كشمير سرزميني است كه به رغم ناامني‌ها، زيبايي محصور كننده‌اش، مانع از سفر گردشگران به ويژه توريست‌ها نشده است و اقبال لاهوري بخاطر فرهنگ غني و عشق اهالي آن به اهلبيت، آن را "ايران صغير" ناميد و پس از آن به اين نام نيز معروف شد.
محصور شدن در ميان قله‌هاي هيماليا و جاري بودن رودخانه‌ها و جويبارها، وجود جنگل‌ها و مراتع سرسبز، زيبايي محصور كننده‌اي را به وي‍‍‍‍‍‍‍ژه در فصل بهار به اين سرزمين بخشيده و موقعيت ويژه‌‌‌اي را براي آن به وجود آورده است.
نام كشمير همواره در نوشته‌هاي هرودوت و ساير تاريخ‌نويسان و جغرافيا‌نويسان به چشم مي‌خورد اما در اين ميان ابوريحان بيروني دانشمند ايراني، شرحي مفصل را در اين باره به قلم كشيده است.
زيبايي، جاذبه‌هاي طبيعي و آب و هوايي و وفور نعمت آن موجب شده که در دوره‌هاي مختلف مورد تهاجم قرار گيرد و مردمانش همواره در رنج و ناامني‌ به سر برده‌اند.

************** وضعيت جغرافيايي كشمير
كشمير ناحيه‌اي كوهستاني است كه در شمال غربي شبه‌ قاره هند واقع شده است كه البته تا اواسط قرن 19، به لحاظ جغرافيايي تنها دره‌اي ميان هيمالياي بزرگ و رشته كوه پير پنجال بود. اما كشمير امروزي ميان سه دولت هند، چين و پاكستان تقسيم شده است.
قسمت وسيعي از اين سرزمين شامل دره كشمير، جامو و لاداك يا لاداخ، تحت حاكميت دولت هند است و دولت پاكستان بخش گلگيت بلتيستان و كمشير آزاد را اداره مي‌كند و چين نيز مناطقي از اين سرزمين را تحت اختيار خود دارد.
کشمير از شمال و شرق به چين ، از جنوب به هند ، از غرب به پاکستان و از شمال غربي به افغانستان محدود است.آب و هواي آن بدليل موقعيت جغرافيائي و شرايط کوهستاني معتدل و بسيار مطبوع است.
کوه‌هاي صعب العبور اين منطقه به سد نفوذ ناپذيري جهت تامين امنيت هند تبديل شده و راه هرگونه تجاوز به هند را ازطريق چين ، تبت و ساير مسيرها مسدود مي‌كند.
از سوي ديگر سرچشمه سه رودخانه بزرگ سند ( ايندوس ) پنجاب و جهلم در ايالت مزبور قرار دارد و اين مسئله در حکم رگ حياتي در اقتصاد کشاورزي پاکستان به شمار مي رود.
در كنار عوامل مذكور و ساكن بودن 95 درصد مسلمان موجب اهميت سوق الجيشي و استراتژيکي اين سرزمين شده است و موقعيت،آب و هواي مناسب و ذخائر فراوان آن کشمير را به تاج هند موسوم کرده است.

******************** جمعيت و مذهب در كشمير
بر اساس آمار اعلام شده، از 4 ميليون ساكن در دره كشمير، 95 درصد مسلمان و تنها 4 درصد هندو هستند. از 3 ميليون جمعيت جامو نيز 30 درصد مسلمان، 66 درصد هندو و 4 درصد شامل مذاهب ديگر مي‌شوند. در لاداك يا لاداخ نيز از 250 هزار نفر 46 درصد مسلمان، 50 درصد بوديسم و 3 درصد شامل مذاهب ديگر مي‌شوند.
در كشمير آزاد نيز حدود 260 هزار نفر زندگي مي‌كنند كه بر اساس آمارها همگي مسلمان هستند. در مناطق شمالي كشمير پاكستان نيز 1 ميليون نفر ساكن هستند كه 99 درصد آنها مسلمان مي‌باشند.
در نيمه اول هزاره اول كشمير به عنوان يكي از مهم‌ترين مراكز اديان هندو و بوديسم معروف بود. با وجود ورود دين اسلام در قرن اول هجري باين سرزمين ، ظهور اسلام تا سال 715 هجري در کشمير به تاخير افتاد.
در اين سال يک نفر ايراني در لباس قلندران وارد کشمير شد و به تبليغ دين اسلام پرداخت زيرا مردم کشمير به قلندران علاقه خاصي دارند و به همين خاطر از تعليمات او پيروي نموده و هر روز بر اعتبارش افزوده مي‌شد.

******************** تاخت‌وتازها در كشمير
بر اساس اسناد تاريخي، اسکندر مقدوني، چنگيزخان و سلطان محمود غزنوي نتوانستند در جريان کشور گشايي، کشمير را به تصرف درآوردند و فتح آن به نام شاه ميرزا سواتي ثبت شده است.
وي در سال 735 هجري قمري توانست نخستين حکومت اسلامي را در اين سرزمين ايجاد كند كه تا سال 991 ادامه داشت و از آن پس تا قرن 19 مغولها و بازماندگان تيموري بر آن اقتدار داشتند.
افغان‌ها تا سال 1819 ميلادي نيز کشمير را تحت تصرف خود داشته‌اند كه سپس در اختيار مهارجه هندي رنجيت سينگ قرار گرفت. با فوت او و پس از شکست سيک‌ها در مقابل قواي انگليس، کشمير به انگليسي‌ها واگذار شد.
دولت انگليس نيز در ازاي خدمات، آن را به مهارجه گلاب سينگ فروخت و از آن تاريخ تا سال 1947 حاكمي هندو بر اکثريت مسلمان حكمراني مي‌كرد.

******************** استعمار انگليس و بحران كشمير
گفته مي‌شود كه در سال 1947 استعمار انگليس با تقسيم شبه قاره هند برنامه‌اي را طراحي كرد كه منجر به پديد آمدن بحران كشمير شد. زيرا به هنگام تقسيم آن، بين دولت‌هاي هند و پاکستان، دولت انگلستان به موجب قانون تفويض استقلال، کليه حقوق خود را به رؤساي امارت‌‌نشين‌ها واگذار نموده و به آنان اختيار داده که با توجه به ميل مردم تحت امارت خود مي‌توانند به هر دو کشور هند و يا پاکستان ملحق شوند که کشمير با توجه به اکثريت مسلمان بايد به پاکستان الحاق مي شد ولي اين کار صورت نگرفت.
در اکتبر 1947 ميلادي عشاير پاتان واقع در شمال غربي پاکستان با حمايت ارتش پاکستان در کشمير نفوذ و تا شهر سرينگر پيشروي کردند.
در اين هنگام مهاراجه کشمير که از اين پيشروي نگران و از مقابله با آنان عاجز مانده بود در 26 اکتبر همين سال طي نامه‌اي با استفاده از قانون تعويض استقلال، الحاق سرزمين تحت حکومت خود را به هند اعلام و ضمن آن تقاضاي کمک نمود.

******************** جنگ‌هاي هند و پاكستان در مورد كشمير
در 27 اكتبر همين سال پس از تقاضاي كمك، دولت هند نيروهاي خود را وارد کشمير وارد كشمير كرده و نبرد ميان عشاير پاکستان و نيروهاي هندي آغاز شد.
اول ژانويه 1948 به دنبال طرح شكايت دولت هند در شوراي امنيت سازمان ملل و صدور قطعنامه‌اي، درگيري ميان دو كشور متوقف و قرار شد كه دولت پاكستان عشاير را از كشمير خارج و هند نيز تنها حداقل نيروي لازم را براي حفظ آرامش و برقراي نظم در كشمير نگاه دارد.
در اين قطعنامه همچنين مقرر شده بود مناطق مسلمان‌نشين کشمير جزو پاکستان و نواحي هندونشين جزو هندوستان درآيد و جهت مشخص شدن ميزان تمايل مردم براي پيوستن به هند يا پاکستان به آراء عمومي در يک جو آرام و محيط بي طرفانه مراجعه شود و تا وقتي اين کار صورت نگرفته، سرزمين کشمير نه جزو هندوستان است و نه از آن پاکستان ولي اين قطعنامه اجرا نگرديد و هندوستان همچنان نيروهاي خود را در کشمير نگاه داشته است كه البته در سال‌هاي 1965 و 1970 جنگ‌هايي ميان دو كشور در مورد كشمير مجدد اتفاق افتاد.

******************** دره كشمير رنگ و بوي اسلامي دارد
نواي اذان و صداي اقامه نماز و دعا از جاي جاي كشمير به گوش مي رسد، مساجد با گلدسته‌هاي سفيد و سبز،حضور زنان محجبه، نوشته‌هاي قرآني بر سر در خانه‌ها و نصب تابلو‌هايي از آيه‌هاي قرآن و آيه الکرسي، رنگي آشنا به اين دره مي بخشد.
در پس کوچه‌ها و خيابان‌ها، مساجد متعدد، خانقا‌ه‌ها و امام‌باره‌ها نمايي ديگر به شهر بخشيده است.

******************** از 4 ميليون جمعيت در دره كشمير، 95 درصد مسلمان هستند
هر چند با حضور مسلمانان در اين منطقه امري منطقي به نظر مي رسد اما در قياس با ساير نقاط هند به ويژه دهلي نو، معابد هستند که چنين نقش پررنگي را ايفا مي کنند و گويي مساجد از مظلوميت خاصي برخوردارند.
کشمير تحت حاکميت دولت هند به لحاظ مذهبي به سه بخش دره کشمير، جامو و لاداک يا لاداخ تقسيم مي شود. از 4 ميليون ساکن در دره کشمير، 95 درصد مسلمان و تنها 4 درصد هندو هستند.
از 3 ميليون جمعيت جامو نيز 30 درصد مسلمان ، 66 درصد هندو و 4 درصد شامل مذاهب ديگر مي شوند. در لاداک يا لاداخ نيز از 250 هزار نفر 46 درصد مسلمان که عمدتا شيعه مذهب هستند، 50 درصد بوديسم و 3 درصد شامل مذاهب ديگر ميشوند.

******************** همه چيز در كشمير رنگ و بوي اسلامي دارد
در نيمه اول هزاره اول، کشمير مرکز مهم مذاهب هندو و بوديسم بود اما امروزه اين سرزمين بخش عمده جمعيت مسلمان را در دل خود جاي داده و در اين دره همه چيز رنگ و بوي اسلامي دارد ، نوع پوشش و حجاب زنان و مردان، تغذيه، بهداشت شخصي و عمومي، آداب و رسوم خانه‌داري و ...
هنگام اذان زنان و مردان و حتي نوجوانان کار را رها کرده و به سمت اين مساجد، امام‌باره‌ها و خانقاه‌ها روانه مي شوند اما شکاف عميقي ميان تعداد نمازگزاران به نسبت تعدد اين مکان‌ها وجوددارد که وقتي مورد پرسش قرار مي گيرد، اظهار نظر خاصي در مورد آن نمي شود و مشغله‌هاي زندگي را از عوامل اصلي عدم حضور عنوان مي کنند.
از نکات ديگر پاکيزگي ظاهري شهر و عدم بوي مشمئز کننده آن است. مسلمانان بنا به تاکيد پاکيزگي و نظافت در اسلام از انجام قضاي حاجت در اماکن عمومي، معابر، پياده‌روها، خيابان‌ها و ... خودداري ميکنند و اين نکته‌اي است که در ساير نقاط هند به ندرت ديده مي شود و در واقع اين امري فرهنگي شده است.
حتي اخيرا دانشجويان در دهلينو اقدام به نصب مطالبي همراه با تصوير نقاشي شده جهت ممانعت از اين عادت بد در دانشگاه‌ها و مکان‌هاي عمومي کردند تا حداقل با حرکت‌هايي اينگونه بتوانند عدم قضاي حاجت را در خيابان‌ها، معابر و ... فرهنگ سازي کنند.

******************** گرايش‌هاي قوي ضد آمريکايي و اسرائيلي
گرايش‌هاي ضد امپرياليستي و ضد اسرائيلي گويي خط و مرزي ندارد و مردم کشمير نيز از اين امر مستثني نيستند، حتي اين گرايش‌ها عميق‌تر هم هست و آن را علنا به زبان ميآورند.
اين گرايش‌ها در ميان مسلمانان شيعه و سني مشترک است. هنگاميکه از آنها علت را سوال مي کنم در پاسخ مي گويند که آنها به دنبال راه حل نيستند و تنها به دنبال ايجاد مشکل بزرگ‌تر هستند.
آنها آمريکا را به رئيس و اسرائيل را به مترسک تشبيه مي کنند، که هرچه آمريکا مي گويد اسرائيل انجام مي دهد.
يکي از مسلمانان سني که خانه‌اي قايقي را اداره مي کند در اين باره مي گويد: آمريکا در هر نقطه از دنيا مشکل ايجاد کرده و اين به خاطر اين است که تنها نياز به فضا و منابع بيشتر دارد.
اينگونه بحث‌ها را حتي ما بين يک ذرت فروش دوره‌گرد و مشتريهايش مي توان شنيد.

******************** مسلمانان كشمير به چهار طبقه سيد، شيخ، خان و انصاري تقسيم مي شوند
حاکم بودن کاست (طبقه) در ميان هندو‌ها ، مسلمانان را نيز از اين امر مستنثي نکرده و بر اساس سطوح بالا به پايين آنان را به چهار طبقه سيد، شيخ، خان و انصاري تقسيم مي کند که هر طبقه براي خود آداب و جايگاه خاصي دارند و حتي ازدواج نيز در درون طبقات صورت مي گيرد و به لحاظ فرهنگي و عرفي به ندرت ميان طبقات وصلتي پيش مي آيد.
ريشه‌هاي اسلام در اين منطقه به سال 715 هجري باز ميگردد اما گسترش آن و گرويدن هزاران نفر از مذاهب مختلف به اسلام و نيز تثبيت و عمق گرفتن اعتقادات مسلمانان، گره در نامي به نام سيد علي همداني دارد. که در سال 776 هجري قمري به کشمير سفر کرد.

******************** سيد علي همداني و گسترش اسلام
وي از سن 20 سالگي براي گسترش اسلام به نقاط مختلف سفر مي کرد و در سال 776 هجري قمري به همراه 700 تن از ياران خود که اکثريت از مشاهير، عرفا و صاحبان هنر بودند به کشمير سفر کرد که حتي جمعي از همراهانش در اين سرزمين سکونت کردند که بنا به نوشته‌ها سادات کنوني بازماندگان و از ياران همداني هستند.
همداني در محله‌اي به نام علاءالدين پوره در شهر سرينگر کنوني در کنار رودخانه جهلم زندگي ميکرد و در طول اقامتش در کشمير که نزديک به 5 سال طول کشيد، هزاران نفر به اسلام گرويدند. به دليل نفوذ معنوي و اجتماعي فوق‌العاده وي، مردم بسياري از معابد را ويران و به جاي آن مساجد برپا کردند.
شهيد مرتضي مطهري نيز در نوشته‌هايش مير سيد علي همداني را يکي از مفاخر اسلامي معرفي مي کند که هزاران شاگرد در کشمير تربيت کرد که هر کدام از آنها به مقام استادي رسيدند.
مقام سيد علي همداني هنوز در کشمير مورد احترام و تکريم فراوان قرار دارد و محل زيارتي براي تمامي مسلمانان محسوب ميشود. در روز عاشورا هنگاميکه گروه‌هاي عزادار حسيني از کنار آن عبور ميکنند به نشانه احترام پرچم‌هاي خود را فرود ميآورند.
اولين مدرسه علوم ديني در کشمير توسط وي ايجاد و همچنين سلطان شهاب‌‌الدين به توصيه مير سيد علي همداني دو مدرسه،يکي مدرسه القرآن و ديگري مدرسه‌اي را که ساير علوم در آن تدريس مي شد را احداث نمود.
سيد علي همداني در کشمير کتابخانه‌اي تاسيس و دستيابي به منابع علوم و معارف اسلامي را به زبان‌هاي عربي و فارسي فراهم ساخت.
پس از وي نيز از ديگر مهم‌ترين دانشوران ايراني که به گسترش تشيع در کشمير همت گمارد و نقش مهمي را ايفا کرد، مير شمس‌الدين عراقي است که اساس تشيع را در کشمير استوار ساخت و بت‌ها را در آن ديار در هم شکست و به شمس الدين مکسر الاصنام معروف شد.

******************** ميرشمس الدين عراقي و گسترش تشيع
وي در نيمه قرن نهم هجري در روستاي کند در حوالي سولقان ( از توابع کن) به دنيا آمد که بعد از فراگيري علوم ديني، مدارج عالي را در معقول و منقول طي کرد و به دليل فراست ويژه و توانايي ذهني فوق العاده‌ و ارتباط تنگاتنگ با مشاهير اصفهان، شهرت خاصي به دست آورد.
در دوران صفوي و بعد از رسمي شدن تشيع در ايران، زمينه‌هاي به وجود آمد که ميرشمس‌الدين عراقي به همراه خانواده‌اش مجدد به کشمير سفر کرد. وي علاوه بر ادامه برنامه‌هاي ارشادي، در تشکيلات سياسي و اداري نظارت‌هايي داشت که اين برنامه حيثيت اجتماعي و اقتدار شيعيان را تثبيت کرد.

******************** ايران قلب ما و خامنه‌اي چشممان است
وقتي در کوچه پس کوچه‌هاي مناطق شيعه‌نشين سرينگر قدم مي‌زني، تصاوير نصب شده رهبران ايراني و حزب‌الله لبنان توجهت را جلب مي‌کند.

******************** نگرش و تفکر امام، رهبري و نصرالله بر ذهن و قلب کشميري ها حک شده است
تصاوير امام خميني (ره)،‌آيت‌آلله خامنه‌اي مقام معظم رهبري، محمود احمدي‌نژاد رئيس جمهوري و نيز سيد حسن نصرالله رهبر حزب‌الله لبنان از محبوبيت ويژه‌اي برخوردار است و مي‌توان اين تصاوير را به همراه تصاوير رهبران کشميري در ميادين، کوچه‌ها، امام‌باره‌ها، مساجد، حوزه‌هاي عمليه و حتي مغازه‌اي کوچک که منبع درآمد خانواده‌اي است، مشاهده کرد.
محبوبيت اين افراد به نصب اين تصاوير ختم نمي‌شود و منش، نگرش و تفکر اين افراد در ذهن و قلب اين مردم حک شده و آنها را پيرو ساخته است.
آرامش و سلامت قلب و روحشان هماهنگ با آرامش و در صلح بودن جمهوري اسلامي است و نور ديدگانشان از وجود و حيات اين افراد نور مي‌گيرد. تفاوتي نمي‌کند که در چه سني و سالي هستند از نوجوان و جوانان گرفته تا ميانسالان و پيران.

******************** شيعيان ايران الگوي شيعيان کشميري
سليم که اهل جامو است و خود را از مقلدان آيت‌الله خامنه‌اي مي‌داند، مي‌گويد که شيعيان ايران براي آنها ايده‌آل و الگو هستند و معتقدند که به طور حتم 90 درصد مردم ايران مذهبي و پيرو رهبران خود هستند و حتي ميزان علاقه‌شان نسبت به آنها از عشق و علاقه‌اي که شيعيان کشميري دارند، بيشتر است.
وي مي‌گويد که خواهان رهبري همانند احمدي‌نژاد هستند تا براي آنها هر کاري کند. ساده‌زيستي، ضدآمريکايي و اسرائيلي بودن از مهم‌ترين و عمده‌ترين مشخصه‌هايي است که از رئيس‌جمهوري ايران براي آنها تصوير ساخته است.
تصويري از احمدي‌نژاد را در يکي از جاده‌ها نصب کرده‌اند و جمله‌اي را به زبان انگليسي و به نقل از وي نوشته‌اند با اين مضمون: ملتي که نتواند از خود دفاع کند، ملت مرده است.
براي آنها مهم نيست مردم محلي چه مي‌خواهند، آنها پيرو مراجع خود هستند و به دنبال شکل‌دادن گروهي مانند حزب‌الله لبنان که از ايده‌آل‌هاي شيعيان جوان کشمير است.

******************** کشميري‌ها عاشق ساده زيستي رهبران ايران هستند
هنگامي که در مورد علت علاقه ‌شان نسبت به رهبران ايراني به ويژه آيت‌آلله خامنه‌اي سوال مي‌کنم، پيروي رهبري را از امام خميني (ره) يکي از دلائل اصلي علاقه‌شان مي‌دانند و شروع به توصيف امام (ره) مي‌کنند و در توصيفش مي‌گويند که وي رهبرشيعيان جهان بود و تنها فردي بود که در مقابل آمريکا به عنوان قدرتي بزرگ ايستاد و به جاي تبعيت از آن، حتي دستور هم صادر ‌کرد.
آنها همچنين با اشاره به ساده زيستي امام (ره) مي‌گويند که امام بدون تشريفات بر روي زمين مي‌نشست، کارهايش را انجام مي‌داد و تصميمات بزرگ مي‌گرفت. وي هدايت کننده شيعيان در زمان غيبت امام زمان (عج) بود.
بشير حسين که از کارمندان اداره‌اي دولتي در سرينگر است نيز مي‌گويد که تاکيد زيادي بر پيروي از مراجع در ميان شيعيان وجود دارد. مراجع و پيروي از آنان را همسنگ با چشمانشان مي‌دانند. آيت‌آلله خامنه‌اي و آيت‌الله سيستاني از مراجع تقليدي هستند که شيعيان کشمير به آنان عشق ويژه‌اي مي‌ورزند.
وي با سه واژه خلوص، ساده‌گي و واقع‌بيني احمدي‌نژاد را تعريف مي‌کند و شجاعت وي را در مقابله با آمريکا و اسرائيل مي‌‌ستايد.

******************** حمايت شديد کشميري‌ها از ايستادگي ايران در مقابل آمريکا
غلامرضا از اساتيد دانشگاه کشمير است و زبان فارسي را خوب صحبت مي‌کند. ارادت خاصي به ايران و ايراني دارد و مي‌گويد که شيعيان کشمير دوستدار حکومت ايران هستند و حتي در مجالسي هم که برگزار مي‌شود، براي ايران و ايراني‌ها دعا مي‌کنيم.
وي همچنين ايستادگي احمدي‌نژاد در مقابل آمريکا را تقدير و عنوان مي‌کند که ايران اسلامي است و بايد براي اسلام باقي بماند.در ايران نه حکومت پادشاهي است و نه حکومت ميراثي. حکومتي است که تنها بر منطبق بر اسلام است.
اين استاد دانشگاه کشمير با توصيف اينکه ايران تنها کشور مسلمان ضد آمريکايي است، مي‌گويد نمي‌توان کشوري مشابه ايران به لحاظ سياسي پيدا کرد.
محمد جعفر دانشجوي دکتراي دانشگاه کشمير نيز هنگاميکه از ايران و رهبرانش سخن مي‌گويد، با غرور خاصي از آنها نام مي‌برد. احمدي‌نژاد را رهبري با جرات، شجاع و با اعتماد به نقس توصيف مي‌کند و آرزو مي‌کند که رهبري هماند وي داشته باشند.
وي مي‌گويد ما شنيده‌ايم حتي کفش خود را شخصا واکس مي‌زند و در خانه‌اي کوچک و بدون تجمل زندگي‌ مي‌کند. وي همانند يک معلم است و به رغم در قدرت بودن بسيار صادق بوده و مانند يک معلم زندگي مي‌کند و از آموختن باز نمي‌ايستد در حاليکه که رهبران عمدتا به دنبال قدرت و امور دنيوي هستند.