مفسر برجسته قرآن کریم، آیت‌الله جوادی آملی:
تولید و اشتغال‌زائی از پیام‌های اولی قرآن است
حضرت آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به این که قرآن کریم اصرار بر توحید و رسیدگی به خلق دارد و با اشاره به این که رسیدگی به فقرا تولید و اشتغال‌زائی از دستورات بین‌المللی دین و پیام‌های اولی قرآن است، بر ضرورت تولید و اشتغال‌زائی از دیدگاه قرآن تأکید کرد.
حضرت آیت‌الله عبدالله جوادی آملی دیروز در درس خارج تفسیر خود در تفسیر آیات ابتدائی سوره مبارکه فصلت گفت: قرآن کریم اصرار بر توحید و رسیدگی به خلق دارد، رسیدگی به فقرا تولید و اشتغال‌زائی از دستورات بین‌المللی دین و پیام‌های اولی قرآن است، شرک و نرسیدن به فقرا از بدترین کارها و ایمان به خداوند و رسیدگی به فقرا جزو بهترین کارها شمرده شده است.
وی گفت: درست است که حضرت نامه به روم و ایران نوشت اما اصل دعوت جهانی بود، چون در همان مدینه از اطراف عالم آمده بودند و عرب نبودند و مسلمان شدند، یکی از حبشه یکی از ایران آمده و یکی از روم آمده و اسلام را پذیرفتند و این نشان می‌دهد که استقلال داشتند، اگر انسان تابع یا متبوع است باید محقق باشد، اگر مرجع یا راجع است باید محقق باشد، در سوره مبارکه حج به این مطلب اشاره کرد که باید محققانه حرکت کنید.
* حرف قرآن حرف جهانی است
وی افزود: حرف قرآن حرف جهانی است، در سوره مبارکه بلد که در مکه نازل شد فرمود مشکل شما این است که دوستی‌تان نسبت به مال فراوان است، نه این که مالتان فراوان است، همین مقدار کمی هم که دارید، مال فراوان ندارید اما حبتان به این مال اندک بسیار است.
مفسر برجسته قرآن کریم با قرائت آیه «قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ وَاسْتَغْفِرُوهُ وَوَیْلٌ لِّلْمُشْرِکِینَ (6) الَّذِینَ لَا یُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ کَافِرُونَ (7)» اظهار کرد: زکات تنها به حقوق شرعی اموال نیست، بلکه زکات درباره انفاق هم گفته شده است، آن‌ها گفتند دل‌های ما در پرده است و خداوند فرمود قلوب شما در پرده و حجاب است.
وی ابراز کرد: در فضای جاهلیت این گونه بود که انسان موظف است مستقل باشد و تابع زید و عمرو نباشد و به دیگران برسد، اگر تابع دیگران باشد در ایمان و شرک و کفر و حسن و قبح استقلال ندارد، اما اگر مستقل بود هم خود مستقیم می‌رود و هم اجازه نمی‌دهد دیگری کج‌راهه برود و تا آن جا که ممکن است دیگری را هدایت می‌کند.
* انسان در بهشت علم و آگاهی دارد اما نسبت به دیگران حسرت و حسد ندارد
مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیات با اشاره به پرسشی از جلسه گذشته خاطرنشان کرد: در بهشت انسان علم و آگاهی دارد اما نسبت به دیگران حسرت و حسد ندارد، با این که انسان کمالات نامتناهی را می‌داند و خستگی هم در انسان نیست، زیرا انسان بیکار نیست زیرا اسماء نامتناهی و قلوب نامتناهی الهی ظهور می‌کند، هر لحظه فیضی از اسماء الهی ظهور می‌یابد.
وی بیان کرد: در درون و برون انسان نیز همین طور است، قوای بیرونی انسان نسبت به یکدیگر حسد و حسرت ندارند، انسان در بیرون چشم و گوش و لامسه دارد یا در درون قوای وهمیه، شهویه و خیالیه و عقل و مانند آن را دارد، اما نسبت به هم هیچ حسدی ندارند، هیچ‌گاه افسوسی برای دست و پا نسبت به چشم و گوش نیست و همه تحت فرمان نفس کار می‌کنند.
* وجود فاصله بین عدم و خلقت را نمی‌توان فرض کرد
حضرت آیت‌الله جوادی آملی با قرائت آیه «قُلْ أَئِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَندَادًا ذَلِکَ رَبُّ‌الْعَالَمِینَ(9)» اظهار کرد: خداوند به نظم خلقت عالم اشاره می‌کند، این دانشمندان به این دلیل دانشمند هستند که گوشه‌ای از اسرار عالم را دانسته‌اند، اگر نظمی در کار نباشد چگونه می‌توان قوانین آن را به دست آورد و هواپیما و زیردریائی ساخت.
وی بیان کرد: کسی که نظم دقیق ریاضی عالم را آفرید، از همه عالم‌تر است، در تبیین خلقت فرمود ذات اقدس اله ازلی است، این سؤال راه ندارد که خداوند کی خلق کرد و کجا خلق کرد، کی و کجا بعد از خلقت پیدا شدند، هیچ فرض ندارد که ذات اقدس اله بوده، عدم محض بوده، فاصله‌ای معین بوده و بعد فیض الهی شروع شده است، در عدم محض جلو و دنبال معنا ندارد، زمان و مکان با خود ماده حرکت می‌کند.
مفسر برجسته قرآن کریم ادامه داد: کی و کجا بعد از خلقت پیدا می‌شود، گاه انسان الهی حرف می‌زند اما انسانی فکر می‌کند، گاه انسان می‌گوید که فعلاً مصلحت نیست این کار را انجام دهد، اما اگر خود زید باشد و عدم محض این جا دیگر مصلحت و مفسده‌ای مطرح نیست که بگوئیم مصلحت نبود خداوند ابتدا چیزی را بیافریند و بعد دست به آفرینش خلقت زد.
وی با اشاره به «وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ مِن فَوْقِهَا وَبَارَکَ فِیهَا وَقَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَوَاء لِّلسَّائِلِینَ (10)»، ابراز کرد: این که خداوند می‌فرماید ما ماده را آفریدیم و ما ماده را باز کردیم و این بسته را باز کردن شش دوره طول کشید، همین که ماده حرکت کرد، زمان پیدا می‌شود، اگر حرکت هست زمان و تدریج هست، از این قسمت پیدا است که ابتدا مقدمات خلقت زمین را فراهم کرد.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: فرمود کوه‌ها را آفریدیم که این زمین نلرزد، اگر جاذبه وجود دارد این جاذبه با اراده الهی حرکت می‌کند، این پرنده‌ها که در فضا حرکت می‌کنند، فرمود ما همه این‌ها را داریم اراده می‌کنیم، اراده الهی است که دست انسان حرکت می‌کند، اراده الهی است که زمین و زمان به این شکل خلق شده است.
* کار دنیا بدل درست کردن برای هر چیزی است
وی گفت: کوه‌ها آفریده شده است اما زمین همچنان در آب است و آماده برای زندگی کردن نیست، «والارض بعد ذلک دحهاها»، فرمود آیا شما به خالق و فرستنده کتاب کفر می‌ورزید و سنگ و چوب را شریک او می‌کنید، عالمی که سنگ و چوب را به جای الله می‌نشانند، سقیفه را به جای غدیر می‌نشانند، پیامبران دروغین را به جای انبیا می‌گذارند و در این عالم همه چیز ممکن است.
* آمار پیامبران کذاب کمتر از تعداد پیامبران نیست
مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیات با تأکید بر این که کار این عالم بدل درست کردن برای هر چیز است، اظهار کرد: خدای بدلی که اصنام و اوثان هستند، انبیا بدلی که آمار پیامبران کذاب کمتر از تعداد پیامبران نیست، علما و مشایخ سوء دربار به جای علمای صالح می‌نشینند، منافقان به جای مؤمنان می‌نشینند، از ایمان تا توحید جای بدلی بافتن و بدلی ساختن است، انسان باید مواظب باشد نه در درون خود گرفتار بدلی شود.
وی اظهار کرد: خدای سبحان که زمین را دو روز آفرید در زمین رواسی یعنی کوه‌ها را قرار داد و در این کوه‌ها و زمین برکات فراون قرار داد و روزی‌های شما را در چهار فصل برای شما برای کسانی که درخواست کنند، قرار داد، اما منتها برخی جلوگیری می‌کنند از این که این روزی‌ها به انسان برسد.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی ابراز کرد: یک سؤال مذموم داریم که آن درخواست کردن از دیگری و گدائی کردن است، در روایت است که اگر انسان بداند در سؤال چه ذلتی است، از هیچ کس درخواست نمی‌کرد، اما سائل در این جا همان کسانی هستند که کار بکنند و از خداوند بخواهند، هر لحظه هر موجودی یا الله می‌گوید به همین دلیل خداوند در هر لحظه ظهوری دارد.
* ضرورت جهاد برای تولید
وی با بیان این که برخی نمی‌دانند از چه کسی سؤال می‌کنند، بیان کرد: سائل لفظی حداقل است، اما سائل عملی هم داریم، کسی که تولید می‌کند، در واقع سؤال عملی می‌کند، خداوند به ما داد اما این طور نیست که بیگانه و بدلی‌ساز نباشد، بلکه باید جلوی آن‌ها ایستاد، مقداری هم ما باید قیام کنیم وگرنه اگر قیام و جهاد نکنیم نه تنها مسجد باقی نمی‌ماند بلکه بیع و کلیسا باقی نمی‌ماند.
مفسر برجسته قرآن کریم خاطرنشان کرد: در دنیا این طور نیست که خداوند لقمه را آماده در دهان انسان بگذارد، در سوره ملک دستور داده است که در دنیا بر شانه‌های زمین حرکت کنید، به این فکر نباشید که رایگان مصرف کنید و نگوئید که به من چه؟ به همه ربط دارد، تولید و کار و اشتغال را فراهم کنید، مقداری هم ما باید کار کنیم وگرنه خرید و فروش و بیعی باقی نمی‌ماند.
وی ابراز کرد: همه ما مسئول هستیم، شما در برابر چشم و گوشتان مسئول هستید، در برابر چشم و دل و گوش مسئول هستید در سوره مبارکه اسرا فرمود، وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) فرمود «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته»، فرمود از شما درباره بیکاری جوانان پرسیده می‌شود، آن که قرآن را آورده گفته که گوش و چشمتان را مواظب باشید و جوان‌ها را هم مواظب باشید، این سخن جهانی اسلام است.