وزير ارشاد در مراسم آغاز هفته کتاب و قدرداني از خادمان نشر:
اصلاح سياستهاي نشر از اولويتهاي كليدي دولت است
بيست و يكمين دوره هفته كتاب جمهوري اسلامي ايران ديروز با تجليل از خادمان علمي و فني نشر كشور آغاز شد.
به گزارش خبرنگار ما، علي جنتي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، در اين مراسم گفت: بر اين باورم که تقدير از خادمان فني و علمي نشر کشور تنها پاسداشت گروهي از نخبگان برگزيده نيست، بلکه در حقيقت تمجيد و نکوداشت قلم و جايگاه دانش و آگاهي است تا آنجا که قرآن کريم به قلم قسم ياد ميکند.
به گفته وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي شريعت اسلام از همان لحظهاي رسميت يافت که خداوند متعال به خاتم پيامبران فرمود: «بخوان!.» از همان هنگام بود که «خواندن» تقدس يافت و ناشران و اهالي قلم، خادمان علم و قلم در چنين حوزه مقدسي فعاليت مي کنند.
وي گفت: کند و کاوي کوتاه در لابلاي فراز و فرودهاي تاريخ درخشان اسلام، اين حقيقت تابناک را مي نماياند که جاذبه شورانگيز کتاب - اين معجزه بي بديل اسلام - و اهميت دانش اندوزي و فرهنگ کتابخواني از همان نخستين دهه هاي بالندگي نهاد اسلام چنان گستره اي يافت که برکات آن تا سده هايي طولاني ادامه داشت.
جنتي با بيان آنکه نمي توان در هفته کتاب تنها از اهميت کتاب و کتابخواني گفت، ولي از کوشندگان حوزه نشر، اين آفرينش گران بيادعاي عرصه فرهنگ مکتوب سخني به ميان نياورد، گفت: اين افراد با تلاش هاي سترگشان در رشد و بالندگي فرهنگ و تمدن پر افتخار ايران زمين سهمي به سزا دارند.
جنتي يادآور شد: مروري بر برنامه هاي اقتصادي و اجتماعي اجرا شده در ايران نيم قرن گذشته نشان مي دهد که توسعه علمي کشور به عنوان بخشي از توسعه عمومي، اقتصادي و اجتماعي کشور مورد توجه قرار گرفته است.
وي افزود: به ويژه که از دهه 1380 خورشيدي به بعد با تصويب اسناد بالادستي علم و فن آوري کشور توجه به توسعه علم و فن آوري نمود آشکارتري يافته است.
به گفته جنتي در سند چشم انداز 20 ساله کشور به علم و فن آوري توجه ويژه اي شده است، به گونه اي که توسعه کشور در افق 1404 مستلزم دست يابي ايران به جايگاه اول توليد علم در منطقه خاورميانه است.
جنتي گفت: در دو دهه گذشته، گسترش آموزش عالي، مراکز پژوهشي و مراکز انتشار اطلاعات و به دنبال آن افزايش چشمگير تعداد دانشجويان کشور موجب شد تا جهش قابل توجهي در توليدات علمي کشور ايجاد شود.
به گفته وي از سوي ديگر دستگاه هاي اجرايي موظف شده اند تا بودجه کافي براي انجام پژوهشهاي پايه و کاربردي اختصاص دهند.
وي افزود: نتيجه اين تحولات در مشارکت علمي ايران به گونه اي متجلي شد که علاوه بر گسترش نشريات علمي و پژوهشي کشور و افزايش چشمگير عناوين کتاب هاي منتشره، ميزان حضور آثار ايراني در مجلات و سمينارهاي علمي و بين المللي نيز رشد بيسابقهاي پيدا کرد.
جنتي يادآور شد: ايران سومين کشور پرشتاب علمي از نظر ميزان افزايش سالانه توليدات علمي بوده و در سال 2012 ميلادي با مجموع 36 هزار مقاله، نمايه شده، رتبه هفدهم توليد علم را در ميان کشورهاي جهان داشته است که به گفته وي اگر آمارهاي نشر کتاب در کشور به اين ميزان اضافه شود متوجه خواهيم شد که در سه دهه گذشته وضع توليد علم در ايران جايگاه ممتازي به خود اختصاص داده است.
وزيرفرهنگ وارشاد اسلامي در بخش ديگري از سخنانش فعاليت در حوزه نشر را دشوار و در عين حال بياجر دانست و گفت: بر کسي پوشيده نيست که در شرايط کنوني متأسفانه جاي کتاب در سبد خانوار تنگ شده است اما وزارت ارشاد در اين شرايط موظف است اين مسير را تسهيل کند.جنتي خاطرنشان کرد: سالانه ميليونها کتاب به زيور طبع آراسته ميشوند که در فرآيند توليد آن دستهاي بسياري مشارکت دارند؛ هر کس که در اين زمينه مشارکت داشته باشد خادم نشر است و لاجرم بر تارک ديدگان متوليان فرهنگ کشور جاي دارند، بنابراين بديهي است تقدير از خادمان نشر نبايد محدود به هفته کتاب باشد بلکه شايسته است اين دست اندرکاران خاموش فرهنگ کشور جايگاهي برتر در جامعه دست يابند و شغل و حرفه اشان در ميان ديگر گروه هاي جامعه مورد اقبال و تکريم بيشتري قرار گيرد.
وي گفت: حوزه نشر نيازمند حمايت است ؛ از نيازسنجي و زمان سنجي فکري گروههاي هدف گرفته تا مخاطب شناسي و فراهم آوردن امکانات نرم افزاري و سخت افزاري براي توليد کتاب فراهم شود.وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي تاکيد کرد که وزارت ارشاد خود را موظف ميداند در تمام مراحل پيش و پس از چاپ کتاب چتر حمايتي خود را بر سر فعالان نشر بگستراند.به گفته جنتي اين مسئله بهويژه در مورد کاغذ اهميتي دوچندان دارد که بايد با مشورت و درايت براي آن چارهاي اساسي انديشيده شود.رئيس شوراي فرهنگ عمومي کشور اظهار داشت: صنعت نشر آميزهاي از علم و هنر است که با اقتصاد نسبتي مستقيم دارد و قدمنهادن در آن جاني سخت و صبور ميطلبد.
عضو کابينه دولت يازدهم همچنين اصلاح سياستهاي نشر را از طرحهاي اساسي و کليدي دولت يازدهم برشمرد و تأکيد کرد: هفته کتاب فرصتي مناسب است تا مشکلات نرمافزاري و سختافزاري موجود در اين حوزه مطرح شود و مورد بررسي قرار گيرد؛ در اين محفل از تمام دستاندرکاران نشر تقاضا ميکنم که نوآوريهاي خود را در اين زمينه به ما ارايه دهند.
جنتي در بخش ديگري از سخنانش با تأکيد بر چاپ کتابهاي چاپ اولي عنوان کرد: بايد کوشش بيشتري صرف انتشار کتابهاي چاپ اولي شود چرا که اين کتابها همچون چشمهاي جوشان است که اگر محتوا و ظاهرشان هوشمندانه باشد تا سالهاي سال مخاطب خواهند داشت و به چاپهاي متعدد ميرسند و به اين ترتيب فعاليت در عرصه نشر با توجيه اقتصادي روبرو خواهد بود.
وي گفت: هر چند تعداد عناوين کتاب در ايران بيش از توليد کتاب در کل کشور در خاورميانه است و ما گاه به اين آمار ميباليم اما بايد توجه کرد که چه تعداد از آنها به لحاظ محتوايي و شکلي ارزشمند هستند و چه تعداد بر مبناي شيوه رايج و نهچندان پسنديده کتابسازي پديد آمدهاند. به نظر ميرسد رواج کتابسازي در نشر کشور شيوهاي پسنديده نيست و مخاطب را دلزده و نااميد ميکند، از اين رو انتخاب ناشران براي چاپ کتاب از اهميت خاصي برخوردار است.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به تحول در صنعت نشر کشور اظهار داشت: تحولات در صنعت نشر کشور نکتهاي است که دستاندرکاران از آن غافل نبودند و امروزه بسياري از فناوريهاي نوين چاپ به همت دستاندرکاران آن مورد استفاده قرار گرفتهاند اما در اين حوزه به کتابهاي الکترونيک و کاربرد آن کمتر توجه شده است که در اين زمينه ايران عقب افتاده و به نظر ميرسد در اين زمينه بايد گامهاي بلندتري برداشته شود.
جنتي تاکيد کرد که من دست همه فعالان عرصه نشر را به گرمي مي فشارم و از آناني که با سخت کوشي خود چراغ علم را روشن نگاه مي دارند تشکر مي کنم.
به گفته وي با آنکه شرايط مطالعه مفيد در کشور ما با در مقايسه با کشورهاي همسايه به نسبت قابل قبول است، اما همچنان با اهداف آرماني خود فاصله داريم.
جنتي اظهار کرد: جمهوري اسلامي ايران خود را وارث فرهنگ غني و پربار ايران و اسلام ميداند و در پي افزايش بصيرت و پويايي يکايک مردم است تا ايرانيان جايگاه واقعي خود را در جهان پيدا کنند.
وزير ارشاد گفت: بايد برنامه ريزي ها به گونه اي صورت گيرد که انس با کتاب و کتابخواني به عادت روزانه ايرانيان تبديل شود و در اين ميان تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب در حوزه کتاب و کتابخواني نيازمند عزم ملي و تلاش جمعي است.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با بيان اينکه رهبر معظم انقلاب در بياناتشان" کتاب خوب را همچون غذاي خوب و سالم معرفي کرده است و آن را مادر عصاره تمدنها دانستهاند و همچنان که کتابخواني و علمآموزي را نهتنها يک وظيفه ملي بلکه واجب ديني ميدانند و بر ضرورت آن تأکيد کردهاند" اظهار داشت: براي تحقق مطالبات مقام معظم رهبري همه ما مسئول هستيم از اين رو کوشش برا ي تحقق مطالبات رهبري معظم انقلاب از جمله تکاليف شرعي همه مسوولان است.
جنتي در خاتمه از همگان خواست براي ترويج فرهنگ مطالعه و افزايش سرانه مطالعه و رشد و تعالي کشور در عرصه فرهنگي و هنري تلاش کنند
کتابهاي توقيف شده دوباره خوانده ميشوند
وزيرارشاد همچنين در حاشيه اين مراسم در جمع خبرنگاران گفت : کتاب هاي توقيف شده دوباره خوانده مي شود وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با بيان اينکه کتاب هاي توقيف شده، خوانش مجدد و با انجام اصلاحاتي در برخي از بخش ها روانه بازار کتاب خواهند شد، افزود: براي حل مشکل ناشران شهرستاني، شرکت هاي توزيعي خاص تقويت مي شوند.
جنتي در پاسخ به سوالي درمورد حمايت از فعالان عرصه نشر گفت: بايد زمينه تامين کاغذ، تجهيزات چاپ و نشر، ليتوگرافي و صحافي و آنچه موردنياز است فراهم شود، استفاده از صندوق توسعه ملي کشور نيز کمک خوبي در اين زمينه خواهد بود البته اميدوارم با گشايش در وضعيت ارزي و امکان نقل و انتقال پول به داخل کشور، مشکلات کوتاهمدت حل شود.
وي گفت: در دراز مدت هم بايد به سمت تاسيس کارخانجات توليد کاغذ حرکت کنيم و از اين طريق، کاغذ را به وفور و با قيمتي ارزان در اختيار ناشران و روزنامه ها قرار دهيم.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در پاسخ به سوالي درباره ناشراني که لغو مجوز شده و يا تعليق شده اند و اينکه رسيدگي به پرونده آنها در چه وضعيتي است، گفت: يکي از اقدامات درحال انجام، بررسي پرونده ناشراني است که درگذشته، احيانا پروانه فعاليت آنها لغو شده و يا از ورود آنان به نمايشگاه کتاب جلوگيري به عمل آمده، قريب به اتفاق آنها در نمايشگاه آتي حضور خواهند داشت و ناشراني که پروانه فعاليت آنها لغو شده ولي مشکل اساسي ندارند مي توانند مجدد به فعاليت خود ادامه دهند.
در ادامه اين مراسم سيد عباس صالحي، معاون فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز گفت: «در اين ساليان اخير كه با مناعت و پيگيري و شرايط سخت، حوزه نشر همچنان بار نشر را بر دوش ميكشد، عالمان نشر با توليد كتاب براي بسترسازي افكار جديد فرصتسازي ميكنند.»
وي افزود: «تكريم دانشمندان و عالمان به دوگونه شكل ميگيرد. اول، تكريمهاي نمادين است كه اغلب جنبه نمادين براي گسترش دانش دارد و بزرگداشتها و گراميداشتها از اين قبيل تكريمها هستند. تقديرهاي نمادين ارزشمند هستند و نشان ميدهند كه جامعه به طلايهداران تمدنسازي احترام ميگذارند و به الگوسازي ميپردازند. تكريمهاي نمادين اگر به تكريمهاي نهادين تبديل نشود، در قالبي از شعار باقي ميماند.»
وي افزود: «پيگيري اين نكته كه دانشمندمحور حركتهاي اجتماعي است، بخشي از اين تكريم اجتماعي عالم و علم است اعتناي به دانش و دانشمحوري، كرامت علم و عالم را نشان ميدهد.
احترام به سلايق و نگرشهاي گوناگون در حوزه فكري عالمان بخش ديگري از اين فضاي فكري است. اميد ميرود كه جمهوري اسلامي ايران كه بر مدار ولايت حكمت و دانش شكل گرفت، بتواند سير كرامتهاي نمادين را به كرامتهاي نهادين سوق بدهد.»
دكتر غلامرضا اعواني نيز در اين مراسم گفت: «در انسان سري است كه هر كسي ميتواند آن را ببيند اما هر كسي نميتواند آن را بگويد. در انسان يك راز الهي نهفته است. انسان خليفه خداست. ما بايد اين نعمت را شكر كنيم. اولين نشانه شكر آن هم شناخت اين نعمت است. ما بايد قدر اين فرهنگ را در همه ابعاد ادبي و فكري بدانيم.»
وي افزود: «ما هر چه پيش ميرويم به سمت حكمت الهي پيش ميرويم. در شعر ما، شعر و حكمت به هم آميخته است. اين قوم ناشران عاشق هستند. آنها بودند كه اين فرهنگ را به پا داشتند. اين كار فقط سرمايه نيست. او عاشق است. اين ناشران به فرهنگ خدمت ميكنند.»
وي در پايان متذكر شد: «فرهنگ ايراني محدود به ايران نميشود. فقط فرهنگ را محدود به خود ايران نكنيد، بايد مجالي به ناشران داده شود تا در حوزه فرهنگي كه تحت تأثير فرهنگ ايراني بود نيز فعاليت كنند. دامنه فرهنگ ايران بسيار فراختر از اينها است و آنها هم از ما انتظار بسياري دارند.»
آيتالله محقق داماد نيز در اين مراسم گفت: «متفكر بايد در ارائه نظرش آزاد باشد، در سايه آزادي متفكر ميتواند فكر كند و حاصل انديشهاش را ارائه كند. همه چيز را ميشود به قيد و زنجير كشيد و به زندان افكند، غير از علم، دانش و فكر، به فكر نميتوان گفت ديندار باش يا بيدين. علم هم به هيچ قيدي مقيد نميشود.»
وي در خصوص تجليل و تقدير از خدمتگزاران علم نيز گفت: «ما، دو واژه در عربي داريم. يكي واژه مدح و يكي واژه حمد. تجليل از علم، حمد است. يعني بيان واقعيت است. بنا نيست فقط ذكر خير از عالمان شود. حمد، ستايش فكر است، نه مطالبه از فكر و نه چيزي افزون بر انديشه و علم گفتن.»
محقق داماد افزود: «دو شغل در ماهيتش قداست نهفته است، اول پزشكي است و دوم نشر كتاب. در اين دو شغل هيچ كسي قصد زراندوزي و كاسبي ندارد. با اين دو حرفه بايد با احترام برخورد كرد.»
در پايان اين مراسم برگزيدگان علمي و فني بيست و يكمين دوره تجليل از خادمان نشر معرفي شدند.
در بخش علمي آيتالله سيدمصطفي محقق داماد، مؤلف برتر حوزه دين، دكتر حسن انوري، مؤلف برتر حوزه ادبيات، هوشنگ مرادي كرماني، مؤلف برتر حوزه ادبيات داستاني، دكتر غلامرضا اعواني، مؤلف و مترجم برتر حوزه فلسفه، سيدفريد قاسمي، مؤلف شايسته تقدير حوزه تاريخ مطبوعات، نجفقلي حبيبي، مصحح شايسته تقدير حوزه فلسفه، مريم حسيني، پژوهشگر شايسته تقدير حوزه ادبيات، غلامحسين اميرخاني، هنرمند خوشنويس شايسته تقدير، محمدعلي بهمني، شاعر برتر و محمد مجتهدي به عنوان مدير شايسته تقدير كتابخانه تخصصي اميرالمؤمنين مشهد معرفي شدند.
در بخش فني نيز عبدالكريم جربزهدار، مدير انتشارات اساطير تهران، حسينعلي سلامينژاد، مدير انتشارات انجام كتاب تهران و رسول دادمهر، مدير انتشارات چاپخش تهران از بخش ناشران و عرضهكنندگان كتاب تهراني و محمد عميدي از آذربايجان غربي، مهدي نقش از اصفهان، عزيز احدي اردي از اردبيل، مريد محمدي از چهارمحال و بختياري، محسن بيدارفر از قم، محمدحسن اصلانيراد از قم، محمدحسن اعلاوي خراساني از خراسان رضوي، محمدمهدي سعيدي از كرمان، محمود لعلآبادي از كرمانشاه، رضا يوسفزاده از كهكيلويه و بويراحمد، حميرا رستگار از گيلان، فريده يوسفي زيرابي از مازندران و سيدعبدالرضا خانجانخاني از يزد به عنوان برترين ناشران و عرضهكنندگان كتاب شهرستاني معرفي شدند.
دكتر مريم حسيني ديگر سخنران اين مراسم بود كه متن سخنان وي را در شماره آينده ميخوانيد.