تشديد ناآراميها در ترکيه و افزايش مخالفتها با سياستهاي حزب حاکم عدالت و توسعه طي هفتههاي اخير سبب شده تا کارشناسان بينالمللي و رسانههاي غربي نسبت به تجزيه، شروع جنگ داخلي و همچنين شکل گيري بهار ترکي و کردي در اين کشور هشدار دهند.
موضعگيريهاي متناقض ترکيه در قبال حوادث سوريه و حمايت تسليحاتي و لجستيکي از مخالفان بشار اسد، تشديد درگيريهاي نظامي ميان ارتش ترکيه و (پ. ک. ک) طي هفتههاي اخير، نارضايتي شديد سران احزاب مخالف در اين کشور را رقم زده است كه طبيعتاً براي حزب حاكم داراي پيامدهايي خواهد بود. ايجاد منطقه خودمختار کرد در خاک سوريه و مناسبات نزديک آن با «پ.ک.ک» باعث ايجاد خطري بالقوه براي ترکيه شده است. جمعيت زياد کردهاي ترکيه که آنرا از 15 تا 25 ميليون نفر تخمين ميزنند(دولت کف تخمين و کردها سقف آنرا در نظر ميگيرند) باعث شده است تا خطر ايجاد کشور کردستان بيش از همه، ترکيه را تهديد کند و تحليلگران، سياستهاي دولت ترکيه را که عملا در خدمت ايجاد کشور مستقل کردي قرار گرفته است، عحيب و متناقض با منافع ملي اين کشور ارزيابي ميکنند.
** تشديد ناآراميها
همانگونه كه ذكر شد، گسترش تحرکات نظامي در ترکيه و تشديد درگيري ميان نيروهاي اين کشور با (پ. ک. ک) در هفتههاي اخير، سبب نگراني دولتمردان ترک در خصوص به خطر افتادن امنيت کشورشان شده است.شهر «غازي آنتپ» در جنوب شرق ترکيه شاهد انفجار قوي يک خودرو در اواخر مرداد ماه بود که بر اثر آن 9 تن کشته و 64 نفر زخمي شدند. اين انفجار سبب تعويق سفر عبدالله گل به قرقيزستان به منظور شرکت در نشست سران شوراي کشورهاي ترک زبان شد. در حالي که مقامهاي ترکيه گروهک تروريستي «پ.ک.ک» را عامل بمب گذاري معرفي کردند؛ اين سازمان دست داشتن در بمب گذاري را رد کرد. اين نشان ميدهد که گروههاي جدايي طلب ديگري نيز ايجاد شدهاند و «پ.ك.ك» تنها حزب سلاح به دست مخالف نظام حاکم نيست.
پايگاه خبري روزنامه «حريت» نيز مسئوليت انفجار در غازي آنتپ را بر عهده آمريکا دانست و آن را سناريويي از پيش تعيين شده از سوي کارشناسان سازمان جاسوسي آمريکا (سيا) و پنتاگون اعلام کرد.به دنبال انتشار اين خبر، صدها تن از شهروندان ترکيه با در دست داشتن پرچمهاي ترکيه به ساختمان حزب صلح و دمکراسي طرفدار «پ.ک.ک» حمله و آن را تخريب کردند.
پيش از اين حمله تروريستي، منطقه «اسکندرون» كه ترکيه آن را «هاتاي» مينامد، در جنوب شرق ترکيه نيز شاهد انفجار مين در مسير يک خودروي زرهي بود که بر اثر آن دو سرباز کشته شدند.
به دنبال شدت گرفتن درگيري ميان نيروهاي نظامي ترکيه و عناصر گروهک تروريستي «پ.ک.ک»، منابع خبري ترکيه از درگيريهاي شديدي ميان اعضاي «پ.ک.ک» و نيروهاي نظامي ترکيه خبر دادند که فقط در يك درگيري 21 کشته برجاي گذاشت.
همچنين در ادامه درگيريها با نيروهاي پ.ک.ک، «ادريس نعيم شاهين» وزير کشور ترکيه در اواخر مرداد ماه هنگام عبور از خياباني در شهر «حکاري» مورد حمله با سنگ و چوب از سوي معترضان قرار گرفت. معترضان که به گفته منابع ترکيه از طرفداران گروهک «پ.ک.ک» بودند، شعارهايي عليه وي سردادند. برخي منابع نيز آنها را مردم معترض به گسترش ناامنيها معرفي کردند.
پاسگاه مرزي ترکيه در استان حکاري نيز طي هفتههاي اخير، چند بار مورد حمله نيروهاي پ.ک.ک قرار گرفت و پنج تن از نظاميان ترکيه كشته شدند.
** افزايش مخالفتها با حزب حاکم
همزمان با شدت گرفتن ناامني و درگيريها در ترکيه، انتقاد مقامهاي مسؤل احزاب مخالف در اين کشور عليه سياستهاي اتخاذ شده ازسوي مقامهاي حزب «عدالت و توسعه» در امور داخلي و خارجي نيز شدت گرفته است. سياستهاي دولت اردوغان در خصوص مقابله با گروهک تروريستي پ.ک.ک و نيز مساله سوريه در حوزه سياست خارجي، از مهمترين محورهاي مورد انتقاد از سوي مخالفان است.
در همين رابطه «اردوغان توپراک» معاون حزب مخالف «جمهوريخواه خلق» خواستار پاسخگويي رجب طيب اردوغان، نخستوزير ترکيه در خصوص بمب گذاري در غازي آنتپ شد.
به گزارش روزنامه حريت، وي همچنين با طرح سؤالاتي مبني بر اينکه آيا ترکيه طرح اشغال سوريه را دارد يا چرا دولت، مجلس ترکيه را در مورد مسأله سوريه در جريان نگذاشته است؛ خواهان پاسخگويي اردوغان در خصوص موضع گيري در قبال سوريه شد.
«فاروغ لوغ اوغلو» نيز از ديگر معاونان حزب مخالف جمهوريخواه خلق ترکيه با انتشار بيانيهاي، از سياستهاي اشتباه دولت رجب طيب اردوغان در رابطه با مسأله سوريه انتقاد و اعلام کرد که اين سياستهاي اشتباه، گام به گام ترکيه را به جنگ با سوريه خواهد کشاند و هزينه سنگيني براي کشور خواهد داشت.
به گفته مخالفان حزب عدالت و توسعه، قرار گرفتن ترکيه در کنار مخالفان سوريه و مداخله در امور داخلي اين کشور، سبب واکنش متقابل از سوي دولت سوريه خواهد شد.
بر همين اساس، «تانسل چول آشان» رئيس بنياد «افکار آتاترک» با انتقاد از سياست حمايتي ترکيه در قبال مخالفان سوريه گفت: «ترکيه امروز در آستانه يک جنگ داخلي قرار گرفته و سياستهاي غلط دولت اين کشور به ويژه در مورد سوريه عامل اين وضعيت است.»
همچنين به گفته «دولت باغچه لي» رهبر حزب حرکت ملي ترکيه، انفجار در شهر غازي آنتپ نتيجه لجبازي سران حزب عدالت و توسعه در حمايت از مخالفان سوري است.
منتقدان حزب عدالت و توسعه همچنين در واکنش به درگيريهاي نظامي ميان ارتش ترکيه و نيروهاي پ.ک.ک، خواستار جلوگيري از گسترش خشونتها و ارائه راه کار مناسب براي مقابله با آن شدند.
«عاکف حمزه چبي» از رهبران مخالف حزب حاکم در ترکيه با اشاره به تشديد درگيريها طي هفتههاي اخير، از دولت ترکيه خواست تا در مقابل فعاليتهاي تروريستي، يکپارچهتر عمل کند.
«محمد شاهين» رئيس بنياد اسلامگراي «فاتح آکينجيلار» ترکيه با انتقاد از سياستهاي دولت اين کشور اعلام کرد که مقامهاي حزب عدالت و توسعه، آلت دست امپرياليستها و صهيونيستها شدهاند و در تلاشاند تا اسلام آمريکايي را جايگزين اسلام ناب محمدي کنند. اين در حالي است كه منتقدان ياد شده، هنوز شاهد تنش مرزي اخير ميان سوريه و تركيه نبودند و نميدانستند كه حدود يك ماه پس از اين اظهارات، دو كشور در آستانه جنگ قرار ميگيرند. اينگونه مخالفتها با دولت اردوغان نشان ميدهد كه وي، تنها با تكيه بر اكثريت پارلماني توانست مجوز حمله به سوريه را از مجلس تركيه بگيرد، وگرنه شمار زيادي از احزاب اين كشور و مردم تركيه، بارها و به طرق گوناگون، مخالفت خود را با بروز جنگ در منطقه اعلام كردهاند.
** خطر در کمين ترکيه
در کنار افزايش تنش و اختلافات داخلي در ترکيه، برخي مسؤلان و کارشناسان سياسي، نسبت به سرايت نسيم بهار عربي به خاک اين کشور، تجزيه و شروع جنگ داخلي هشدار دادهاند.
در اين خصوص شبکه خبري
«سي ان ان» ترکيه در يكي از برنامههاي گفتمان سياسي خود، به بهار کردي-ترکي اشاره کرد و با توجه به انقلاب کشورهاي عربي اعلام کرد که از اين پس بايد منتظر بهار کردي- ترکي در ترکيه بود.
رهبر حزب «حرکت ملي» ترکيه نيز در اظهاراتي، نسبت به سرايت درگيريها از سوريه به ترکيه هشدار داد.
به گفته وي، گروه پ.ک.ک به دنبال بهرهگيري از آشوب ايجاد شده در نزديکي مرزها است و دستهايي به دنبال اختلاف افکني و به راه اندازي جنگ در ترکيه هستند.
مجله آمريکايي «امريکن اينترست» در پايگاه اينترنتي خود، مطلبي با عنوان «آيا بهار کردي در راه است؟» منتشر کرد. به نوشته اين مجله سياسي تحليلي، سقوط ديکتاتورهاي عرب تحت فشار مردمانشان، يکي پس از ديگري، در حالي صورت ميگيرد که عربها تنها مردم منطقه براي رسيدن به بهار نيستند.
«امريکن اينترست» ضمن اشاره به روابط ميان ترکيه و سوريه به استقلال طلبي گروهک پ.ک.ک اشاره کرد و نوشت: کردها پيش از تشديد درگيريها، به دفعات متعدد از رسيدن به هدف خود نااميد شدند، اما اين بار براي آنها بسيار متفاوتتر از قبل است.
در اين خصوص «امريکن اينترست» مدعي شد؛ تجربه دولت خودگردان در شمال عراق، جايي که براي اولين بار منطقه پرواز ممنوع در آن اتفاق افتاد و سپس ضعف دولت مرکزي عراق از سال 2003 سبب شد تا کردها قدرت و تجربه موفقي در زمان حاضر به دست آورند و ظرفيتشان براي فعاليتهاي سياسي افزايش يابد.
«مصطفي کامالاک» رهبر حزب اسلامگراي «سعادت» ترکيه نيز در اظهارات اخير خود اعلام کرد که هدف استکبار جهاني، کشاندن پاي ترکيه به جنگ با سوريه براي زمينه سازي تجزيه ترکيه و اجراي توطئه رژيم صهيونيستي در پروژه نيل تا فرات است.
اين رهبر اسلامگرا از دولت اردوغان در شيوه سرکوب پ.ک.ک انتقاد کرد.همچنين «وبستر گريفين تارپلي» تحليلگر و مورخ آمريکايي، نابودي ترکيه را از اهداف اصلي آمريکا عنوان کرد. به گفته وي، آمريکا و انگليس، ترکيه را عليه سوريه تحريک ميکنند؛ با اين که از تاثير احتمالي اين درگيري در ويراني ترکيه اطلاع دارند.
«اليف اربکان» عضو کميته مرکزي حزب سعادت و دختر «نجم الدين اربکان» نخست وزير اسبق ترکيه نيز نسبت به طرح تجزيه خاورميانه و تضعيف کشورهاي منطقه هشدار داد. به گفته وي، آمريکا و رژيم صهيونيستي در تلاش براي تجزيه ترکيه هستند.
وقوع درگيريهاي نظامي در شهرهاي مرزي و کشته و زخمي شدن دهها تن از نظاميان و همچنين هشدارهاي مکرر سران احزاب مخالف در ترکيه در حالي رخ ميدهد که سران حزب عدالت و توسعه ادعا ميکنند که توطئههاي تروريستي اعضاي پ.ک.ک را خنثي ميکنند.
به نظر ميرسد که ادامه روند حمايتي ترکيه از مخالفان سوري و تجهيز تروريستها عليه دولت بشار اسد، نه تنها دستاوردي براي سران دولت اردوغان نخواهد، داشت بلکه فقط بر تنشها در مناطق کردنشين خواهد افزود و زمينه را براي شعله كشيدن جنگ داخلي در خاک ترکيه، فراهم خواهد کرد.