آغاز دور جديد مذاكرات ايران و غرب در استانبول
ايران: مذاكرات بايد جامع باشد

مذاكرات ايران و گروه 1+5 درباره فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي جمهوري اسلامي امروز در استانبول آغاز مي‌شود.

در اين دور از مذاكرات نمايندگان كشورهاي 1+5 (آمريكا، روسيه، انگليس، چين، فرانسه و آلمان)، كاترين اشتون رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا و هيأت مذاكره‌كننده ايراني به سرپرستي سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي حضور دارند.

جليلي ديروز در رأس هياتي وارد استانبول شد.

رئيس دستگاه ديپلماسي ايران در مقاله‌اي در «واشنگتن‌پست» ابراز اميدواري كرد كه همه كشورهاي دخيل در مذاكرات ايران و 1+5 نسبت به يك گفت‌و‌گوي جامع متعهد باشند و براي برقراري مجدد اعتماد و اطمينان تلاش كنند.

به گزارش ايسنا، دكتر علي‌اكبر صالحي روز پنجشنبه در مقاله‌اش در روزنامه واشنگتن‌پست نوشت: 45 سال پيش آمريكا به كشور من يك رآكتور تحقيقاتي و هم اورانيوم در سطح تسليحاتي به عنوان سوخت آن فروخت. مدت كوتاهي پس از آن آمريكا موافقت كرد كه به ايران در دستيابي به چرخه سوخت هسته‌اي و نيروگاه‌هاي انرژي اتمي كمك كند.

استدلال آمريكا اين بود كه انرژي هسته‌اي بايد براي نيازهاي روزافزون اقتصاد ما فراهم شود و ذخاير نفت باقي‌مانده‌مان را براي صادرات يا تبديل شدن به كالاهاي پتروشيمي آزاد كند. اين استدلال تغيير نكرده است.

با اين وجود پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران در سال 1979، همه تفاهم‌‌هايي كه با آمريكا در حوزه هسته‌اي ايجاد شده بود، از هم پاشيد.

واشنگتن حتي ارسال سوخت براي همان تاسيساتي را كه به ايران ارائه كرده بود، قطع كرد. ايران براي دستيابي به سوخت از منابع ديگر مجبور شد رآكتور را طوري تغيير دهد كه با اورانيوم غني‌شده تا 20 درصد كار كند. رآكتور تحقيقاتي تهران هنوز فعال است و ايزوتوپ‌هايي را توليد مي‌كند كه هر ساله در درمان پزشكي 800 هزار نفر از هموطنان من مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

صالحي در اين مقاله آورده است: ما بارها مخالفت شديد خود را با تسليحات كشتار جمعي اعلام كرده‌ايم. تقريباً هفت سال پيش حضرت آيت‌الله علي خامنه‌اي، رهبر معظم انقلاب در فتوايي، توليد، ذخيره و استفاده از تسليحات هسته‌اي را ممنوع اعلام كردند.

وزير خارجه اضافه كرد: مستقل بودن به مفهوم اين نيست كه جايي براي گفت‌و‌گو يا ديپلماسي وجود ندارد به اين مفهوم است كه مي‌توان به عنوان يك كشور هم‌سطح بر مبناي اعتماد و عدالت دوجانبه وارد هرگونه مناظره‌اي شد. براي برقراري مجدد اعتماد، همه طرف‌ها بايد رويكرد صادقانه‌اي را براي پشت‌سر گذاشتن موانع موجود براي گفت‌و‌گوي صادقانه اتخاذ كنند.

يكي از جنبه‌هاي كليدي ورود به مذاكرات بر مبناي اعتماد متقابل اين است كه نگراني‌هاي طرف مقابل را همتراز با نگراني‌هاي خود درك كنيم. براي حل موضوع هسته‌اي، دامنه مذاكرات ايران و 1+5 بايد جامع باشد.

نگراني‌هاي هر دو طرف بايد مورد توجه قرار گيرد. موضوع‌هاي پيچيده‌اي كه چند دهه حل نشده باقي مانده است نمي‌تواند يكشبه حل شود.

يكي از علائم ديگر اعتماد متقابل، تمايل و‌ آمادگي براي دادن و گرفتن بدون پيش‌شرط است. اين نوع مقابله به مثل با رويكردهايي كه فقط شامل «گرفتن» است، فرق دارد.

اگر هدف از گفت‌و‌گو فقط جلوگيري از تشديد درگيري‌هاست و نه حل و فصل اختلاف‌ها، شك و ترديد ادامه خواهد يافت و اعتماد برقرار نخواهد شد. با وجود تحريم‌ها، تهديد به جنگ، ترور چند تن از دانشمندانمان و اشكال ديگر تروريسم، ما تصميم گرفته‌ايم به گفت‌و‌گو متعهد باقي بمانيم.

در مذاكرات جديد اميدواريم كه همه طرف‌ها به عنوان كشورهاي همتراز با اعتماد متقابل به ميز مذاكرات باز گردند؛ اين كه همه طرف‌ها به يك گفت‌و‌گوي جامع و درازمدت با هدف حل همه نگراني‌هاي باقي‌مانده كشورهاي دخيل متعهد باشند و مهم‌تر از همه اين كه همه طرف‌ها صادقانه براي برقراري مجدد اعتماد و اطمينان تلاش كنند.

امكان دستيابي به راه حل ديپلماتيك

وزير خارجه آمريكا هم با اشاره به دور جديد مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 گفت: هنوز مي‌توان به توافقي در زمينه برنامه‌ هسته‌اي ايران به شيوه‌اي ديپلماتيك دست يافت.

به گزارش مهر به نقل از واشنگتن پست، با وجود آن كه ايران بارها جدي بودن خود را در مذاكره هسته‌اي اعلام كرده و بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از شفاف بودن برنامه هسته‌اي اين كشور خبر داده‌اند، وزير خارجه ايالات متحده در مراسم گشايش نشست وزيران خارجه گروه‌ هشت در واشنگتن، به نگراني‌هاي غرب درباره آنچه بعد نظامي برنامه هسته‌اي ايران خواند پرداخت.

كلينتون گفت: جمهوري اسلامي ايران بايد از مذاكره با قدرت‌هاي غربي در استانبول استفاده كند و نشان دهد كه در زمينه رفع نگراني‌هاي غرب درباره برنامه هسته‌اي خود جدي است.

وزير خارجه آمريكا تأكيد كرد: معتقديم هنوز مي‌توان به توافقي در زمينه برنامه هسته‌اي ايران به شيوه‌اي ديپلماتيك دست يافت و تهران بايد هرچه سريعتر بر سر ميز مذاكرات حاضر شود و فضايي مناسب‌ با هدف رسيدن به نتايج واقعي در خلال يك فرآيند مستمر ايجاد شود.

بيانيه گروه 8

اعضاي گروه هشت هم در بيانيه‌اي از ايران خواستند كه «مذاكرات جدي و سازنده‌اي» را با 1+5 آغاز كند.

وزيران امور خارجه گروه هشت روز پنجشنبه بر «ميل خود به يافتن يك راه‌حل صلح‌آميز از طريق مذاكرات براي موضوع هسته‌اي ايران» تأكيد كردند.

به گزارش خبرگزاري فرانسه، آن‌ها از ايران خواستند كه بدون پيش‌شرط و بر اساس يك رويكرد گام‌به‌گام، وارد پروسه پايدار براي گفت‌و‌گوي جدي و سازنده شود تا اعتماد جامعه بين‌المللي با ماهيت منحصراً صلح‌آميز برنامه هسته‌اي ايران را احيا كند.

آمانو: مذاكرات بسيار با اهميت است

مدير كل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هم با اشاره به گفت‌و‌گوي گروه 1+5 با ايران، بر ضرورت تداوم گفت‌و‌گو با تهران تأكيد كرد.

به گزارش فارس، يوكيو آمانو، موضوع هسته‌اي ايران را خاص و پيچيده توصيف كرد كه مدت زماني طولاني از طرح آن گذشته و حل و فصل آن به همكاري همه طرف‌هاي ذيربط نياز دارد.

وي با اشاره به مذاكرات شش كشور با ايران كه امروز برگزار مي‌شود، به خبرگزاري كويت گفت كه اين دور از گفت‌و‌گوها كه پس از 15 ماه توقف برگزار مي‌شود، اهميتي زياد دارد و اين اميد را به وجود آورده است كه به نتايجي معين بينجامد به طوري‌ كه آژانس را كمك كند مسائل باقي‌مانده درباره موضوع هسته‌اي ايران را حل و فصل كند.

آخرين بار كه مذاكرات گروه 1+5 با ايران برگزار شد، ژانويه 2011 بود كه آن هم در استانبول تركيه بود اما به دليل خلف وعده جبهه غربي در تحويل اورانيوم مورد توافق به ايران، به نتيجه نرسيد.

انتظار چين از مذاكرات

از سوي ديگر، نماينده چين در مذاكرات 1+5 با ايران ابراز اميدواري كرد كه دور جديد مذاكرات شروع خوبي داشته باشد.

«ماژائوشو»، معاون وزير امور خارجه چين روز پنجشنبه اين اظهارات را پس از ورود به فرودگاه آتاتورك در استانبول كه قرار است مذاكرات امروز در‌ آنجا بين ايران و پنج عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل و آلمان برگزار شود، بيان كرد.

به گزارش خبرگزاري شينهوآ، ژائوشو گفت كه چين به عنوان يكي از اعضاي گروه 1+5 نقش سازنده‌اي را در آشتي دادن طرف‌ها و متقاعد كردن آن‌ها به احياي مذاكرات هسته‌اي 1+5 ايفا كرد.

معاون وزير امور خارجه چين در بخش ديگري از اظهاراتش گفت كه پكن از دور جديد مذاكرات سه‌ انتظار دارد كه اولين آن اين است كه مذاكرات آغاز خوبي داشته باشد و به طور سازنده و پايدار پيش بروند.

دومين انتظار چين اين است كه همه كشورهاي دخيل در اين مذاكرات به يكديگر احترام بگذارند، نگراني‌هاي ديگر را تحمل كنند و براي ايجاد يك فضاي سازنده براي مذاكرات تلاش كنند.

آخرين انتظار پكن هم اين است كه همه كشورهاي دخيل منطقي، انعطاف‌پذير و عمل‌گرا باشند و سعي كنند از طريق يافتن منافع مشترك با وجود اختلاف نظراتشان به نتايج مثبتي دست يابند.

وي در عين حال تأكيد كرد كه موضوع‌ هسته‌اي ايران پيچيده است و نمي‌تواند در زمان كوتاهي حل شود و به همين دليل كشورهاي دخيل بايد با وجود پيچيدگي‌هايي كه ممكن است در اين پروسه به وجود آيد صبور و خوش‌بين باشند.

ژائوشو گفت كه چين رويكرد سازنده و فعال خود را در قبال دور جديد مذاكرات حفظ خواهد كرد و نهايت تلاشش را براي ارتقاي اين تلاش‌ها خواهد كرد.

مذاكره داود اوغلو و اشتون

احمد داود اوغلو، وزير امور خارجه تركيه و كاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در آستانه آغاز دور جديد مذاكرات هسته‌اي بين ايران و گروه 1+5 ديروز در استانبول با يكديگر ديدار و گفت‌و‌گو كردند.

به گزارش ايرنا، اين ديدار در قالب صبحانه كاري در هتل هيلتون استانبول صورت گرفت و تنها به عكاسان و فيلمبرداران رسانه‌هاي خبري اجازه داده شد كه از شروع مذاكرات گزارش تصويري تهيه كنند.

خوشبيني روسيه

اين گزارش مي‌افزايد: سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه اعلام كرد كه نسبت به موفقيت مذاكرات ايران و گروه 1+5 خوشبين است.

وي ديروز به خبرنگاران گفت: روسيه و آمريكا به ديدار و مذاكرات ايران و گروه 1+5 كه قرار است امروز در استانبول برگزار شود، اميد بسته‌اند.

لاوروف افزود: اين تفاهم‌نامه وجود دارد كه درباره اين مذاكرات بايد گام به گام حركت كرد.

وزير امور خارجه روسيه خاطرنشان كرد: ما يك هدف داريم و آن اين است كه برنامه هسته‌اي ايران شفاف باشد و اطمينان يابيم كه اين برنامه هيچ گونه ابعاد نظامي ندارد.

لاوروف گفت: ايران در ديدار با گروه 1+5 در استانبول ابتكارات جديدي براي خروج مسأله برنامه هسته‌اي اين كشور از بن‌بست ارائه مي‌دهد.

وي افزود: مذاكره‌كنندگان ايراني در آستانه ديدار استانبول اعلام كرده‌اند كه ابتكارات جديدي براي حل و فصل اين وضعيت پيشنهاد مي‌كنند.

وزير امور خارجه روسيه خاطرنشان كرد: اين رويكرد بدي نيست؛ زيرا ما و آمريكا پيشنهاد مشخصي داريم كه چگونه بايد در شرايط متقابل گام به گام حركت كنيم.

وي اضافه كرد: در طرح گام‌به‌گام، اقدام در برابر اقدام‌ پيش‌بيني شده است، به اين صورت كه ايران يك گام برمي‌دارد و 1+5 هم بايد گامي براي رفع نگراني تهران بر دارد.

فريدون عباسي، رئيس سازمان انرژي اتمي در آستانه مذاكرات ايران و 1+5 در استانبول گراميداشت روز ملي فن‌آوري هسته‌اي (20 فروردين) درباره برنامه ايران براي توليد سوخت تا غناي 20درصد به ايسنا گفت: ما سوخت تا غناي 20درصد را بيشتر از نيازمان توليد نمي‌كنيم، چرا كه به صرف ما نيست كه آن را توليد و نگهداري كنيم. ما به اندازه‌اي توليد مي‌كنيم كه پاسخگوي رآكتور تهران و هم سوخت رآكتور بعدي كه مي‌خواهيم در آينده آن را بسازيم و به آژانس اعلام خواهيم كرد، باشد.