در پيامي به همايش روز ملي آب انجام شد
فراخوان رئيس جمهوري براي ارائه راهكارهاي غلبه بر بحران آب


دولت با جديت، بهبود مديريت مصرف آب در کشور را در دستور کار خود قرار داده است.

حجت الاسلام و المسلمين دکتر حسن روحاني رئيس جمهوري در پيامي به همايش بزرگداشت «روز ملي آب» که توسط محسن جلال پور رئيس اتاق بازرگاني ايران خوانده شد، با تاکيد بر مطلب فوق افزود:در آستانه فرا رسيدن بهار ،فصل تحول و شکوفايي، زيبايي هاي بي بديل طبيعت، بزرگداشت روز ملي آب با حضور متخصصان اين حوزه تلاشي ارزنده و فرصتي مغتنم براي پرداختن به يکي از چالش هاي اساسي در سطح ملي است.

در اين همايش که در محل اتاق بازرگاني صنايع، معادن و کشاورزي ايران برگزار شد، رئيس جمهوري در پيام خود خاطر نشان کرد: آب، آبروي زمين و جان مايه حيات است و در کارگاه خلقت، آب، بن مايه آفرينش انسان و ديگر مخلوقات است.

وي با اشاره به اينکه بحران آب واقعيتي است که زندگي انسان معاصر را بويژه در خاورميانه و از جمله ايران تحت تاثير قرار داده است، ادامه داد: بشر امروز در مواجهه با اين عنصر حيات بخش راه افراط را پيموده و با نگرش هاي سطحي و خودخواهانه در اين عرصه،

نگراني هاي جدي بوجود آورده است.

در اين پيام با اشاره به اين كه دولت تدبير واميد براي مديريت اين بحران از ابتدا فعاليت هاي عملي خود را از جمله با تشکيل «کميته نجات» درياچه اروميه آغاز کرد و سپس با فعال سازي شوراي عالي آب، تصميم هاي اساسي براي حل مشکل آب هاي زيرزميني و رفع کم آبي برخي از رودخانه هاي کشور از جمله زاينده رود اتخاذ کرد،ادامه داد : ورود دولت به مسائلي همچون حفظ حقوق بين المللي آبي کشور وسرمايه گذاري در ماموريت فراموش شده مهار آب هاي مرزي، از نتايج ملموس توجه به امر مهار، ذخيره و مصرف آب بويژه براي مناطق دور افتاده و کمتر توسعه يافته کشور است.

وي افزود: در راستاي سياست هاي ابلاغي مقام معظم رهبري، دولت همچنان با جديت بهبود مديريت مصرف آب در کشور را در دستور کار خود دارد و اين اراده در مفاد لايحه برنامه ششم توسعه و اقدامات جاري دولت متجلي است.

رئيس جمهوري ادامه داد: بر اين باورم که تحقق برنامه هاي دولت براي مديريت بحران آب بعلت فرابخشي و فرازماني بودن آن و آثاري که بر پيکره اقتصاد، اجتماع ، محيط زيست و حتي امنيت کشور دارد، بدون مشارکت موثر همه بخش ها نتيجه بخش و منشاء اثر نخواهد بود.

وي افزود: انتظار دارم همه دستگاه هاي مسئول و بخش خصوصي ايده ها و راهکارهاي خود را براي اجراي مناسب و موفق طرح تعادل بخشي آب زيرزميني و ارتقا ي بهره وري آب ارائه کنند. دولت هم با همه توان آماده حمايت از بهره برداري از ظرفيت هاي موجود در اين امر مهم است.

از سوي ديگر محسن جلال پور رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي ايران هم در سخناني با بيان اينکه در 11 ماهه نخست امسال حدود هفت هزار و 200 حلقه چاه بسته شده است، تاکيد کرد: اگر بستن چاه هاي غيرمجاز با اين سرعت پيش برود، زمان زيادي طول مي کشد تا همه چاه هاي غيرمجاز بسته شود.

وي آب را مهمترين و محدودترين منبع تامين نيازهاي بشري يا به عبارتي ديگر حيات کره زمين دانست و گفت: براي اتاق ايران که وظيفه ذاتي آن، صيانت از فضاي کسب و کار و رصد اتفاقات اثرگذار بر اين فضاست، موضوع آب و مسائل آن اهميتي ويژه دارد.

رئيس اتاق بازرگاني ايران گفت: بحران آب نه تنها سرمايه گذاري هاي ما در بخش هاي کشاورزي، صنعت، اسکان و گردشگري را تهديد مي کند، بلکه دورنماي گسترش بحران هاي زيست محيطي بر حول محور آب پايايي مناطق و سيل را به مخاطره انداخته است.

وي اضافه کرد: در اجراي قانون جديد فضاي کسب و کار، اتاق ابتدا نسبت به ايجاد دفتر ساماندهي کشاورزي و آب و متعاقب آن از امسال مرکز ملي مطالعات راهبردي کشاورزي و آب اقدام و در چهار سال گذشته تلاش کرده است تا با بهره گيري از صاحب نظران، حضوري ملموس و جدي داشته و در مقاطعي توانسته اثرگذاري مثبتي با ارائه نظرات خود داشته باشد.

جلال پور از جمله اين اقدامات را تحليل اثرات مخرب و نامناسب طرح فدک بيان کرد که توسعه 2 ميليون هکتار اراضي جديد آبي را در دستور کار قرار داده بود.

وي افزود: پيش بيني تنش هاي حوزه زاينده رود، پيش بيني اثرات ناپايداري و تهديد کشاورزي استان خوزستان و ابراز نگراني شديد از ساخت سد گتوند، پيش بيني و هشدار بروز بحران هاي زيست محيطي درياچه اروميه و پيش بيني اثرات ناگوار صدور پروانه براي چاه هاي غيرمجاز از ديگر اقدامات اتاق ايران مرتبط با حوزه آب است.

رئيس اتاق ايران گفت: شوراي عالي آب تصميم به تعادل بخشي آب هاي زيرزميني در قالب 15 پروژه گرفته است، اما در اجراي اين طرح تعادل بخشي مشکلاتي وجود دارد.

وي، پايين بودن سرعت بسته شدن چاه هاي غيرمجاز را يکي از موانع ذکر کرد و گفت: در 11 ماهه نخست امسال تنها حدود هفت هزار و 200 حلقه چاه بسته شده است که اگر بستن چاه هاي غيرمجاز با اين سرعت پيش برود، زمان زيادي طول خواهد کشيد تا همه چاه هاي غيرمجاز بسته شود.البته در اين خصوص هنوز در کشور شاهديم که چاه هاي غيرمجاز حفر مي شود و شايد بتوان گفت سرعت حفر چاه هاي غيرمجاز بيشتر از بستن آنهاست.

نامبرده گفت: يکي از مشکلات ديگر اين است که کنتورهاي هوشمند نصب شده روي چاه هاي غيرمجاز اشکالاتي دارد و از دقت کافي برخوردار نيست.

وي افزود: براي حل معضل شوري مخزن سد گتوند و رفع تهديد و نگراني هاي جدي شور شدن اراضي و مسير رودخانه کارون هنوز تصميم مشخص و قابل پذيرشي اتخاذ نشده است.

جلال پور با بيان اينکه در دولت هم اثري از فعال شدن ديپلماسي آب کشور مشهود نيست، ادامه داد: مشخص نيست چگونه و با چه مدلي به دنبال حل مساله تامين سهم زيست محيطي تالاب هاي انتهايي رودخانه هاي دجله و فرات خواهيم بود تا حداقل بخش اعظم مساله ريزگردها قابليت کنترل پيدا کند.

وي گفت: همچنان تعيين سهميه و تخصيص آب محيط زيست کشور فقط در حال گفت وگوست و نه تنها تالاب ها و محيط هاي آبي، بلکه بخش اعظم عرصه هاي طبيعي هم در معرض خشکسالي شديد قرار گرفته و همه نگران از دائمي شدن پديده ريزگردها هستيم.

رئيس اتاق بازرگاني ايران تصريح کرد: باوجود آنکه گزارش هاي رسمي بخش آب کشور حاکي از کاهش حدود 50 درصدي روان آب هاي کشور (آب هاي سطحي) است، پروژه هاي سدسازي کماکان ادامه دارند و اثري از اصلاح رويکردهايي که بارها در مورد آب عنوان شده است، همچون اصلاح رويکرد به سمت نرم افزاري، اصلاح ساختار آب، اعمال مديريت تقاضا و اعمال حکمراني مناسب در صحنه آب کشور وجود ندارد.

وي افزود: بهره وري آب در همه بخش ها همچنان لازم است و معلوم نيست چگونه و چه موقع به آن پرداخته شده است؛ سياست هاي مصرف آب در توليد انواع محصولات با بهره وري و بازدهي محصولات انطباق مناسب ندارد و علاوه بر آن اثري از اصلاح اين سياست ها مشاهده نمي شود و همچنين شروع به اجراي رويکرد سياست آب مجازي در توليد محصولات با آب کمتر در داخل و حمايت از واردات محصولات با آب زياد در برنامه ها ملموس نيست.

جلال پور افزود: توجه دولت به امر مهار آب هاي مرزي و استفاده از همه ظرفيت ها و امکانات در کنار توجه به توسعه آبياري تحت فشار در کنار ايجاد ستاد مديريت بحران درياچه اروميه را مي توان از اقدامات مفيد و موثر دو سال گذشته برشمرد، اما دغدغه ها و نگراني هاي بخش خصوصي از بحران آب از انتظاراتي است که بيش از پيش از دولت تدبير و اميد وجود دارد. آقاي سرژ ناکوزي نماينده مستقر سازمان خواربار جهاني (فائو) در ايران هم در اين همايش گفت: راهکار اصلي براي خروج ايران از چالش کمبود آب، تدوين و اجراي برنامه راهبردي حکمراني پايدار آب است.

وي با اشاره به اينکه فائو و دولت جمهوري اسلامي ايران سابقه همکاري هاي مستمري را با هدف مديريت پايدار منابع طبيعي کشور دارند، افزود: هرچند موفقيت هاي متعددي در قبال اين همکاري به دست آمده، اما همواره سعي شده است تا با تقويت اثربخشي و پايداري همکاري هاي مشترک، چالش هاي اکولوژيک در حفاظت از منابع طبيعي مورد توجه قرار گيرند. ناکوزي افزود: افزايش جمعيت، عوامل محرک افزايش خودکفايي غذايي، شهرنشيني، توسعه اقتصادي اجتماعي در ترکيب با اثرات منفي تغيير اقليم و کاهش قابل توجه کيفيت منابع آب، مهمترين عوامل تشديد کننده کميابي آب در منطقه خاورميانه هستند.

وي خاطرشان کرد: بخش کشاورزي اينک حدود 70 درصد منابع آب جهان و نزديک به 95 درصد منابع آب بسياري از کشورهاي در حال توسعه را مصرف مي کند و در اين ميان روند رو به رشد وقوع خشکسالي ها و افزايش شدت آنها در يک دهه گذشته، هشداري براي منطقه غرب آسيا و شمال آفريقاست.

نماينده مستقر فائو در ايران گفت: به خطر افتادن بهره وري سامانه هاي کشاورزي با کاهش کيفيت منابع خاک، بيابان زدايي، افزايش شدت توفان هاي گردوغبار و افت معيشتي همراه شده است و خشکسالي در شرايطي که راهکارهاي مناسب مواجهه با آن درسطح محلي، ملي و منطقه اي وجود نداشته باشد، مي تواند بسيار مخرب باشد.

وي تاکيد کرد: برنامه ريزي براي تخصيص منابع آب به صورت راهبردي، بررسي سياست هاي بخش هاي آب، غذا و انرژي، هماهنگي آنها با يکديگر و شرايط متاثر از تغيير اقليم و کاهش ريسک خشکسالي و مديريت آن در جهت بهترين استفاده از آب براي کشورها اهميت بسيار زيادي دارد.

ناکوزي با بيان اينکه امروز رفع چالش کمبود آب در ايران به يک اولويت ملي تبديل شده است، تصريح کرد: رشد جمعيت، تغيير اقليم، افزايش نيازهاي آبي و کاهش تامين آب از جمله مواردي هستند که فشار وارده به منابع آب کشور را افزايش داده است.

وي گفت: متوسط بارش 257 ميليمتري ايران که کمتر از يک سوم متوسط جهاني و قرار گرفتن در کمربند خشک و نيمه خشک زمين با دماي متوسط 17 درجه سانتيگراد، سبب قرار گرفتن ايران در دسته کشورهاي با تنش آبي شده به طوري که ميزان آب تجديدپذير آن در 15 سال گذشته به يک سوم متوسط جهاني کاهش يافته است.

نامبرده خاطرنشان کرد: براي رسيدگي به اين چالش ها، فائو بعنوان يک نهاد تخصصي از سال 2013 ميلادي ابتکار عمل کم يابي آب( wsi) را تاسيس کرد که نخستين نتيجه آن تدوين راهبردهاي مشارکتي منطقه براي مديريت پايدار آب در بخش کشاورزي در منطقه غرب آسيا و شمال آفريقا بوده است.

وي يادآورشد: راهبرد مشارکت منطقه اي براي کمک به کشورهاي منطقه با هدف شناسايي و تنظيم سياست ها، ساختار حکمراني، سرمايه گذاري ها و اقداماتي که بصورت پايدار منجر به بهبود بهره وري مي شوند چارچوبي را فراهم مي کند و از سال 2016 ايران بعنوان يکي از کشورهاي نقطه تمرکز اين ابتکار عمل انتخاب شده است.

نماينده مستقر فائو در ايران بيان کرد: سرمايه گذاري در مديريت موثر منابع آب براي توانمندسازي جوانان محلي و تقويت بخش کشاورزي و روستايي به اين منظور ضروري است. وي گفت: رويکرد فائو کمک به جمهوري اسلامي ايران براي دستيابي به امنيت پايدار غذايي و بهبود بهره وري بخش کشاورزي در کنار پرداختن به چالش کمبود آب و حفاظت از منابع طبيعي کشور است و دستيابي به اين مهم با پياده کردن برنامه راهبردي براي حکمراني پايدار آب با همکاري بخش خصوصي امکان پذير است.