روحانی مجاهد، شيخ محمد خيابانی در سال ١٢۵۹ شمسی در خامنه در نزديکی تبريز متولد شد. وی پس از فراگيری علوم مقدماتی، از محضر حضرات آيات سيد ابوالحسن انگجی و ميرزا عبدالعلی، فقه و اصول و هيئت و نجوم را آموخت و پس از مدتی به تدريس پرداخت.

 زندگی شيخ محمد خيابانی پس از پيروزی مشروطه در سال 1285 وارد مرحله تازه ای گرديد و در جريان محاصره تبريز، در دفاع از شهر نقش مهمی ايفا کرد. در زمان خيابانی اوضاع جهان اسلام و بويژه ايران، بخاطر دخالت های بيگانگان از جمله روسيه، انگليس و آلمان بسيار آشفته و تأسف انگيز بود.

پس از خلع محمد عليشاه از سلطنت، خيابانی در سی سالگی به عنوان نماينده مردم تبريز راهی مجلس شورای ملی گرديد. او با اولتيماتوم روسيه در مجلس دوم مخالفت کرد و همچنين با قرارداد استعماری وثوق الدله با دولت انگلستان (قرارداد 1919) نيز به مبارزه برخاست. خيـابــانی، از آنجا که حکومت مرکزی را ضعيف و وابسته می ديد، ايجاد يک تحول اساسی در سيستم حکومت ايران و احيای آزادی را گام نخست برای خانه تکانی ايران و بيرون راندن اشغالگران خارجی می دانست. ولی برداشتن گام اول را از طريق مذاکره سياسی امکان پذير نمی شمرد و تنها راه را در قيام و مقاومت دليرانه در برابر استبداد و دخالت خارجی می دانست. از اين رو، بعد از قبول قرارداد 1919 از سوی دولت ايران، در تبريز دست به قيام زد.

وی در جريان اين قيام که از ١٧ فروردين ١۲۹۹ شمسی، آغاز شد، نهادهای دولتی تبريز را به تصرف خود درآورد و شهر را از دست دولتيان خارج ساخت. قيام پيروزمندانه مردم تبريز به رهبری شيخ محمد خيابانی، بيش از پنج ماه ادامه داشت، اما به دليل خيانت کسانی که قول همکاری داده بودند، کم بودن نيروها و حضور قزاقخانه در کنار شهر تبريز و همکاری آن ها با حکومت مرکزی، اين قيام به شکست منجر شد. سرانجام با ورود نيروهای دولتی، قزاقان به فرمان مخبرالسطنه فرستاده ويژه مشيرالدوله، صدر اعظم وقت، شيخ محمد خيابانی را در 21 شهريورر 1299 برابر با 29 ذی الحجه 1338 ق در چهل سالگی به شهادت رساندند و او را در گورستان سيد حمزه تبريز به خاک سپردند. بعدها، آن گورستان به مدرسه تبديل شد و پس از ويرانی مدرسه، مقبره خیابانی هم از بين رفت