی نخستوزیر سابق عراق با خصمانه توصیف کردن سیاستهای آنکارا، گفت که تداوم اقدامات اردوغان، موجب آغاز جنگ جهانی سوم خواهد شد.
حماسه جدید سردار سلیمانی
خبرگزاری اسپوتنیک روسیه به نقل از یک افسر بلندپایه سوری اعلام کرد، عملیات نجات خلبان روسی در شمال سوریه، با شش کماندو از حزبالله و 18 کماندوی ارتش سوریه زیر نظر سردار قاسم سلیمانی انجام شد. در گیرودار برنامهریزی برای عملیات مجدد جهت آزادی سریع خلبان روس، سردار سلیمانی با روسها تماس میگیرد و به آنها اطلاع میدهد که یک یگان ویژه برای نجات خلبان روس آماده کرده و پیشنهاد داد به دلیل اینکه این یگان ویژه متشکل از نیروهای ویژه حزبالله لبنان و کماندوهای سوری آموزش دیده توسط ایران است و آشنایی کامل با جغرافیای مکانی دارند، عهدهدار عملیات زمینی شوند و نیروی هوایی روسیه پشتیبانی و آتشبار هوایی و اطلاعات ماهوارهای را برای آنها تامین کند و اطمینان میدهد که خلبان روس را صحیح وسالم برگرداند. پس از ردیابی مکان خلبان روس توسط دستگاه ردیابی ماهوارهای که به وی متصل شده بود مشخص شد خلبان در مکانی حدود شش کیلومتر پشت خطوط مقدم درگیری ارتش سوریه و مخالفان قرار دارد. شش رزمنده از یگان ویژه عملیاتی حزبالله و 18 کماندوی سوری برای انجام عملیات به خطوط مقدم نزدیک شدند و همزمان نیروی هوایی وبالگردهای روس جهنمی از آتش در اطراف منطقه ایجاد و همه استحکامات را با خاک یکسان کردند به گونهای که اکثر نیروهای دشمن مستقر در مکان فرار را بر قرار ترجیح دادند و زمینه نفوذ یگانهای ویژه را فراهم کردند و در نهایت خلبان صحیح و سالم آزاد شد.
در خبری دیگر رژیم صهیونیستی به نیروی هوایی خود دستور داد که حتی در صورت نقض حریم هواییاش توسط جنگندههای روس، متعرض آنان نشوند. خبر دیگر اینکه «لوران فابیوس» وزیر خارجه فرانسه گفت که کشورش امکان مشارکت دادن ارتش سوریه در ائتلاف مبارزه با تروریستهای داعش را بررسی میکند. در چنین شرایطی خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع کرد گزارش داد که نیروهای ویژه ارتش آمریکا برای کمک به نیروهای کرد از طریق ترکیه وارد کوبانی در سوریه شدهاند. پیش از این سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده بود که حدود 50 نظامی آمریکایی برای انجام عملیات مستشاری وارد سوریه خواهند شد.