خاستگاه اصلی دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در برائت از مشرکان، همان اصل تولی و تبری است و ایشان هم اعلام برائت از مشرکان را از ارکان توحیدی می دانند.
امام خمینی(ره) در این زمینه فرمود: مگر تحقق دیانت، جز اعلام محبت و وفاداری نسبت به حق و اظهار خشم و برائت نسبت به باطل است؟ حاشا که خلوص عشق موحدین جز به ظهور کامل نفرت از مشرکین و منافقین میسر شود و کدام خانه ای سزاوارتر از کعبه و خانه امن و طهارت و ناس که در آن هرچه تجاوز و ستم و استثمار و بردگی و یا دون صفتی و نامردمی است عملا و قولا پشت شود و در تجدید میثاق «الست بربکم» بت الهه ها و اربابان متفرقون شکسته شود و خاطره مهمترین و بزرگترین حرکت سیاسی پیامبر در «و اذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر» زنده بماند و تکرار شود؛ چرا که سنت پیامبر و اعلان برائت کهنه شدنی نیست.
برائت از نظر امام خمینی(ره) یعنی توطئه های جهانخواران راست و چپ، بویژه آمریکای چپاولگر و متجاوز، و اسراییل جنایتکار را به گوش جهانیان رساندن و یا با ذکر جنایات این جانیان، از جهانیان استمداد بجوییم و برای قطع ایادی آنان و اصلاح حال مسلمانان به خدا پناه ببریم.
همه ساله با فریاد «و اذن فی الناس بالحج» میهمانانی گرانقدر از گوشه گوشه دنیا در کنگره ای که به دعوت ابراهیم(ع) و محمد(ص) برپا می شود، اجتماع می کنند.
اینان کسانی هستند که از همه هستی و مال خود برائت جسته، قدم در راهی گذاشته اند که انتها و عاقبتش رسیدن به توحید ناب است.
در واقع اینان آنگونه که پروردگارشان فرموده؛ مال و فرزندان «المال و البنون» را زینت زندگی دنیوی یافته اند و از آن برائت جسته، با پشت کردن به همه مظاهر دنیوی، با دستی تهی به وعده گاه یار می روند.
به فرموده امام خمینی(ره) زائر بیت الله می رود تا به ندای ابراهیم و محمد(ص) پاسخ دهد و از هرچه شیطان و شرک و کفر است برائت جوید و شعار ابراهیم را تکرار نماید که «انی بریء مما تشرکون» و زائر بیت عتیق می رود تا بر گرد محور توحید و با برائت از مشرکین و نفی و طرد همه بت ها، ابراهیمی شود تا به خیل امت محمد بپیوندد و ید واحده گردد.
حاجی باید بر گرد محور توحید بگردد و از تمام مشرکین و بت ها و استکبار برائت جوید و زیر بار هیچکس جز خدا نرود و نشان دهد که از مبارزه خسته نشده است.
حج عرصه نمایش و آیینه سنجش استعدادها و توان مادی و معنوی مسلمانان است و حاجی همچنین باید بداند که ابوجهل و ابولهب و ابوسفیان در کمین نشسته اند و با خود می گویند مگر هنوز لات و هبل در کعبه اند؟ آری، خطرناک تر از آن بت ها، اما در چهره و فریبی نو.
بت، هر آن چیزی است که به جای خدا قرار گیرد و ولایت الهی را به ولایت خود تبدیل کند و نیرو و اراده افراد بشر را در اختیار بگیرد.
حال چه سنگ و چوب و چه قدرت های شیطانی سلطه گر و جبار و چه عصبیت های جاهلی ناحق.
بدین ترتیب حج باید دارای روح و تحرک باشد و در حج باید حاجی برائت خویش را از مشرکین و بت های نوین اعلام کند که «حج بی روح و بی تحرک و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت و حجی که از آن هدم کفر و شرک برنیاید، حج نیست.»
حج، کانون معارف الهی است که از آن، محتوای سیاست اسلام، در تمامی زوایای زندگی را باید جستجو کرد و به دیگر سخن، حج کانون معارف اسلام و بیان کننده سیاست کلی آن برای اداره زندگی انسان است.
بنابراین، یکی از فلسفه های بزرگ حج ـ قضیه ـ بعد سیاسی اوست که دست های جنایتکار از همه اطراف برای کوبیدن این بعد در کار هستند و تبلیغات دامنه دار آنها مع الأسف در مسلمین هم تاثیر کرده است که مسلمین سفر حج را بسیاریشان یک عبادت خشک، بدون توجه به مصالح مسلمین می دانند.
حضرت امام(ره) در جایی دیگر فرمودند: حج از آن روزی که تولد پیدا کرده است، اهمیت بعد سیاسی اش کمتر از بعد عبادی اش نیست، بعد سیاسی علاوه بر سیاستش، خودش عبادت است.
اینک که ما بر حج ابراهیمی و محمدی تاکید کرده، برای احیای آن تلاش می کنیم؛ باید بدانیم که حج ابراهیمی و محمدی و حج علوی و حسینی آن است که در آن توجه به خدا و پناه بردن به حکومت و قدرت او با پشت کردن به قدرت طواغیت و جباران همراه باشد و همانگونه که حاجی باید برای رسیدن به توحید ناب از زینت حیات دنیا گذشته و برائت جسته است، بایستی از هر شرک و کفری هم برائت جوید و آن را اعلام کند.