با سفر داوود اوغلو به تهران صورت گرفت :رايزني فشرده ايران و تركيه درباره تحولات منطقه

با گذشت چند ماه از آغاز سيل خيزش هاي اسلامي در منطقه و شمال آفريقا رايزني هاي گسترده اي ميان ايران و تركيه به عنوان كشورهاي مهم و تاثيرگذار در معادلات جهاني جهت مديريت تحولات كنوني منطقه آغاز شده است.
احمد داوود اوغلو كه يكشنبه شب براي رايزني با مقامات كشورمان در محور تحولات منطقه، وارد تهران شده است براين موضوع تاكيد كرد.
براين اساس وزير خارجه تركيه صبح دوشنبه با سعيد جليلي، دبيرشوراي عالي امنيت ملي كشورمان و علي اكبر صالحي وزير خارجه ديدار كرد.
در ديدار داوود اوغلو و جليلي، دبير شوراي امنيت ملي ايران با اعلام اين كه باور ملت هاي منطقه آن است كه رژيم صهيونيستي دشمن صلح، ثبات و آرامش در منطقه است، تصريح كرد: پيكان حركت ملت هاي مسلمان در كشورهاي منطقه رژيم اشغال گر قدس و نيز سازش كاران منطقه اي و حاميان جهاني آن است.
وي با اشاره به پيامدهاي سقوط رژيم هاي ديكتاتوري مبارك و بن علي براي برخي قدرت ها هشدار داد: آمريكا و رژيم صهيونيستي تلاش مي كنند تا با به انحراف كشاندن جريان خيزش ملت هاي منطقه، ظرفيت ضداستكباري و ضدصهيونيستي اين ملت ها را مضمحل كرده و يا به انحراف بكشانند.
نماينده مقام معظم رهبري در شوراي عالي امنيت ملي با اشاره به سردرگمي چند ماهه برخي قدرت ها از ريشه ها، روندها و اهداف تحولات منطقه تصريح كرد: عمق بيداري ملت هاي منطقه و هوشياري آن ها نسبت به توطئه هاي نخ نما شده آمريكا اجازه نخواهد داد ديكتاتوري جهاني، سلطه خود بر منطقه را استمرار بخشد.
جليلي افزود: رهايي از وابستگي و برخورداري از استقلال سياسي و اقتصادي و نيز حاكميت مردم مسلمان بر سرنوشت خود خواست مشترك همه ملت هاي منطقه است.
وزير خارجه تركيه نيز در اين ديدار با اشاره به روند تحولات در منطقه و تاكيد بر رايزني و هماهنگي مستمر آنكارا و تهران تصريح كرد: منطقه نيازمند ساختارهاي جديدي است كه بيگانگان در آن هيچ جايي ندارند.
وزراي خارجه ايران و تركيه نيز يك شنبه شب گفت وگويي 3 ساعته را پيرامون تحولات اخير منطقه انجام دادند. احمد داوود اوغلو وزير امور خارجه تركيه يكشنبه شب، پس از انجام اين ديدار 3 ساعته با علي اكبر صالحي، در نشست خبري مشترك با خبرنگاران در پاسخ به پرسش خبرنگار شبكه خبري TRT تركيه مبني بر اينكه آيا در مورد سوريه اختلاف نظري بين ايران و تركيه وجود دارد و آيا در مذاكراتي كه انجام داديد به نقطه نظرات مشتركي دراين باره دست يافتيد؟ گفت: سوريه دوست عزيز، خوب و برادر تركيه است كه با ايران نيز رابطه نزديك دارد. در مذاكراتي كه انجام شد در مورد سوريه رايزني كرديم نه تنها تحولات سوريه بلكه در مورد مسائل و مشكلات منطقه رايزني و مشورت كرديم از اين به بعد هم گفت وگوها ادامه پيدا خواهد كرد. ما در مورد ساير موضوعات نيز با ايران مشورت و تبادل نظر مي كنيم.
وي گفت: ما تاكيد داريم در منطقه نبايد هرگز درگيري هاي فرقه اي و مذهبي پيش آيد و بايد از آن جلوگيري كنيم. گفت وگوها و رايزني ها در مورد حل و فصل مسائل و مشكلات است. ما نگراني هاي خود را با برادران دوست و خوبمان از جمله ايران مطرح مي كنيم.
وي در پاسخ به پرسش خبرنگار ديگري در مورد اقدامات رژيم صهيونيستي درخصوص كشتي آزادي و همچنين موضوعات مطرح شده مبني بر عادي سازي روابط آنكارا و تل آويو گفت: تركيه در مورد عبور كشتي آزادي كه سال گذشته رخ داد موضع صريح و روشني داشت، ما خواسته هاي مشروعي را مطرح كرديم و به صراحت اعلام كرديم اسرائيل بايد در اين مورد غرامت بپردازد و رسما عذرخواهي كند هيچ تغييري در موضع تركيه رخ نداده است. اسرائيل بايد بپذيرد مانند هر كشوري در مورد اقدامات غيرقانوني خود پاسخگو باشد.
وزير خارجه تركيه همچنين گفت: ما نسبت به هرگونه اقدامات مغاير با حقوق بشر و مقاومت در برابر خواسته هاي مردمي در كشورهاي منطقه مخالف هستيم و مي خواهيم در اين لحظه تاريخي حكومت ها و دولت هاي منطقه نسبت به خواسته هاي مشروع مردم واكنش مثبتي نشان دهند و اين موضع مبنايي و زيربنايي تركيه است.
علي اكبر صالحي هم در اين نشست خبري با بيان اين كه حجم روابط اقتصادي ايران و تركيه در سال جاري به 14 ميليارد دلار مي رسد كه رقم بالايي است، گفت: اميدواريم اين ميزان در چند سال آينده به 30 ميليارد دلار افزايش يابد.
صالحي با بيان اين كه تبادلات سياسي، فرهنگي و اقتصادي دو كشور نشانگر وصلت ناگسستني آنها است، گفت: در جلسه طولاني امشب كه بيش از 3 ساعت به طول انجاميد به مسائل دو جانبه و تحولات منطقه اي و به خصوص حوادث اخير سوريه پرداختيم. آثار تحولات منطقه نه تنها در منطقه بلكه در كل جهان تاثيرگذار است. ما به عنوان كشورهاي بزرگ منطقه با رايزني هاي مستمر بايد به درستي اين تحولات را رصد كرده و به گونه اي با يكديگر رايزني كنيم كه در جهت صلح، ثبات و امنيت منطقه حركت كنيم.
رئيس دستگاه ديپلماسي كشورمان ادامه داد: ما بايد كمك كنيم تا به مطالبات مشروع مردم كه در حركت هاي مردمي در كشورهاي مختلف منطقه رخ داده پاسخ داده شود و مردم منطقه به مطالبات مشروع شان دست يابند.
وزير خارجه كشورمان تاكيد كرد: اين اصل اساسي است كه مطالبات مردمي مطالباتي به حق است كه بايد در جهت تامين آن گام برداشت.
صالحي همچنين در پاسخ به سوال خبرنگار شبكه خبري TRT تركيه درباره اينكه آيا تهران و آنكارا درباره سوريه اختلاف نظر دارند؟ گفت: ايران، سوريه و تركيه اعضاي يك خانواده هستند و ما متعلق به يك خانواده هستيم و اگر مشكلي براي يكي از اعضا پيش بيايد كل خانواده بايد در جهت حل مشكل اقدام كنند. سوريه براي تركيه كشوري همسايه و مهم است و بالعكس و ايران نيز دوست و برادر دو كشور است.
همگرايي تهران و آنكارا درباره تحولات منطقه
از زمان روي كار آمدن اسلام گرايان در تركيه جايگاه اين كشور و جمهوري اسلامي ايران از نظر روابط سياسي، اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي، ديپلماسي، تجارت، همكاري هاي امنيتي و حتي مسائل مربوط به هسته اي و عدم اشاعه به مرحله اي رسيده كه دو طرف بسيار به هم نزديك شده اند.
اما با آغاز قيام ملت هاي منطقه و شمال آفريقا عليه حاكمان ديكتاتور و تفكرات غربگرايانه آنها اين روابط تا حدودي پيچيده شد و كشورهاي غربي نيز از اين فرصت استفاده كرده و تلاش نمودند تا تركيه را وارد يك رقابت منفي منطقه اي با جمهوري اسلامي ايران كنند.
در خصوص تحولات ليبي دولت آنكارا ابتدا به حمايت از قذافي پرداخت اما پس از آغاز حملات ناتو به ليبي موضع خود را به حمايت از معترضان و دفاع از اقدامات ناتو تغيير داد. اين در حالي است كه سياست جمهوري اسلامي ايران از ابتدا حمايت از نهضت واقعي بيداري اسلامي نه تنها در ليبي بلكه ديگر كشورهاي مذكور بوده است.
راجع به قيام مردم مصر به رغم تلاش گسترده رسانه ها و محافل غربي دو كشور ايران و تركيه خواستار حاكم شدن ديدگاه اسلام گرايان به خصوص جريان اخوان المسلمين در اين كشور هستند هر چند آنكارا تلاش دارد اين زمينه پيرامون روابط خود با غرب نوعي بالانس ايجاد شود. البته مردم مصر به شدت مخالف روند گذشته سلطه غرب بر كشورشان هستند.
نقطه بارز اشتراك نظر ميان ايران و تركيه در خصوص تحولات منطقه، اتفاقات صورت گرفته در بحرين است، هر دو كشور ضمن محكوم كردن خشونت عليه خواسته هاي بحق مردم اين كشور خواستار خروج نيروهاي اشغالگر سعودي از بحرين شده اند. تنها جايي كه ميان دو كشور اختلاف نظر وجود داشت، «تحولات سوريه» بود.
اظهارات رهبران تركيه درباره اصلاحات در سوريه و برگزاري چند كنفرانس از سوي مخالفان حكومت دمشق در تركيه و به نوعي استفاده غرب از اين ديدگاه آنكارا نسبت به تحولات سوريه از جمله اختلاف ديدگاه هاي دو كشور بود. اما اكنون تركيه با مشخص شدن ماهيت معترضان مسلح سوري- بخوانيد اجيرشدگان آمريكا وعربستان- تا حدودي تغيير موضع داده و به اين واقعيت پي برده است كه دولت بشار اسد سقوط كردني نيست و بايد به اين كشور در حل مشكلاتش كمك كرد. در همين رابطه، رجب طيب اردوغان، نخست وزير تركيه نيز قرار است در آينده نزديك به دمشق سفر كند.
نكته ديگري كه بايد به آن اشاره كرد ديدگاه مشترك ايران و تركيه در خصوص محكوم كردن جنايت هاي ضد بشري رژيم صهيونيستي عليه مردم مظلوم فلسطين است. هر چند برخي رسانه هاي غربي وانمود كردند كه آنكارا در حال اصلاح روابط مخدوش شده خود با تل آويو پس از حمله نظاميان صهيونيست به كاروان آزادي است اما واقعيت اين است كه تركيه از شروط قبلي خود مبني بر دريافت غرامت و عذرخواهي رسمي مقامات صهيونيستي از اين كشور كوتاه نيامده است.
به هر حال تحكيم و گسترش روابط تجاري دو كشور ايران و تركيه در كنار تحولاتي كه به صورت روزانه در منطقه در حال وسعت يافتن است در شرايطي مورد توجه قرار مي گيرد كه به عقيده صاحب نظران سياسي گسترش روابط تهران و آنكارا طي سال هاي اخير و يكسان شدن مواضع دو كشور در موضوعات مختلف مي تواند در معادلات فعلي منطقه تأثيرگذار باشد.