پس از راه اندازی كتابخانه دولتی تربیت در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی به همت محمد علی تربیت ، در سال ۱۳۳۳ آقای علی دهقان مدیر كل فرهنگ وقت استان، پیشنهاد داد تا كتابخانه بزرگ و مناسبی با مساعدت مردم تاسیس شود. به همین منظور در جلسه ای در تاریخ ۲۵/۶/۱۳۳۳ با حضور تعدادی از افراد بصیر و خیر و علاقمندان به علم و دانش نظیر حاج محمد و حاج حسین نخجوانی، علی شربت زاده، حاج میرزا جعفر سلطان القرایی، حاج معصوم شیخ الاسلامی، علی نقی مولوی، عبدالعلی كارنگ و ... ضمن بیان ضرورت مسئله و اهمیت موضوع، نطفه ایجاد كتابخانه ملی تبریز را در این جلسه منعقد كرد.
آقای علی دهقان به همین منظور یك هزار و یكصد متر مربع زمین در مجاورت ارك تبریز، تقاطع خیابان امام و طالقانی فعلی، در اختیار هیئت موسس كتابخانه ملی قرار داد تا كار طراحی و ساخت این كتابخانه آغاز شود. بنابر این بلافاصله پس از این جلسه و جمع آوری كمك های مردمی وافراد خیر، كار ساخت و تاسیس كتابخانه ملی با نقشه ای مطابق با استانداردهای لازم آغاز شد و به سرعت پیش رفت و در سال ۱۳۳۵ به پایان رسید. در تیر ماه سال ۱۳۳۵ هجری – شمسی ساختمان كتابخانه با یك باب تالار مطالعه به طول ۵/۲۰ و عرض ۱۰ متر و مخزن كتاب در سه طبقه و سالن كوچك و مخصوص كودكان و همچنین تالار دیگری برای سخنرانی ها و اجتماعات فرهنگی با هزاران جلد كتاب خریداری شده و اهدایی مردم برای استفاده مراجعین، مورد بهره برداری قرار گرفت و با اسقبال وصف نشدنی آحاد مردم كتابخوان مواجه شد.
آنچه در تاسیس كتابخانه ملی تبریز حائز اهمیت است اعانات بیدریغ مردمی بویژه خیرین فرهنگ دوست این شهر و تكمیل كل ساختمان بدون كمترین هزینه های دولتی بوده است. به همین منظور كتابخانه فوق به كتابخانه ملی تبریز موسوم شد.