وزراي خارجه روسيه و آمريکا بعد از سه روز مذاکره در ژنو، با حضور در کنفرانس خبري مشترک از حصول توافق در مورد نحوه اجراي طرح نظارت بين‌المللي و امحاي تسليحات شيميايي سوريه خبر دادند.

جان کري با حضور در اين کنفرانس خبري از توافق بر سر چارچوب اجراي طرح نظارت بين‌المللي بر تسليحات شيميايي سوريه خبر داد و گفت دولت سوريه يک هفته فرصت دارد ليستي از تسليحات شيميايي خود را منتشر کند.

به گفته کري، براي اجراي اين طرح، شش مرحله در نظر گرفته شده است و در پايان اين طرح، تسليحات شيميايي سوريه نابود مي‌شود.

وزير خارجه آمريکا همچنين تاکيد کرد که باراک اوباما راهکار ديپلماتيک را به استفاده از حمله نظامي در موضوع سوريه، ترجيح مي‌دهد. با اين حال وي مدعي شد که روسيه و آمريكا توافق کرده‌اند اگر سوريه به تعهدات خود پايبند نباشد، شوراي امنيت به بند هفت منشور سازمان ملل متوسل شود. اين بند از منشور در صورت لزوم اجازه حمله نظامي عليه کشورهاي ديگر را صادر مي‌کند.

سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه نيز نشست خود با کري را خوب توصيف کرد. لاوروف تاکيد کرد که دمشق به تعهد خود براي پيوستن به معاهده منع استفاده از تسليحات شيميايي پايبند است. به گفته لاوروف، دو طرف به اهدافي که روساي‌جمهوري آمريکا و روسيه در حاشيه نشست «جي 20» بر سر آن توافق کرده بودند، دست يافته‌اند. وزير خارجه روسيه در اين نشست خبري بار ديگر نسبت به تبعات توسل به اقدام نظامي در برخورد با سوريه هشدار داد و گفت اين امر نه تنها براي سوريه، بلکه براي کل منطقه خطرناک است.

لاوروف همچنين گفت در صورتي که سوريه به تعهدات خود پايبند نباشد، پرونده اين کشور به شوراي امنيت مي‌رود، اما قرار نيست از توسل به اقدام نظامي صحبت شود. به گفته وي، نشست صلح موسوم به «ژنو 2» هم که قرار بود در ماه جاري برگزار شود، به ماه آينده موکول شده است.


لاوروف در اين نشست تاکيد کرد مخالفان دولت سوريه هم بايد با حضور در اين نشست، حسن نيت خود را ثابت کنند. گفتني است بنا بر طرحي که مورد توافق طرفين قرار گرفته، دولت سوريه بايد پيش از نابودي تسليحات شيميايي، به بازرسان سازمان ملل اجازه دهد به محل‌هاي نگهداري اين تسليحات دسترسي کامل داشته باشند.

به گفته جان کري، تسليحات شيميايي سوريه بايد تا نيمه سال 2014 نابود شده يا از اين کشور خارج شود. وزير خارجه آمريکا در اين نشست خبري به وجود برخي اختلاف نظرها ميان واشنگتن و مسکو اذعان کرد، اما گفت همکاري‌هاي دوجانبه همچنان ادامه مي‌يابد.

به گفته وي دو طرف در مورد نوع و ميزان تسليحات شيميايي دولت سوريه نيز توافق دارند. وزيرخارجه آمريكا همچنين براي نخستين بار اذعان كرد كه بعيد نيست شورشيان سوري نيز از تسليحات شيميايي استفاده كرده باشند.جان كري پذيرفت كه ممكن است بخشي از تسليحات شيميايي سوريه به دست گروه هاي مخالف دولت سوريه افتاده باشد.

ازسويي مقامات بلندپايه دولت آمريکا اعلام کردند اين کشور به دو هفته زمان نياز دارد که بداند آيا مذاکرات با روسيه درباره سلاح‌هاي شيميايي سوريه نتيجه‌بخش خواهد بود يا خير. مسئولان آمريکايي همچنين تاکيد کردند که گزارش بازرسان سازمان ملل که به احتمال زياد فردا صادر مي شود انزواي کرملين را به خاطر پافشاري‌ در متهم کردن مخالفان سوري به انجام حملات شيميايي در غوطه دمشق درپي خواهد داشت.

آنها ابراز اميدواري کردند که صدور گزارش بازرسان سازمان ملل در افزايش تلاش‌ها براي حمايت از موضع آمريکا درباره سلاح‌هاي شيميايي سوريه سهيم باشد. اين درحالي است كه رئيس کميته روابط بين‌الملل مجلس دوماي روسيه اعلام کرد: حل و فصل پرونده سلاح‌هاي شيميايي سوريه طي دو هفته ممکن نيست.

الکسي پوشکف گفت: غير ممکن است بتوان پرونده سلاح‌هاي شيميايي سوريه را در محدوده زماني که آمريکا مشخص کرده حل و فصل کرد چرا که در حال حاضر 42 انبار نگهداري سلاح هاي شيميايي در سوريه وجود دارد و برخي از اين انبارها و مخازن نيز در مناطقي قرار دارند که در آن‌ها ارتش سوريه با گروه‌هاي مسلح درگير است، لذا درخواست آمريکا براي تحويل سلاح‌هاي شيميايي سوريه ظرف دو هفته درخواستي غيرحرفه‌اي است.

درتحولي ديگر سازمان منع تکثير سلاح‌هاي شيميايي اعلام کرد، ظرف هفته جاري نشستي را براي بررسي درخواست سوريه جهت عضويت در اين سازمان برگزار مي‌کند. مايکل لوهان، سخنگوي اين سازمان اعلام کرد شوراي اجرايي اين سازمان به زودي درخواست مقامات دمشق را براي عضويت در آن بررسي مي‌کند.

لوهان گفت: سوريه در نامه خود به سازمان منع تکثير سلاح‌هاي شيميايي، از سازمان خواسته به اين کشور از لحاظ فني کمک کند، ولي ما دقيقا نمي‌دانيم منظور سوريه از کمک فني چيست؟ پيش از اين بشار جعفري، نماينده دائم سوريه در سازمان ملل اعلام کرده بود کشورش رسما درخواست عضويت در سازمان منع تکثير سلاح‌هاي شيميايي و پيوستن به کنوانسيون منع استفاده از اين سلاح‌ها را ارائه کرده است. خبر ديگر اينكه وزير امور خارجه آمريکا امروز به سرزمين هاي اشغالي مي‌رود تا مقامات رژيم صهيونيستي را در جريان گفتگوهاي خود در ژنو قرار دهد. هدف از اين سفر، انتقال نتايج مذاکرات ژنو درباره سوريه به بنيامين نتانياهو نخست وزير رژيم صهيونيستي است.

ادامه تهديدهاي آمريكا

مقام‌هاي ارشد آمريکايي مي‌گويند در صورتي که سوريه معاهده مربوط به تسليحات شيميايي را نقض کند، دولت اوباما منتظر مجوز استفاده از زور از سوي سازمان ملل نمي‌ماند.

با اين حال مقام‌هاي ارشد آمريکايي گفتند انتظار دارند قطعنامه‌اي از جانب سازمان ملل مورد تصويب قرار گيرد. آنها گفتند يکي از اقدامات احتمالي در جريان تصويب اين قطعنامه انتقال زرادخانه‌هاي تسليحات شيميايي سوريه به روسيه با تاييد جامعه بين‌المللي است؛ جايي که اين تسليحات در نهايت منهدم مي‌شوند.

دراين حال رئيس جمهوري آمريکا ابراز اميدواري کرد طرح نابودي تسليحات شيميايي سوريه موفقيت آميز باشد اما تاکيد کرد هرگونه توافقي بايد معتبر و اجرايي باشد. باراک اوباما پس از ديدار با شيخ صباح الاحمد الجابر الصباح، امير کويت در کاخ سفيد گفت: من و امير کويت مذاکراتي در اين خصوص داشتيم و اميدوارم رايزني‌ها ميان جان کري، وزير امور خارجه آمريکا و سرگئي لاوروف، همتاي روسي وي در ژنو مثمرثمر باشد. اوباما تصريح کرد: من و شيخ صباح توافق کرديم که هرگونه کاربرد تسليحات شيميايي که در سوريه مشاهده شده اقدامي مجرمانه و لازم است جامعه جهاني نه تنها با محکوم کردن آن بلکه با اقدامي عملي مانع تکرار آن شود.

ازطرفي وزارت خارجه روسيه اعلام کرد مسکو، واشنگتن و سازمان ملل توافق کردند كه حل‌وفصل بحران سوريه براساس معاهده ژنو تنها راه پايان خشونت‌ها در اين کشور است. وزارت خارجه روسيه در بيانيه‌اي پس از ديدار سرگئي لاوروف، وزير خارجه اين کشور با جان کري، وزير خارجه آمريکا و اخضر ابراهيمي، فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحاديه عرب در امور سوريه در ژنو اعلام کرد: در اين ديدار جزئيات مقدمه‌چيني‌ها براي برگزاري نشست ژنو مورد بررسي قرار گرفت.

لاوروف، کري و ابراهيمي در اين نشست تاکيد کردند بايد مذاکرات ميان دولت و گروه‌هاي مخالف در ژنو در سريعترين زمان ممکن آغاز شود. آنها همچنين توافق کردند بار ديگر در حاشيه نشست مجمع عمومي سازمان ملل در ماه جاري ديدار کنند.

وزارت خارجه روسيه اعلام کرد ديدار آتي به اين دليل است که اين مسئولان باور دارند بايد تلاش‌هاي بيشتري براي برگزاري نشست «ژنو2» صورت گيرد. اين درحالي است كه فرمانده نيروي دريايي روسيه اعلام کرد اين کشور قصد دارد در درياي مديترانه به ويژه مناطق نزديک به سواحل سوريه حضور نظامي خود را توسعه بخشد. ويکتور چيرکف گفت قرار است تعداد ناوهاي روسيه در مديترانه به 10 فروند افزايش يابد.

دراين ميان، فرستاده مستعفي سازمان ملل به سوريه ضمن توصيف ديدار اخير وزيران خارجه روسيه و آمريکا به عنوان اقدامي سازنده و مثبت، ابراز اميدواري کرد دو طرف بتوانند به توافقي براي حل کامل پرونده سوريه دست يابند. کوفي عنان اعلام کرد: اميدوارم لاوروف و کري بتوانند نه فقط درباره سلاح‌هاي شيميايي سوريه بلکه درباره تمامي جزئيات پرونده سوريه به توافق برسند.

وي گفت: طرح روسيه درباره سلاح‌هاي شيميايي سوريه خيلي سريع به نتيجه رسيد و اميدواريم شاهد پيشرفت در اين زمينه باشيم.

مخالفت مردم آمريكا با جنگ

نتايج يک نظرسنجي جديد در آمريکا نشان مي دهد سه چهارم مردم اين کشور خواستار استفاده از ديپلماسي براي حل موضوع سوريه هستند. بر اساس نظرسنجي جديدي که توسط رويترز و موسسه «آي پي اس او اس» انجام شده، بيشتر مردم آمريکا با جنگ عليه سوريه مخالف هستند. در اين نظرسنجي 776 نفر از مردم آمريکا حضور داشتند و براي انجام آن سه روز زمان صرف شد.

نتايج اين نظرسنجي حکايت از آن داشت که فقط 25 درصد از مردم آمريکا مخالف استفاده از گزينه ديپلماسي عليه سوريه هستند.

اين نظرسنجي همچنين نشان مي‌دهد که سخنراني هفته گذشته اوباما در مورد سوريه تاثير چنداني بر افکار مردم آمريکا نداشته و بيشتر مردم اين کشور همچنان مخالف جنگ و حمله به سوريه هستند. بر همين اساس در حال حاضر 62 درصد از مردم آمريکا معتقدند اين کشور نبايد در تحولات سوريه دخالت کند. نتايج اين نظرسنجي همچنين نشان مي دهد که بيشتر مردم ايالات متحده با نظر اوباما مبني بر اينکه آمريکا منافع زيادي در سوريه دارد مخالف هستند و به اعتقاد 65 درصد از آنها بحران سوريه ربطي به آمريکا ندارد.

تاييد استفاده از سلاح شيميايي

بان کي مون گفت گزارش سازمان ملل که انتظار مي‌رود به زودي توسط اين سازمان منتشر شود، به طور کاملا قانع کننده‌اي تاييد خواهد کرد که ماه گذشته در سوريه از سلاح شيميايي استفاده شده است. دبيرکل سازمان ملل نگفت چه کسي مسئول حملات 21 اوت در غوطه در حومه دمشق است و تصريح کرد تعيين مسئوليت آن حمله اصولا جزو وظايف تيم بازرسان سازمان ملل نبوده است.

بان کي مون بدون اينکه بطور مستقيم شخص بشار اسد را مسئول استفاده از سلاح‌هاي شيميايي در سوريه بداند، مدعي شد وي جرائم زيادي را در سوريه مرتکب شده است. دبيرکل سازمان ملل ابراز اميدواري كرد کنفرانس ويژه صلح درباره سوريه ماه آينده ميلادي برگزار شود. وي افزود:‌ مسائل زيادي وجود دارد که بايد قبل از برگزاري کنفرانس ژنو درباره آن توافق شود از جمله اينکه آيا ايران در اين کنفرانس شرکت خواهد کرد يا نه يا نماينده مخالفان سوري در اين نشست چه کسي خواهد بود.

در همين حال ژان ايو لودريان، وزير دفاع فرانسه گفت سازمان اطلاعات فرانسه موفق شده جمعه گذشته يک حمله شيميايي در سوريه را رصد کند. درچنين شرايطي صدور کيفر خواستي از سوي دادستان‌هاي ترکيه در يکي از دادگاه‌هاي اين کشور عليه استفاده از سلاح‌هاي شيميايي توسط شورشيان سوري بار ديگر نگراني‌ها در خصوص اينکه مخالفان سوري و نه دولت اين کشور از سلاح‌هاي شيميايي استفاده کرده باشند را افزايش داده است. دادستان شهر آداناي ترکيه اقدام به انتشار يک کيفرخواست 132 صفحه‌اي کرده و طي آن شش نفر از افراد مرتبط با جبهه النصرة و گروه احرار الشام در سوريه را متهم به تلاش براي دستيابي به مواد شيميايي به منظور توليد گاز سارين کرده است.

متهم اصلي اين پرونده يک تبعه 35 ساله سوري به نام هيثم قصاب است که متهم به عضويت در يک سازمان تروريستي و تلاش براي دستيابي به تسليحات براي يک سازمان تروريستي شده است. پنج متهم ديگر اين پرونده همگي اتباع ترکيه بوده و متهم به تلاش براي دستيابي به سلاح براي يک سازمان تروريستي شده‌اند.

در کيفرخواست اين پرونده تاکيد شده که قصاب تلاش داشته شبکه‌اي را در ترکيه ايجاد و از طريق آن مواد شيميايي براي جبهه النصرة و گروه احرار الشام تهيه کند. دادستانان پرونده با استناد به تماس‌هاي تلفني انجام شده توسط اين گروهک معتقدند اين سازمان تروريستي دست کم سفارش 10 تن مواد شيميايي را داده است.

نخست وزير جديد مخالفان

منابع ديپلماتيک در ترکيه اعلام کردند نشست ائتلاف مخالفان سوريه همچنان ادامه دارد و مخالفان، نخست‌وزير دولت انتقالي خود را به زودي انتخاب خواهند کرد. ائتلاف مخالفان سوريه به برگزاري نشست‌هاي خود در استانبول ادامه مي‌دهد تا چندين مساله مهم و در راس آنها انتخاب نخست‌وزير دولت انتقالي، طرح مسکو و حمله احتمالي به سوريه را مورد بررسي قرار دهد.

مسئولان ائتلاف مخالفان سوري اعلام کردند اين ائتلاف نخست‌وزير موقت را انتخاب خواهد كرد تا اعتبار خود را در سطح بين‌المللي ارتقا دهد. آنها گفتند توافق كرده اند «احمد طعمه» از چهره‌هاي مخالفان که مناطق اشغال شده از سوي افراد مسلح را اداره مي‌کند، براي تصدي پست نخست‌وزيري انتخاب شود. طعمه که يکي از چهره‌هاي اسلام گراي مخالفان سوري است، دندانپزشک و متولد ديرالزور است و از مخالفان برجسته نظام بشار اسد به شمار مي‌آيد که از سال 2007 تا 2010 به دلايل سياسي در اين کشور زنداني بود.

خبر ديگر اينكه دولت فرانسه اعلام کرد با سه کشور عربستان، اردن و امارات براي حمايت بيشتر از مخالفان سوريه به توافق‌هايي دست يافته است. فرانسوا اولاند در ديدار با وزيران خارجه عربستان،‌ اردن و امارات با ‌آنها درباره لزوم حمايت بيشتر از مخالفان ميانه‌رو سوريه توافق کرد. توافق فرانسه و سه کشور عربي مذکور براي حمايت بيشتر از مخالفان سوريه پس از آن صورت گرفت که سخنگوي ائتلاف مخالفان سوريه اعلام کرد، آمريکا توزيع سلاح‌هاي تاثيرگذار ميان مخالفان را براي کمک به براندازي هر چه سريعتر بشار اسد آغاز کرده است. ماه ژوئن کاخ سفيد اعلام کرده بود اوباما تصميم دارد کمک‌هاي نظامي به مخالفان ارائه دهد.

كمك به آوارگان

سازمان ملل از اختصاص 50 ميليون دلار براي حمايت از سازمان‌هاي بشردوستانه کمک رسان به آوارگان سوري خبر داد. والري آموس، معاون دبيرکل سازمان ملل در امور کمک‌هاي بشردوستانه در بيانيه‌اي اعلام کرد از اين مبلغ 20 ميليون به آوارگان در داخل سوريه، 15 ميليون به آوارگان سوري در لبنان، 10 ميليون به آوارگان سوري در عراق و پنج ميليون به آوارگان سوري در اردن اختصاص داده شده است.

براساس برآوردهاي صورت گرفته، چهار ميليون و 200 هزار سوري در داخل کشورشان و دو ميليون نفر ديگر در کشورهاي همسايه هستند. آموس اعلام کرد: اين مبالغي که صندوق مرکزي سازمان ملل اختصاص داده، بيشترين اموالي است که تاکنون جهت امداد رساني در نظر گرفته شده است.