اكنون اين سوال مطرح مي‌شود كه متولي سينماي دفاع مقدس كيست و كدام دستگاه بايد پاسخگوي چالش‌ها و تنگناهاي اين سينما باشد؟
به گزارش خبرنگار سينمايي فارس، سينماي دفاع مقدس در سال‌هاي اخير، دوران ركود و رخوت را مي‌گذراند. ديگر آن شور و هيجان گذشته را ندارد و فقط گهگاهي آثاري در اين زمينه توليد مي‌شود. بسياري از فيلمسازان از فقدان امكانات و حمايت‌هاي لازم در اين سينما حرف مي‌زنند و عده‌اي معتقدند اين سينما چوب بي‌توجهي‌هاي مسئولان و متوليان سينمايي كشور در طول ساليان گذشته را مي‌خورد.
در ماه‌هاي اخير با شكل‌گيري مجدد جشنواره فيلم دفاع مقدس، سخن از ضرورت تدوين طرح تحول در سينماي دفاع مقدس به ميان آمده است.
به رغم انتظاري كه عموما وجود دارد، به تناسب فاصله گرفتن از دوران دفاع مقدس با توجه به ظرفيت‌ها، كاركردها و تاثيرات گسترده هشت سال دفاع مقدس در تمامي سطوح جامعه، سينماي اين حوزه نيز بايد با پويايي، رشد، كيفيت و ارتقاي فزآينده‌اي روبرو شود. متاسفانه نه تنها اين انتظار تامين نشد بلكه شاهد ركود نگران‌كننده اين ژانر سينمايي در كشور هستيم.
اكنون اين سؤال مطرح مي‌شود كه متولي اين سينما كيست و كدام دستگاه بايد پاسخگوي چالش‌ها و تنگناهاي اين سينما باشد؟
در اين باره با جمال شورجه، جواد اردكاني، عليرضا رئيسيان، سعيد سهيلي، سيداحمد ميرعلايي، مسعود ده‌نمكي و اميرحسين شريفي گفت‌وگو كرده‌ايم كه در زير مي‌خوانيد:
* شورجه: مجلس شوراي اسلامي بودجه‌اي ويژه براي سينماي دفاع مقدس اتخاذ كند
«جمال شورجه» تهيه‌كننده و كارگردان سينما معتقد است سينماي دفاع مقدس در حوزه پيام‌رساني و حوزه اقتصادي حرف اول در سينما را بيان كرده است.
كارگردان فيلم «دايره سرخ» از مجلس شوراي اسلامي مي‌خواهد با اتخاذ بودجه‌اي ويژه براي سينماي دفاع مقدس در رونق بخشي و ارتقاي اين سينما سهيم باشند.
شورجه همه نهادهاي فرهنگي و هنري كشور را در به گردش درآمدن چرخه توليد فيلم‌هاي دفاع مقدس دخيل مي‌داند و از آنان مي‌خواهد در اين زمينه كوتاهي نكنند.
وي با بيان اين كه اكثر مديران كشور پرورش‌يافته دامن دفاع مقدس هستند و بايد در رشد و شكوفايي اين سينما مشاركت و مشاورت داشته باشند.
شورجه انجمن سينماي دفاع مقدس و بنياد سينمايي فارابي را از متوليان سينماي دفاع مقدس معرفي مي‌كند و مي‌گويد نياز است با مديريت اين مراكز و با اختصاص بودجه ويژه از سوي كميسيون فرهنگي مجلس، هر ساله حدود 10 فيلم دفاع مقدس خوب و فاخر توليد شود.
* شريفي: سينماي دفاع مقدس قرباني جناح‌هاي سياسي نشود
«اميرحسين شريفي» تهيه‌كننده سينما معتقد است اگر سينماي دفاع مقدس متولي ثابتي داشته باشد هر نهاد و سازماني كه قرار است خدماتي را انجام دهد، درخواست مطالعه فيلمنامه را نخواهد كرد.
وي مي‌افزايد: آرزوي قلبي من اين است كه سينماي دفاع مقدس به فراموشي سپرده نشود و خدا نكند كه ما روزي اين فيلم‌ها را فقط در آرشيو‌ها شاهد باشيم.
تهيه‌كننده فيلم «اشك سرما» با بيان اينكه همه هنرمندان موظف‌اند تا دفاع مقدس را از طريق هنر به نسل‌هاي آينده انتقال دهند تا ايثارگري‌هاي رزمندگان همواره زنده بماند، مي‌گويد: نبايد سينماي دفاع مقدس قرباني جناح‌هاي سياسي شود. اگر فيلمسازي، فيلم دفاع مقدس ساخت بايد بدون در نظر گرفتن جناح او، اين فيلم در جشنواره دفاع مقدس و در سينماهاي كشور ديده شود.
شريفي مي‌افزايد: اگر اين سينما، متولي پرقدرت و با نفوذي داشته باشد، ديگر شاهد ده‌ها متولي غيررسمي نخواهيم بود. چرا هنگامي كه فيلمنامه دفاع مقدسي از ارشاد مجوز ساخت دريافت مي‌كند هر نهاد و سازماني به خودش اجازه مي‌دهد در قبال خدماتي كه ارائه مي‌دهد، حتماً فيلمنامه را مطالعه كند؟ به عنوان مثال هنگامي كه بنده براي فيلم اشك سرما در شهر اروميه نياز به استفاده برق داشتم، برق منطقه اين شهر در ازاي در اختيار گذاشتن برق، درخواست مطالعه فيلمنامه را داشت؟ در حالي كه اگر متولي ثابتي در اين زمينه وجود داشته باشد هيچ سازمان و نهادي جرات اعمال نظر نخواهد داشت.
به گفته تهيه‌كننده فيلم «هور در آتش»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با توجه به اختياراتي كه در عرصه فيلمسازي دارد، مي‌تواند متولي ثابت سينماي دفاع مقدس باشد.
* اردكاني: متولي سينماي دفاع مقدس، اختيارات تام داشته باشد
«جواد اردكاني» با اشاره به انتخاب انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس به عنوان متولي سينماي دفاع مقدس، مي‌گويد: ساخت فيلم‌هاي با مضامين جنگ با توجه به نياز ابزار و امكانات نظامي و جلوه‌هاي ويژه و بسياري از مسائل ديگر، چيزي نيست كه فقط از عهده انجمن سينماي دفاع مقدس بر بيايد اما اگر انجمن بتواند به عنوان حلقه ارتباط بين سينماي دفاع مقدس و نهادهايي كه قرار است در توليد اين نوع فيلم همكاري داشته باشند، عمل كند؛ كار شايسته‌اي انجام داده است و متولي بودن در اين زمينه كار پسنديده‌اي خواهد بود.
به گفته اردكاني، بايد متولي در سينماي دفاع مقدس، اختيارات تام از پروانه ساخت تا حمايت‌هاي مالي را بر عهده داشته باشد تا بتواند متولي واقعي باشد در غير اين صورت سدي خواهد شد كه به سدهاي ديگر براي توليد فيلم دفاع مقدس افزوده مي‌شود.
اين كارگردان سينماي ايران، آينده سينماي دفاع مقدس را به زنده كردن ذوق تماشاگر در ديدن دوباره فيلم‌هاي دفاع مقدس مرتبط مي‌داند و فيلم‌هاي جنگي را به لحاظ حمايت مالي دولت از اين سينما «فيلم‌هاي گلخانه‌اي» مي‌نامد كه بدون كمك دولتي قادر به ادامه حيات نيستند.
* رئيسيان: متوليان سنتي نمي‌گذارند فكرهاي تازه در حوزه سينماي دفاع مقدس اتفاق بيفتد
«عليرضا رئيسيان» تهيه‌كننده و كارگردان سينماي ايران نيز با تاكيد بر لزوم طرح تحول سينماي دفاع مقدس، مناسبات بوروكراتيك و دست‌اندازها را به عنوان موانع جدي پيش روي فيلمسازان مي‌داند و مي‌گويد: حوزه سينماي دفاع مقدس، حوزه‌اي است سرشار از سوژه‌ها، ايده‌ها و فكرهاي تازه و جديد است ولي متاسفانه متوليان سنتي نمي‌گذارند فكرهاي تازه در حوزه سينماي دفاع مقدس اتفاق بيفتد.
وي مي‌افزايد: من تجربه ساخت يك مجموعه مستند را در حوزه سينماي دفاع مقدس دارم كه در طول روند توليد آن هيچ كدام از سازمان‌هاي متولي موجود، هيچ حمايت و كمكي به ما نكردند و به ناچار با دست تنها و با كمترين امكانات كار را به سرانجام رسانديم و خوشبختانه خروجي كار، مستند متفاوت و خوبي شد.
اين كارگردان سينماي ايران تصريح مي‌كند: بسياري از اين سازمان‌هاي متولي حتي نمي‌توانستند اين كار متفاوت را درك كنند و چون نمي‌فهميدند حاضر نبودند امكانات و تجهيزات در اختيار بگذارند.
* سهيلي: فيلم‌هاي دفاع مقدس مي‌تواند ذائقه مخاطب را تغيير دهد
«سعيد سهيلي» كارگردان سينما و رئيس شوراي صنفي نمايش، متولي ثابت با اختيارات تام را از ضرورت‌هاي سينماي دفاع مقدس مي‌داند و از وجود متوليان غير رسمي زياد در سينماي دفاع مقدس مي‌گويد كه با قدرت اجرايي خود مي‌توانند مسير توليد يا اكران اين نوع فيلم‌ها را تغيير دهند.
وي با بيان اين كه تا كنون فيلم‌هاي دفاع مقدس جزو فيلم‌هاي برتر سينماي ايران بوده‌اند و فيلم‌هاي بسيار خوبي در اين ژانر ساخته شده است، مي‌افزايد: اگر به فيلمسازان دفاع مقدس فرصت پرداختن به موضوعات نويي كه تاكنون به آن پرداخته نشده، داده شود به طور حتم شاهد توليد فيلم‌هاي جديدتر در اين عرصه خواهيم بود كه مي‌تواند ذائقه مخاطبين را نيز به سمت خود تغيير دهد.
سهيلي خاطرنشان مي‌سازد: متاسفانه در عرصه دفاع مقدس شاهد متولياني هستيم كه با وجودي كه سمتي در وزارت ارشاد يا انجمن سينماي دفاع مقدس ندارند اما داراي قدرت‌اند و مي‌توانند با اظهارنظر خود جلوي اكران فيلم‌ها را بگيرند يا فيلم‌ها را دچار مميزي كنند.
كارگردان فيلم «شب برهنه» خواستار واگذاري اختيارات لازم و كافي براي توليد فيلم‌هاي دفاع مقدس به انجمن سينماي دفاع مقدس مي‌شود و اين انجمن را به شرطي كه از همه ساز و كارهاي توليد فيلم اعم از پروانه ساخت، پروانه نمايش و حمايت بعد از ساخت برخوردار باشد، مناسب‌ترين متولي براي اين سينما عنوان مي‌كند.
به گفته سهيلي، وقتي سينماي دفاع مقدس متولي ثابتي داشته باشد، فيلمساز فقط پاسخگو به او خواهد بود و وقتش صرف پاسخ دادن به هر نهاد يا فردي نمي‌شود.
* ده‌نمكي: بايد از پراكنده كاري در حوزه فيلم‌هاي جنگي رهايي يابيم
«مسعود ده‌نمكي» كارگردان «اخراجي‌ها» در مورد متولي ثابت اين سينما معتقد است به جاي اينكه بيشتر به فكر متولي ثابت باشيم بايد به اين فكر باشيم كه متوليان سينماي دفاع مقدس اين نوع سينما را به خوبي بشناسند و تفاوت سينماي جنگ و غير جنگ را بدانند.
وي با تاكيد بر اين كه بايد شاهد سياست‌گذاري‌هاي قوي در توليد فيلم‌هاي دفاع مقدس باشيم تا از پراكنده كاري در حوزه فيلم‌هاي جنگي رهايي يابيم، خاطرنشان مي‌سازد: به دليل عدم سياست‌هاي مشخص در زمينه فيلم‌هاي جنگي مي‌بينيم كه يك سال هيچ فيلمي در اين زمينه ساخته نمي‌شود ولي سالي ديگر چندين فيلم جنگي توليد مي‌شود كه اين موضوع از عدم مهندسي لازم در اين حوزه خبر مي‌دهد.
اين فيلمساز كشور مي‌گويد: متاسفانه سينماي دفاع مقدس داراي متوليان زيادي است و موازي كاري در اين زمينه به وفور ديده مي‌شود. در حالي كه بايد براي اين سينما زيرسازي شود و علاوه بر بحث امكانات به تربيت نيرو نيز توجه شود.
به گفته وي متولي سينماي دفاع مقدس بايد اختيارات زيادي در زمينه توليد فيلم‌هاي دفاع مقدس داشته باشد.
* ميرعلايي: اولين كار براي پويايي، رسيدن به وحد‌ت‌نظر بين مسئولين نظامي است
«سيداحمد ميرعلايي» مديرعامل بنياد سينمايي فارابي از نياز به «وحدت متولي» در سينماي دفاع مقدس حرف مي‌زند و خواستار ضرورت برنامه‌ريزي مشخص براي سينماي دفاع مقدس مي‌شود و مي‌گويد: متاسفانه ما در بسياري از فعاليت‌هاي فرهنگي، فاقد برنامه‌ريزي هستيم. برخي مواقع با برخوردهاي سليقه‌اي، خساراتي را به بار آورده‌ايم. بنابراين اولين نكته‌اي كه بايد براي پويايي سينماي دفاع مقدس در نظر گرفت رسيدن به وحدت نظر بين مسئولان نظامي است تا در كنار هم، پشتيبان واحدي براي سينماي دفاع مقدس باشند.
وي تاكيد مي‌كند: بنده هم بر اين باورم كه سينماي دفاع مقدس نياز به متولي دارد البته متولي كه هم ارتش و هم سپاه آن را قبول داشته باشند لذا اين دو بازو بايد در مورد سينماي مقدس به نتيجه واحدي براي حمايت از آن برسند.
ميرعلايي خاطرنشان مي‌سازد: بعد از اتخاذ وحدت نظر ارتش و سپاه در حمايت از سينماي دفاع مقدس، آنگاه مي‌توان براي اين سينما برنامه‌ريزي كرد.
وي در مورد متولي بودن انجمن سينماي دفاع مقدس مي‌گويد: اگر قرار است اين انجمن متولي سينماي دفاع مقدس باشد، بايد اين امر مورد حمايت و تاييد ارتش و سپاه باشد.
ميرعلايي بر اين باور است براي دميدن روح تازه به كالبد سينماي دفاع مقدس نيازمند طرح تحولي در حوزه سينماي دفاع مقدس هستيم تا اين سينما از سستي و كرختي رهايي يابد.
وي مي‌گويد: متاسفانه آن شوق و شوري كه در هنرمندان براي توليد آثار دفاع مقدس ديده مي‌شود، در مديران بخش فرهنگي و هنري وجود ندارد و فقدان انگيزه در مديران و نبود برنامه‌ريزي در اين حوزه به وفور خودنمايي مي‌كند.