در حالي كه حضرت آيت الله العظمي خامنه اي، رهبر معظم انقلاب طي ماه هاي گذشته بارها تأكيد فرموده اند كه محاسبات جمهوري اسلامي ايران تحت فشارها و تهديدهاي غرب تغيير نخواهد كرد، روزنامه واشنگتن پست اكنون در يادداشتي اذعان كرد كه تحريم ها نتوانسته است مواضع و رفتار رهبر ايران را تغيير دهد.
روزنامه واشنگتن پست در سرمقاله روز پنج شنبه (14 دي 1391) خود نوشت: همزمان با آغاز سال نو ميلادي، دولت اوباما و شركاي ديپلماتيك آن انتظار دارند تا مذاكرات با ايران پيرامون برنامه اتمي اين كشور پس از يك وقفه شش ماهه بار ديگر آغاز شود. اما شواهد اندكي در مورد دستيابي به توافق و حل و فصل اين مسئله وجود دارد. ائتلاف بين المللي پنج كشور عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان قصد دارند تا نسخه اصلاح شده اي از پيشنهاداتي را به ايران ارائه دهند كه تهران، ژوئن گذشته با آن ها مخالفت كرده بود.
در ادامه اين يادداشت آمده است: اميد كشورهاي عضو گروه 1+5 اين است كه فشار و چالش تحريم هاي اقتصادي سبب نرم تر شدن موضع آيت الله علي خامنه اي، رهبر ايران شده باشد اما شواهد آشكاري در اين مورد وجود ندارند. در واقع، ايران براي موافقت با شركت در جلسه جديد كند عمل كرده است و بنا به گزارش نيويورك تايمز مقامات اين كشور به پيام هاي ضمني پس از انتخابات دولت اوباما براي شركت در مذاكرات مستقيم دوجانبه پاسخ نداده است.
روزنامه واشنگتن پست امروز در حالي اذعان به بي اثر بودن فشارها و تحريم ها براي تغيير رفتار و محاسبات ايران مي كند كه رهبر معظم انقلاب 4 مرداد سال جاري در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام تأكيد فرمودند: «دشمنان نظام و انقلاب به صراحت مي گويند بايد با تشديد فشارها و تحريم ها، مسئولان ايران را وادار كرد كه در محاسبات خود تجديد نظر كنند، اما ملاحظه واقعيات باعث مي شود كه ما نه تنها در محاسبات خود تجديد نظر نكنيم بلكه با اطمينان بيشتر به راه مورد نظر ملت ادامه دهيم.»
اين سخنراني تاريخي رهبر معظم انقلاب با وضوح و شفافيت تمام به طرف غربي نشان داد كه ايشان درصدد تغيير محاسبات راهبردي خود نيست و تصميمات استراتژيك نظام در حوزه هاي امنيت ملي به همان شكلي كه بود، باقي خواهد ماند.
بنابراين اگر آمريكايي ها قادر به تحليل درست اين سخنان مي بودند به سرعت بايد به اين نتيجه مي رسيدند كه صرف نظر از اين كه چقدر براي افزايش فشار بر ايران هزينه صرف مي كنند، اين افزايش فشارها مطلقاً منجر به تغيير محاسبات و نهايتاً رفتار ايران نخواهد شد و فقط آن را سرسخت تر و در تعقيب اهدافش مصمم تر خواهد كرد.
مقامات كاخ سفيد با ناديده گرفتن اين هشدار مقام معظم رهبري به تشديد فشارها براي تغيير محاسبات ايران ادامه دادند تا جائي كه «ديويد پترائوس به رئيس سابق سيا در گزارشي به مجلس سنا اعلام كرد كه ما كارمان را كرده ايم و حالا وقت آن است كه منتظر بمانيم و ببينيم در داخل ايران چه اتفاقي خواهد افتاد.
واشنگتن پست در بخش ديگري از اين يادداشت با ادعاي اينكه «در پيشنهاد 1+5، به خطرناك ترين بخش برنامه ايران پرداخته شده» مي نويسد: «در اين پيشنهاد، لزوم توقف غني سازي اورانيوم تا سطح 20 درصد كه فاصله كوتاهي تا سطح لازم براي ساخت بمب دارد و تعطيلي تأسيسات زيرزميني غني سازي موسوم به فردو مطرح شده است. ايران همچنين ملزم خواهد شد ذخيره كنوني اورانيوم با غناي متوسط را به خارج از كشور انتقال دهد. در ازاي اين پيشنهادها، ايران امتيازات اقتصادي خاصي مانند دريافت قطعات يدكي هواپيما و شايد تعديل جزئي برخي تحريم ها را دريافت خواهد كرد».
در بخش پاياني اين يادداشت آمده است: اگر مذاكرات در بن بست باقي بماند، اوباما بايد درصدد ارائه پيشنهادي جامع به ايران برآيد كه در ازاي لغو تحريم ها عمليات غني سازي اورانيوم در اين كشور را براي هميشه محدود و نظارت بين المللي شديد بر آن را ميسر سازد. چنين پيشنهادي با اين مزيت همراه خواهد بود كه رژيم ايران را در مقابل يك گزينه كاملاً روشن قرار مي دهد و اين مسئله را روشن مي كند كه آيا يك راه حل ديپلماتيك وجود دارد يا نه.
شبكه خبري بلومبرگ نيز درباره بسته پيشنهادي غرب نوشت: آنچه از بسته پيشنهادي غرب براي ايران به بيرون درز كرده، حاكي از آن است كه اين بسته، نسخه به روز شده پيشنهادهاي ارائه شده به ايران در بغداد است. در بهار سال جاري آمريكا و متحدانش درخواست تعليق غني سازي 20 درصدي را در مقابل لغو ممنوعيت فروش قطعات يدكي هواپيماهاي مسافربري به ايران، مطرح كردند. در بسته پيشنهادي قبلي سخني از موافقت با غني سازي 5/3 درصدي در ايران به ميان نيامده بود و از آنجا كه مقامات آمريكايي و اروپايي مي گويند، بسته جديد تغيير خاصي ندارد، به نظر نمي رسد اين نكته نيز در پيشنهادهاي جديد، مورد اشاره قرار گرفته باشد.
بلومبرگ با بيان اينكه «تعطيلات سال جديد و پس از آن انتخابات رياست جمهوري در ايران در پيش است كه عملاً مذاكره هسته اي در طول اين مدت را غيرممكن مي كند»، نوشت: به اين ترتيب غرب حدود دو ماه براي توافق هسته اي با ايران فرصت دارد و اين در شرايطي است كه تهران هنوز به درخواست غرب براي مذاكره پاسخ نداده است.
خبرهاي تأييد نشده از احتمال برگزاري مذاكرات در ماه ميلادي جاري خبر مي دهند و اين در حالي است كه چارچوب مذاكرات جديد با توجه به مذاكرات قبلي تدوين نشده است.
از سوي ديگر رابرت دريفوس تحليلگر انگليسي در روزنامه ژاپني ديپلمات خاطرنشان كرد: ايران هرگز حاضر نيست از غني سازي 20 درصد قابل استفاده در رآكتورهاي داراي مصارف پزشكي دست بكشد.
وي مي افزايد: ماه گذشته ميلادي يك ائتلاف از دو گروه ديپلمات، نظاميان و مقامات امنيتي سابق آمريكا و ديگر متخصصان امور ايران با صدور نامه اي به اوباما يك راه حل جديد براي حل اين بحران پيش پاي او نهادند. جيمز دوبينز، مشاور سابق وزارت خارجه آمريكا، توماس پيكرينگ معاون سابق وزارت خارجه و پاول پيلار افسر سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (سيا) در امور خاورميانه و جنوب آسيا در اين نامه مصرانه از اوباما خواسته بودند تا موافقت اوليه خود را براي توقف غني سازي 20 درصد اورانيوم از سوي ايران در قبال لغو تحريم هاي اقتصادي و مالي عليه آن كشور، بپذيرد. آنها نه بر توقف كامل غني سازي بلكه بر تحديد آن از 3 تا 5 درصد و در سطحي قابل استفاده در رآكتورهاي معمولي تأكيد كردند.
تحليلگران سياسي معتقدند كه چنانچه پيشنهاد جديد 1+5 به ايران، به نوشته واشنگتن پست كپي پيشنهاد بغداد با اندكي اصلاح كه خرداد سال جاري به ايران ارائه شد، باشد هيچ چشم انداز روشني براي تداوم نتيجه دادن گفت وگوهاي آينده وجود ندارد؛ چرا كه جمهوري اسلامي ايران در جريان مذاكرات بغداد (2 و 3 خرداد) و مسكو (29 و 30 خرداد9 هرگونه تعامل و همكاري در خصوص كوتاه آمدن از تداوم غني سازي 20 درصد را منوط به اعتراف رسمي غرب و 1+5 به پذيرش غني سازي 5/3 درصد در خاك كشور كرده است.