در بیانیه پایانی کنگره بین‌المللی خطر جریان‌های تکفیری، با حضور علمای شیعه و اهل سنت اعلان شد:
اعلان برائت علماءِ جهان اسلام از تکفیری‌ها
اعتدال: در بخشی از بیانیه پایانی «خطر جریان‌های تکفیری در دنیای امروز، مسئولیت علمای جهان اسلام» آمده است: از آنجا که دشمنان اسلام از این تندروی‌ها برای پیشبرد اهداف استکباری خود و تسلط بر منابع جهان اسلام استفاده می کنند و با راه اندازی پروژه اسلام هراسی از نفوذ و گسترش اسلام در جهان جلوگیری می کنند، علمای حاضر در کنگره با صراحت اعلام می کنند مخالف تمامی جریان‌های افراطی و تکفیری بوده و این گروه‌ها هیچ ربطی به اسلام و مسلمین ندارند.
همایش بین المللی «خطر جریان‌های تکفیری در دنیای امروز، مسئولیت علمای جهان اسلام» روز پنجشنبه در مدرسه علمیه امام کاظم (ع) قم برگزار شد.
آنچه پیش رو دارید گزارش اعتدال از این کنگره است که با تشکر از خبرگزاریهای «رسا» و «ایسنا» تقدیمتان می‌کنیم.
دومین کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری، با عنوان «خطر جریان های تکفیری در دنیای امروز، مسئولیت علمای جهان اسلام» با حضور آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی از مراجع عظام تقلید و شمار زیادی از علما و اندیشمندان جهان اسلام از صبح پنجشنبه 8 بهمن ماه در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) قم آغاز به‌کار کرد.
در این همایش علاوه بر میهمانان داخلی، شخصیت‌های برجسته علمی و فرهنگی از حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، علمای شیعه و اهل سنت از 25 کشور حضور داشتند.
ریاست عالی این همایش بر عهده آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی از مراجع تقلید است و آیت الله علیرضا اعرافی رئیس جامعه المصطفی العالمیه مسئولیت دبیری علمی این همایش را بر عهده داشت.
حضرات آیات ناصر مکارم‌شیرازی و جعفر سبحانی از مراجع تقلید، حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدی گلپایگانی رئیس دفتر امام خامنه‌ای، آیات محمد علی تسخیری مشاور ولی امر در امور جهان اسلام و سیدهاشم حسینی‌بوشهری مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، علی اکبر ولایتی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، مولوی عبدالحمید امام جمعه زاهدان و حجت الاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی رئیس جامعه المصطفی از جمله شخصیت‌های حاضر در این همایش بوذند.
* پیانیه پایانی
این کنگره جهانی، با قرائت بیانیه‌ای به کار خود پایان داد.
متن این بیانیه به شرح زیر است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ أَلْقَی إِلَیْکُمُ السَّلاَمَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا (نساء آیه 94)
الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله الطاهرین و صحبه المنتجبین و من تبعهم باحسان الی یوم الدین
در شرایط کنونی، جهان اسلام یکی از تلخ ترین دوره‌های خود را پشت سر می گذارد. جریان‌های افراطی و تکفیری با سخنان، فتاوا و اقدامات تفرقه افکنانه خود، موجبات کشتار، خشونت، جنگ مذهبی، انحراف مسلمین از مسائل اصلی جهان اسلام و تقویت جبهه دشمنان اسلام می شوند. در چنین شرایطی بر علمای اسلام لازم است ضمن طرد و نفی این گروه‌ها و معرفی اسلام اصیل، رسالت تاریخی خود ر ایفا نمایند.
بر همین اساس همایش بین المللی جریان‌های افراطی و تکفیر در روز 8/ 11/ 94 به دعوت مرجع عالیقدر جهان تشیع و با حضور صدها تن از علمای شیعه و سنی در شهر قم برگزار شد و ضمن محکوم کردن رفتارهای افراطی در هر فرقه و مذهبی، مصوبات زیر را اعلام می دارد:
اسلام دین رحمت و رأفت است و از قتل و خشونت مبراست. الگوی مسلمین، رسول مصطفی(ص) است که ملقب به <انک لعلی خلق عظیم> شده است. از این رو همه مسلمین زندگی مسالمت آمیز را با دیگر ادیان و مذاهب سرلوحه رفتار اجتماعی خود قرار داده و از هر نوع پرخاش و عملی که موجب بهم زدن همزیستی مسالمت آمیز میان پیروان ادیان و مذاهب گردد، پرهیز می کند.
بر اساس سیره عملی و سنت قطعی پیامبر خدا(ص)، هر کس شهادتین را به زبان جاری کند، مسلمان و خون و مال و ناموس و آبروی او محترم است و استنباطات شخصی در این زمینه، اجتهاد در مقابل نص است.
به اجماع علمای اسلام، کفر زمانی محقق می‌شود که انکار صریح ضروری دین صورت گیرد و حال آن که هیچ یک از موضوعات اختلافی موجود در جهان اسلام از ضروریات دین نبوده و بر همین اساس فردی یا گروهی حق تعرض به دیگران را به بهانه‌های واهی ندارد.
ضمن محوم کردن جنایات گروه‌های تکفیری در کشورهای مختلف اسلامی و گفتارها و اقدامات عده قلیلی تفرقه افکن در شبکه‌های ماهواره‌ای، از همه علمای اسلام در تمامی فرقه‌ها و مذاهب اسلامی می خواهیم تا بدون ملاحظات سیاسی و مذهبی، از افراطیون خود تبری جسته و به صورت رسمی با فتاوا و بیانیه‌های خود، مسلمانان را از ورود به جنگ مذهبی پرهیز دهند.
از آنجا که دشمنان اسلام از این تندروی‌ها برای پیشبرد اهداف استکباری خود و تسلط بر منابع جهان اسلام استفاده می کنند و با راه اندازی پروژه اسلام هراسی از نفوذ و گسترش اسلام در جهان جلوگیری می کنند، علمای حاضر در کنگره با صراحت اعلام می کنند مخالف تمامی جریان‌های افراطی و تکفیری بوده و این گروه‌ها هیچ ربطی به اسلام و مسلمین ندارند.
ما علمای حاضر در همایش از تمام سیاست مداران منطقه می خواهیم از رفتارهایی که باعث گسترش خشونت و تکفیر می گردد و گام‌های عملی در راستای جنگ مذهبی است، پرهیز کنند و در تمام مسائل منطقه، مذاکره بهترین راه حل و صلح بهترین عاقبت است که به تصریح قرآن الصلح خیر.
رمز موفقیت امت اسلام در گرو وحدت و بازآفرینی تمدن نوین اسلامی و نشر فرهنگ اصیل و حیات بخش اسلام در سطح جهان با همکاری و همیاری یکدیگر است. در این راستا باید تمام توان و قدرت خود را برای اعتلای کلمه الله و ایجاد تمدنی جدید به کار گیریم و از هر نوع سخن یا رفتاری که می تواند ما را از هدف اصلی دور کند، پرهیز نماییم.
با توجه به تشکیل دبیرخانه دائمی کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری از سوی مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله، دست اتحاد به سوی همه علمای اسلام در سرتاسر عالم گشوده و از تمامی علما می خواهیم که ما را در این راه خطیر یاری دهند. این دبیرخانه وظیفه خود می داند با همه کسانی که در راه وحدت و تعالی جهان اسلام تلاش می کنند همراه گردد و در برابر افراط و تکفیر با شفقت و نصیحت برادرانه از همه جوانان مسلمان می خواهد که از رفتارهایی که می‌تواند به ضرر اسلام و مسلمین باشد، بپرهیزند.
امید می رود سیره نیکوی رسول خدا صلی الله علیه وآله سرمشق همه مسلمانان و وجهه همت همه علما و اندیشمندان جهان گردد.»
* گزارش سخنان
آیت‌الله العظمی مکارم
* راه‌حل سیاسی و نظامی به‌تنهایی بحران تکفیری‌ها را حل نمی‌کند
* به مقدسات همه مذاهب اسلامی جدا احترام می‌گذاریم
* جماعت تکفیری، به مراتب از خوارج خطرناکتر و زیان بارتر هستند
آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی از مراجع عظام تقلید با بیان اینکه تکفیری‌ها مصداق وحشة للعالمین هستند، گفت: راه‌حل سیاسی و نظامی به تنهایی بحران تکفیری‌ها را حل نمی‌کند.
این مرجع تقلید در این همایش به ایراد سخن پرداخت و با بیان اینکه این همایش کاملا علمی است نه سیاسی گفت: ما به مقدسات همه مذاهب اسلامی جدا احترام می‌گذاریم و این را یک اصل مسلم می‌دانیم و سعی داریم در این همایش این جریانات را به صورت علمی بشناسیم و به شبهات پاسخ دهیم تا جوانان فریب ظاهر این گروه‌ها را نخورند و جذب آنان نشوند.
وی تاکید کرد: علمای اسلامی با صدای واحد باید از این گروه‌ها برائت جویند و دامان اسلام را از لوث افکار تفکیری بشویند و اعلان کنند که کسانی که اسلام را دین خشونت و خونریزی و کشتار معرفی می‌کنند از ما نیستند و بدترین بهانه را به دست اسلام‌ستزیان می‌دهند و باعث گسترش اسلام ستیزی می‌شوند، در حالی که اسلام دین محبت و رحمت است و ما در نمازهای‌مان روزانه خدا را به رحمت عام و خاص تعریف می‌کنیم و پیامبر(ص) نیز بر اساس مفاد آیه 107 سوره انبیاء وسیله رحمت برای همه جهانیان است و برعکس، تکفیری‌ها مصداق وحشة للعالمین هستند.
این مرجع تقلید عنوان کرد: قرآن در آیه 21 سوره روم فرموده است که ما در بین شما مودت و رحمت قرار دادیم که مخاطب آن همه مردم دنیا هستند. در جای دیگر در سوره بقره آیه 84 فرموده است که با مردم با نیکی سخن بگویید و مخاطب آن باز هم همه مردم جهان هستند؛ دستور قرآن رفتار نیک با همه ناس است مگر کسانی که سر دشمنی دارند؛ ما به همه مردم جهان اعلام می کنیم اسلامی که پیامبر آورده است با آنچه گمراهان تکفیری بی خبر از اسلام می گویند در تعارض است و ارتباطی ندارد.
مکارم‌شیرازی بیان کرد: خسارت این قوم گمراه بیش از حد تصور است؛ از سویی به کشتار مسلمین و غیرمسلمین دامن می زنند مانند سربریدن گوسفندوار و در قفس کردن و آتش زدن افراد، به هنگام انجام این جنایات نیز شعار اسلامی الله اکبر سر می دهند و از سوی دیگر آواره کردن هزاران نفر از مسلمانان بی پناه و بی گناه، تخریب قبور بزرگان اسلام و مساجد و آثار باستانی، تخریب زیربناهای اقتصادی که شاید تا 50 سال دیگر نتوان آن را مرمت کرد؛ همکاری با دشمنان اسلام مانند اسرائیل و کشورهای غربی و کمک گرفتن از آنان برای نابودی کشورهای اسلامی و کشتار غیرمسلمین در عراق، نیجریه و ... که هیچ نزاعی با مسلمین نداشتند و مشغول همزیستی با مسلمین بودند و فروختن زنان در بازارها که لکه ننگ دیگری بر دامان اسلام و مسلمین گذاشته‌اند، این در حالی است که خدا در سوره ممتحنه اعلام کرده که با کسانی که با شما سر جنگ ندارند عدالت را در حق آنان رعایت کنید.
این مرجع تقلید گفت: این جماعت تکفیری، نوعی احساس ناامنی در تمام دنیا ایجاد کرده؛ زیرا مقید به هیچ برنامه اخلاقی و انسانی و قانونی نیستند و به هیچ صغیر و کبیری رحم نمی کنند. شاید آنها را برخی به خوارج تشبیه کنند در حالی که خوارج پیشین چنین جنایاتی را مرتکب نشدند و مساجد و قبور بزرگان دین را تخریب نکردند و زنان غیرمسلمان را نفروختند و فحشای زشت جهاد نکاح به راه نینداختند و اینها به مراتب از آنان خطرناکتر و زیان بارتر هستند. وظیفه همه علمای مذاهب اسلامی این است که کاری کنیم تا ریشه همه این افکار انحرافی سوزانده بشود.
وی گفت: نکته قابل اهمیت این است که عداوت آنان تنها با شیعیان نیست و با همه مذاهب اسلامی که عقاید آنان را نپذیریند دشمن هستند و خون آنان را مباح می دانند. شاهد آن سندی از محمدبن عبدالوهاب است که در مطلبی گفته علمای مکه و مدینه (مشرکان) و مردم حرمین شریفین و یمن و بصره و ... تاکنون مشرک بوده اند و همه مستعد اعدام بوده اند، هنگامی که وهابیون مکه و مدینه را به تصرف در آوردند منشوری نوشتند و همه مفتیان اهل سنت را مجبور کردند زیر آن منشور را امضاء کنند و اقرار گرفتند از آنان که توحیدی که محمدبن عبدالوهاب آورده توحید خالص است. یوسف کمال حنانه از علمای اهل سنت در کتابی از خود می گوید حجازی ها در حالی با وهابیون موافقت کردند که شمشیر بر گردن آنان بود.
مکارم‌شیرازی بیان کرد: به فرض اینکه همه مجتهدان مکه و ... مشرک بودند هیچ مجتهدی حق ندارد نظر خود را تحمیل کند پس معلوم است که همه کشورهای اسلامی مشمول این حکم بودند و به طریق اولی کشورهای غیراسلامی نیز مشمول این مساله هستند. از دید آنها کسی که به وهابیت وارد نشود کافر است و به این ترتیب با همه دنیا اعلان جنگ کرده اند.
وی افزود: دست اندازی به علمای علوم طبیعی از دیگر جنایات آنان است؛ یکی از این مفتیان در رساله ای تصریح کرده همه کسانی که اعتقاد به ثابت بودن خورشید دارند همه کافر و خونشان مباح است مگر آنکه توبه کنند؛ این عقیده از تفتیش عقاید در قرون وسطی بدتر است. این فتاوای خشونت بار چه ضربه ای به اسلام وارد می کند.
آیت الله مکارم شیرازی اظهار کرد: نداشتن اطلاعات کافی از مسائل روز و تفسیر آیات قرآن به خصوص آیات مرتبط با موضوعات علمی و آیات مربوط به حرکت زمین دست به دست هم داده و محصول آن این فتوای
وحشتناک است.
این مفسر قرآن عنوان کرد: اشتباه آنان در مسئله توحید فاحش است و آنها را به پرتگاه تکفیر همه مسلمین برده است؛ انها تصور می‌کنند هرگونه توسل و درخواست حاجت از بزرگان دین هرچند به صورت تقاضای شفاعت، شرک و کفر است و آنها حتی از اینکه کفر معنای متعددی دارد هم غافل هستند.
وی افزود: اینها می گویند آنچه ما آن را تکفیر می کنیم این است که کسی بگوید یا رسول الله، برای او نذر و قربانی کند، سجده و خضوع در مقابل قبر او داشته باشد شرکی است که قریش به آن مبتلا بودند و پیامبر نیز با آنان برخورد کرد؛ اینها همه این امور را مجوز قتل می دانند در حالی که اشتباه و خطای محض است؛ شرک یعنی کسی را همتای خدا دانستن، روزی دهنده و شفادهنده دانستن اما اگر کسی پیامبر و بزرگان دین را به شفاعت بطلبد که از خدا بخواهد مثلا این جنگ کشورهای اسلامی خاتمه یابد اینها تأکید بر توحید و عین توحید است؛ زیرا همه منتهی به ذات پاک الهی می‌شود.
وی ادامه داد: قرآن در آیه 49 مائده فرموده است حضرت مسیح می گوید من به اذن خدا مردگان را زنده و بیماران را شفا می‌دهم پس
حضرت مسیح و همه مردم دوره او که از او خواسته اند کافر شده اند و اگر حواریون از مسیح تقاضا کردند برای آنان غذایی از آسمان نازل شود پس آنان نیز کافر هستند زیرا از
غیر خدا تقاضا کرده اند.
وی عنوان کرد: 1400 سال است که همه مسلمین به قبور بزرگان احترام می گذارند و قضای حاجت دارند آیا همه کافرند و خون و مالشان مباح بوده آیا هیچ انسان عاقلی چنین چیزی می گوید و اینها خرافات نیست؟، شما علمای اسلام و کسانی که پیام ما را می شنوید باید با این خرافات مبارزه کنند و همه مردم جهان را نسبت به تعلمیات صحیح اسلامی آشنا سازند و جلوی این خونریزی ها را بگیرند.
مکارم‌شیرازی گفت: من چند پیشنهاد ارائه می‌دهم؛ اول اینکه امروز بلای تکفیر بلای مهم جهان اسلام و بشریت است و همگان نیز معتقدند که راه حل نظامی و سیاسی تنها کفایت نمی‌کند و باید کار فرهنگی و فکری و رسانه‌ای
صورت بگیرد.
وی ادامه داد: باید ریشه های این افکار خطرناک با دلیل و منطق سوزانده شود و حرکات سیاسی نیز با این موضوع هماهنگ باشد؛ ما در سال گذشته بعد از برگزاری موفق همایش دبیرخانه دائمی تشکیل دادیم و نشریه و کتاب به زبان‌های مختلف منتشر کردیم تا از این راه با جریان تکفیر مبارزه کنیم.
وی تاکید کرد: به علمای وهابی به خصوص در عربستان دوستانه توصیه می کنم تا دیر نشده بنشیند و افکار تکفیری از منابع آموزشی خود جدا کنند و از تکفیر اهل قبله برگردند و مطلقاً بپرهیزند به اینها توصیه می کنیم تعلیمات تکفیری را جمع آوری کنند و در بیانیه های خود آن را محکوم کنند و کتابخانه های خود را نیز از کتب ضلال خالی کنند زیرا شجاع ترین فرد کسی است که از عقیده باطل خود برگردد.
این مرجع تقلید گفت: از کشورهای دنیا می خواهیم تا حامیان تکفیری ها را مورد تحریم و فشار قرار دهند؛ زیرا فتنه تکفیر به زودی دامن آنها را خواهد گرفت زیرا اینها هیچ حد و مرزی نمی شناسند و همه دنیا را ناامن کرده‌اند.
وی افزود: از سفرای کشورهای اسلامی
می خواهیم که پیام این همایش و همایش قبلی را به کشورهای خود و به همه مناطق جهان برسانند تا بیش از این شاهد کشتار و ناامنی نباشیم؛ ما در ایران موارد نادری از فعالیت های تکفیری می بینیم در عین حال پرچم مبارزه با آنها را بر دوش می کشیم.
وی گفت: برخورد فکری و فرهنگی با تکفیر باید جدی تر شود؛ از این رو باید شبکه تلویزیونی به زبان های زنده دنیا برای مقابله با این پدیده ایجاد شود و همه کشورهای اسلامی در آن سهیم باشند و ما هم حاضریم در آن سهیم باشیم.
این مفسر قرآن بیان کرد: ما در این شرائط هرگونه دامن زدن به اختلافات مذهبی را گناه بزرگی می دانیم و همه باید به مقدسات مذاهب احترام بگذارند و اگر کسانی این کار را می کنند باید از آنها تبری جست؛ زیرا آب به آسیاب دشمن می ریزند. علما بنشینند و با هم مباحثه کنند تا معلوم شود که بسیاری از این تهمت‌ها باطل است.
* سخنان کوتاه مشاور بین الملل امام خامنه‌ای
رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: یکی از علل مهم ایجاد گروه‌های تکفیری در جهان اسلام، تقابل با جریان بیداری اسلامی بود.
دکتر علی‌اکبر ولایتی نیز در این همایش، اظهار کرد: موج اول بیداری اسلامی در ابتدای قرن 19 شکل گرفت و این موج به دنبال مقابله با استعمارگران ایجاد شد و مسلمانان برای رهایی از چنگال استعمارگران قیام کردند.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: پیش از حضور تکفیری‌های عراق و شام، القاعده در افغانستان و پاکستان فعالیت خود را آغاز کرد؛ بعدها و پس از فعالیت‌های بن لادن، بنیانگذاران این گروه از آن اعلام بیزاری کردند و امروز نیز چنین اتفاقی رخ داده است.
وی گفت: بی نظیر بوتو پاکستان، عربستان و انگلیس را - در گفت‌وگو با بی بی سی) عامل ایجاد القاعده دانسته و به این مسئله معترف بود.
ولایتی افزود: پس از بیداری اسلامی چند تقابل با این جریان شکل گرفت که تکفیری‌ها یکی از مهمترین راهکارهای غرب برای مقابله با اسلام بود. سوریه در گذشته تنها کشوری بود که در خط مقدم جبهه مقاومت ایستاد و با اسراییل کنار نیامد و بعدها نیز این جریان را ادامه داد.
وی اظهار کرد: ستون فقرات داعش در عراق و سوریه، مابقی بعثی‌ها و سلفیان بوده‌اند. صدام در اواخر حکومت خود طالبان و القاعده را جذب کرد و عزت ابراهیم نیز بانی این گروه ها در عراق بود.
مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب بیان کرد: هیلاری کلینتون در کتاب خاطرات خود به تشکیل داعش اعتراف می کند.
* سخنان رئیس دبیرخانه کنگره در آغاز کار
در آغاز این کنگره حجت الاسلام حکیم الهی دبیر کنگره گزارش مربوط به دومین کنگره جریان های تکفیری را ارائه کرد.
رئیس دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان های تکفیری در این همایش گفت: دشمنان با دامن زدن به اخلافات بین کشورهای اسلامی و با حمایت از گروه‌های تکفیری و حمایت مالی و لجستیکی از آنها به حربه اسلام علیه اسلام روی آورده است.
حجت الاسلام والمسلمین عبدالمجید حکیم الهی افزود: استقبال علما و اندیشمندان و علمای اسلامی و درخواست مکرر آنها مبنی بر ادامه ارتباط و وحدت و تعامل با علمای اسلامی و نفی افراط و تفریط، آیت الله العظمی مکارم شیرازی را بر آن داشت که با موافقت با ایجاد دبیرخانه دائمی این کنگره بر مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری اقدام کند.
وی بیان کرد: تبیین و ترویج اندیشه اسلام اعتدالی و فرهنگ همزیستی مسالمت آمیز، شناسایی و نقد علمی اندیشههای تکفیری و افراطی، آگاهسازی و تبیین خطرات و مشکلات حاصل از گروه‌های خشن و افراطی، موضع گیری جهانی علمای اسلام علیه این گروه‌ها و بررسی راههای برون رفت از بحران تکفیر و ترسیم جامعه ایدهآل از جمله دلایل تشکیل این دبیرخانه بود.
وی گفت: در این راستا برگزاری 5 نشست علمی از سوی شخصیت‌های علمی در جهان اسلام در زمینه مقابله با جریان‌های تکفیری، برگزاری 13 نشست علمی در کشور با موضوع شناسایی ریشههای جریان های تکفیری، تولید بیش از 830 مقاله در کشور و کشورهای دیگر، چاپ و انتشار مقالات برتر در 10 مجلد، تدوین و چاپ بیش از 40 عنوان کتاب به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی و اردو، انتشار شماره اول مجله امت واحده به دو زبان عربی و فارسی، انتشار کتاب وقایع نگار، انتشار شماره نخست پایش خبری تحلیلی جریان های افراطی و تکفیری، تولید نرم افزار همه آثار دبیرخانه کنگره با همکاری مرکز کامپیوتری نور، برگزاری کلاس های حضوری و غیرحضوری در موضوع جریان شناسی و تبارشناسی از جمله فعالیت‌های این دبیرخانه بوده است.
حکیم الهی بیان کرد: تولید برنامههای تلویزیونی، مستند، تولید 78 برنامه تلویزیونی و ارتباط گسترده با رسانههای داخلی و خارجی، تاسیس و راه اندازی وب سایت علمی و خبری دبیرخانه علمی کنگره، حضور گسترده در شبکه های مجازی و اجتماعی، همکاری و تعامل و ارتباط با بیش از دو هزار نفر از علمای برجسته از کشورهای مختلف، ارسال منشورات به علما و مراکز علمی جهان، ارتباط با نهادها و مراکز علمی و فرهنگی، میزبانی و دیدار با شخصیت‌های جهان اسلام، انجام سفرهای داخلی و استانی و خارجی و دیدار با شخصیت‌های علمی و سیاسی در عرصه بین الملل از دیگر برنامههای این دبیرخانه بوده است.
وی افزود: این دبیرخانه امروز به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی و پژوهشی و شخصیت‌های برجسته جهان اسلام از هر پیشنهادی برای مقابله با این جریان ها استقبال میکند.
* نماینده اهل سنت زاهدان در مجلس خبرگان خواستار مقابله همه جهان اسلام با تکفری‌ها شد
نماینده اهل سنت مردم زاهدان در مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر این که همه مسلمان جهان باید برای مقابله با این گروهک‌ها به پا خیزند، گفت: برگزاری این کنگره سبب تقویت جبهه مقاومت علیه این گروهک ها می شود.
مولوی نذیر احمد سلامی نماینده اهل سنت مردم زاهدان در مجلس خبرگان رهبری در حاشیه برگزاری دومین کنگره جریان های تکفیری و افراطی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، گفت: این اجماع علما تأثیر بسیار مثبتی در فضای بین الملل دارد.
وی با اعلام حمایت از ابتکار حضرت آیت الله مکارم شیرازی در برگزاری این کنگره گفت: برگزاری این کنگره باید استمرار داشته باشد و مقطعی نباشد تا بتوان راهکارهای برون رفت از این بحران را پیدا کرد.
مولوی نذیر احمد سلامی در ادامه ابراز داشت: این کنگره به آگاهی بخشی نسل جوان در مواجهه با خطر این جریان های تندرو کمک شایسته ای می کند.
نماینده اهل سنت مردم زاهدان در مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر این که همه مسلمان جهان باید برای مقابله با این گروهک‌ها به پا خیزند، تصریح کرد: برگزاری این کنگره سبب تقویت جبهه مقاومت علیه این گروهک‌ها می‌شود.
وی با بیان این که نتیجه این کنگره باید در تضعیف این جریان‌ها تأثیرگزار باشد، خاطر نشان کرد: وقتی آنها احساس کنند که همه مسلمانان علیه آنها اتفاق نظر دارند طبیعتا سبب تضعیف آنها می‌شود و موجی منفی در بین آنها ایجاد می‌شود.
* در حاشیه کنگره
برخی از بزرگان و علماء نیز در حاشیه این کنگره در مورد این موضع اظهار نظر کرده‌اند که برخی از آنها در پی می‌آید.
* دیدار سفرای کشورهای اسلامی با «آیت‌الله مکارم»
آیت‌الله مکارم‌شیرازی گفت: دنیا باید برای خشکاندن ریشه تفکر تکفیری بسیج شود چرا که اگر این جریان ادامه پیدا کند دامن سایر کشورهایی که امروز عملا با آن درگیر نیستند را نیز خواهد گرفت.
این مرجع تقلید در حاشیه برگزاری کنگره خطر جریان‌های تکفیری در دنیای امروز، در دیدار با سفرای کشورهای اسلامی با اشاره به اینکه حضور شما در این کنگره به معنای شناختن حق کشور خود در برابر جریان‌های تکفیری است، اظهار کرد: دنیا باید برای رفع این معضل بزرگ بسیج شود چرا که اگر این جریان ادامه پیدا کند دامن سایر کشورهایی که امروز عملا با آن درگیر نیستند را نیز خواهد گرفت.
وی ادامه داد: پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از پیوستن جوانان به این گروه‌ها، کار فرهنگی و عقیدتی در همه کشورها انجام شود و این کار را می توان با تأسیس شبکه ماهواره ای چند زبانه محقق کرد.
این مرجع تقلید جهان تشیع با تأکید بر اینکه باید ریشه افکار و عقیده های انحرافی و غلط را بسوزانیم، اظهار کرد: همه باید با اتحاد و وحدت تلاش کنیم تا این عقیده های باطل و انحرافی توسعه پیدا نکند.
آیت‌الله مکارم شیرازی افزود: ما کتاب‌های زیادی را در کنگره قبل و این کنگره به زبان‌های مختلف منتشر کردیم و خوب است که شما از مسئولین فرهنگی کشورهای خود دعوت کنید تا از ثمره این زحمات استفاده کنند.
* نشست صمیمی میهمانان خارجی کنگره با آیت‌الله مکارم‌شیرازی
این مرجع تقلید، همچنین در نشست صمیمی با میهمانان خارجی این همایش بین‌المللی، با بیان اینکه علمای اسلام نسبت به خطر جریان‌های تکفیری احساس مسئولیت کرده و در این همایش حضور یافته‌اند، اظهار کرد: امیدواریم با استمرار پیگیری‌ها بتوانیم در تضعیف گروه‌های تکفیری به نتایج مناسبی برسیم.
وی بر ضرورت ایجاد شبکه ماهواره‌ای برای تشریح خطر جریان‌های تکفیری برای مردم تأکید کرد و افزود: این شبکه نباید به ملت و دولت خاصی محدود شود، بلکه باید متعلق به امت اسلامی باشد.
وی با بیان اینکه طرح مقدماتی شبکه ماهواره‌ای خطر جریان‌های تکفیری تدوین و به علمای جهان اسلام ارائه می‌شود، تصریح کرد: علمای اسلام باید جلسات مناسبی را برای تشریح جایگاه تکفیری‌ها برگزار کنند که در صورت نیاز می‌توانیم کارشناسان مورد نیاز را برای تحقق این امر به کشورهای مورد نظر ارسال کنیم.
این مرجع تقلید با تأکید بر اینکه اقدامات گسترده‌ای در عراق و پاکستان برای توقف حرکت تکفیر انجام شده است، مطرح کرد: تکفیری‌ها احادیث و آیاتی را تفسیر به رأی و تحریف می‌کنند تا بتوانند جوانان را به سمت خود جذب کنند به همین علت باید با برگزاری کمیسیون‌های تخصصی در همایش‌ها به دنبال بررسی این شبهات باشیم.
آیت‌الله مکارم شیرازی، تهیه کردن آموزه‌های دینی لازم و انتقال جامع آن به نسل جوان را از راهکارهای تضعیف گروه‌های تکفیری برشمرد و ادامه داد: امیدواریم ارتباط علمای دینی استمرار داشته باشد تا بتوانیم در عرصه‌های مختلف به دستاوردهای گسترده‌تری برسیم.
وی با اشاره به اینکه مشکلات جوانان فلسطینی مایه تأسف امت اسلامی است، تصریح کرد: مشکلات فلسطین مشکلات همه مسلمانان است و جوامع اسلامی باید از وضعیت این کشور آگاه شده تا بتوانند برای رفع آنها گام بردارند؛ ارتباط‌های لازم با مسئولان لبنانی برای رفع مشکلات شورای علمای فلسطین در لبنان انجام می‌شود.
این مرجع تقلید از اهمیت تقویت اتحاد امت اسلامی یاد کرد و ادامه داد: امیدواریم اتحاد میان مذاهب اسلامی گسترش یافته و دشمن در نقشه تفرقه‌افکنی مذهبی خود نتواند به اهداف خود برسد.
وی خاطرنشان کرد: برای مبارزه با گروهک تروریستی داعش باید در گام نخست وحدت ایجاد کنیم تا بتوانیم با این مقدمه تکفیری‌ها را از جامعه اسلامی دور کنیم که به لطف خدا تقریب مذاهب ایجاد شده و علمای اسلام ضرورت تقریب را درک کرده‌اند.
آیت الله مکارم شیرازی با بیان اینکه افراد افراطی میان مذاهب مختلف فعالیت دارند، عنوان کرد: حرکت‌های بسیاری برای توقف جریان تفرقه‌انداز انجام می‌شود و علاقه علما و مسلمانان جهان اسلام به موضوع تقریب مذاهب ثابت شده است؛ هرگونه اهانت به مقدسات مذاهب دینی جایز نیست.
وی با تأکید بر اینکه کشورهای اسلامی باید از اقداماتی که عامل تفرقه میان مذاهب اسلامی است، پرهیز کنند، گفت: این موضوع از اعتقادات قدیمی بنده بوده است.
میهمانان خارجی حاضر در این نشست نیز طی سخنانی به وضعیت تکفیر در کشورهای خود اشاره کرده و خواستار توسعه تعاملات میان علمای اسلام و مشارکت گسترده‌تر نظام اسلامی ایران برای مقابله با تکفیر در عرصه‌های نظامی و فکری شدند.
* حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکر در حاشیه کنگره:
جهان اسلام با وحدت کلمه به مقابله جدی با جریان های تکفیری بپردازد
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت جهان اسلام و حتی کشورهای غربی را منتظر یک چاره اندیشی جدی در مقابل جریان های تکفیری دانست.
حجت الاسلام والمسلمین قاضی عسکر نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در حاشیه برگزاری این کنگره، از ابتکار حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی در برگزاری این کنگره در سطح بین الملل تقدیر کرد و به رسا گفت: امروز در جهان اسلام و حتی کشورهای غربی منتظر این هستند که ما یک چاره اندیشی جدی در مقابل این جریان‌های تکفیری داشته باشیم.
وی در ادامه با بیان این که اگر ما به یک نتیجه ملموسی برسیم که برای آنها هم کارساز باشد اثر خود را در جهان خواهد گذاشت، ابراز کرد: فقط نباید به این جلسات اکتفا کرد و باید راهکارهای عملی را برای این مسئله مشخص کنیم.