بنابر آمارهاي ارائه شده حدود 1.5 ميليون زوج جوان در كشورمان از مشكل ناباروري رنج مي‌برند كه اين مشكل علل متفاوتي دارد و يكي از آنها بيماري‌ است به نام آندومتريوز كه گاهي عامل اين نازايي‌هاست.
آندومتريوز بيماري است كه طي آن بافت‌هاي داخل رحم كه آندومتر خوانده مي‌شود به اشتباه در جايي خارج از رحم قرار مي‌گيرد. آندومتر لايه دروني از سه لايه تشكيل‌دهنده رحم است كه در تمام بافت‌هاي بدن به جز طحال ممكن است به وجود آيد، ولي شايع‌ترين محل بروز آن ناحيه لگن است كه حدود 40 درصد موارد تخمدان‌ها را درگير مي‌كند.
دكتر نيلا طبسي ، جراح و متخصص زنان، زايمان و نازايي در اين باره به جام‌جم مي‌گويد: اين سلول‌ها در قسمت‌هاي مختلفي از بدن از جمله داخل حفره شكمي يا روي تخمدان قرار مي‌گيرند و بافتهايي نا به ‌جا توليد مي‌كند.اين بيماري مي‌تواند از بعد از دوران بلوغ تا قبل از يائسگي براي خانم‌ها پيش بيايد و سن خاصي را در‌بر‌نمي‌گيرد.
اين پزشك متخصص زنان و زايمان مي‌افزايد: اين بيماري دليل خاصي ندارد و اتفاقي طبيعي است كه به صورت تصادفي براي خانم‌ها پيش خواهد آمد.يكي از علل بروز اين بيماري نيز مي‌تواند خود سيكل عادت ماهانه باشد. به اين صورت كه خون به صورت برگشت پذير از داخل لوله‌ها وارد حفره شكمي شده و سلول‌هايي از آندومتر كه هنوز زنده هستند، در آنجا نشسته و كاشته مي‌شود. همين كاشته شدن سلول‌ها باعث بروز بيماري مي‌شود.

علائم بيماري
وي به علائم اين بيماري اشاره كرده و مي‌افزايد: از‌جمله علائم اين بيماري دردهاي غيرطبيعي، توده‌هاي لگني و كيست‌هاي تخمداني است كه نشانه‌اي از وجود آندومتريوز است.
به گفته دكتر طبسي، ممكن است افراد به دليل وجود توده‌هاي لگني يا كيست‌هاي تخمدان به پزشك مراجعه كنند، اما علامت واضح وجود اين بيماري، درد شديد هنگام عادت ماهانه است به طوري كه هر ماه از ماه قبل درد بيشتري احساس مي‌شود. آنها ممكن است با اين علائم به پزشك مراجعه كنند و در اين موارد پزشك بيشتر به آندومتريوز شك خواهد كرد.
دكتر طبسي درخصوص شيوه‌هاي درمان آندومتريوز مي‌گويد: تنها راه تشخيص بيماري، داشتن نمونه بافت‌شناسي است، يعني آزمايشگاه بايد بافت آندومتريوز را تشخيص داده و تاييد كند كه امروزه بيشتر از شيوه لاپاراسكوپي براي اين منظور استفاده مي‌شود و بعد از تشخيص ادامه درمان روش‌هاي مختلفي دارد كه بنابر نظر پزشك از آنها استفاده مي‌شود. در بعضي موارد بنا‌به نظر پزشك متخصص با داروهاي خاص حتي سيكل عادت ماهانه بيمار را نيز به كلي قطع مي‌كند تا بيماري بهبود يابد؛ اما در شرايطي كه بيمار دختري است كه تنها با مشكل دردهاي دوران قاعدگي مراجعه مي‌كند يا خانمي كه نزديك سنين يائسگي است احتياج به كار خاصي جز درمان طبي نيست؛ اما اگر در اثر اين بيماري كيست توليد شده باشد، حتماً كيست را بايد برداشت، زيرا كيست مي‌تواند خود عوارض و مشكلاتي ايجاد كند.

آندومتريوز و نازايي
دكتر طبسي در مورد نازايي ناشي از اين بيماري مي‌گويد: اگر خانمي در سنين باروري با اين مشكل روبه‌رو شود، احتمال نازايي نيز ممكن است وجود داشته باشد. پس كسي كه سابقه آندومتريوز دارد، كيستي داشته يا به هر صورتي با اين بيماري روبه‌رو بوده، با درمان‌هاي پزشكي تحت نظر قرار مي‌گيرد و به او پيشنهاد مي‌شود كه زودتر بچه‌دار شود، چرا كه آندومتريوز تا حدي باعث كاهش باروري يا ناباروري بانوان مي‌شود.در اين موارد براي از بين بردن بافتهاي آندومتريوز درمان طبي شديد مانند جراحي انجام مي‌گيرد و سپس براي باروري با شيوه‌هاي درماني مختلف به وي كمك مي‌شود.
از نظر دكتر طبسي، بيماري آندومتريوز ترسناك و مشكل خاصي نيست و تنها به پيگيري نياز دارد.
او تاكيد مي‌كند: اين بيماري تنها موجب ناراحتي و اذيت فرد مي‌شود، ولي به سمت سرطان يا مشكلات بزرگ‌تر پيش نخواهد رفت، بنابراين جايي براي نگراني وجود ندارد و با وجود بيماري مي‌توان به زندگي عادي ادامه داد. تنها بايد پس از تشخيص و درمان، زير نظر پزشك بود.
وي درباره نقش تغذيه مناسب در بهبود اين بيماري مي‌گويد: داشتن برنامه‌اي مرتب در مورد خواب و تغذيه كافي و تجربه كردن زندگي بدون استرس باعث مي‌شود كه خانم‌ها عادت ماهانه راحت‌تري را تجربه كنند. افرادي كه آندومتريوز دارند نيز بايد اين موارد را در نظر داشته باشند. مصرف مواد محرك مانند كافئين(قهوه غليظ، چاي زياد و شكلات‌هاي تلخ) نيز بهتر است كاهش يابد.
اين متخصص زنان و زايمان يادآور مي‌شود: آندومتريوز درجات مختلفي دارد، خفيف، متوسط و شديد. در مواردي كه اين بيماري شديد است به دليل وجود چسبندگي‌هاي لگني ممكن است بارداري سخت شود. در درجات متوسط ممكن است بيمار بتواند باردار شود و در موارد خفيف نيز آنها تفاوتي با افراد عادي ندارند. مهم است كه بيماران بدانند با تشخيص آندومتريوز اين گونه نيست كه امكان بارداري به كلي از بين برود.

نيلوفر اسعدي بيگي
جام‌جم