با پيشرفت و توسعه دانش بشري داشتن هويت براي تمام اجزاي زندگي بشر ضروري است؛ هويتي كه مختصات هر اجزا را نسبت به سازگاري يا عدم‌سازگاري آن با وضعيت جامعه بشري مشخص كند، از اين‌رو كارشناسان و متخصصان به فكر ايجاد هويت براي ساختمان‌هايي افتاده‌اند كه با اعمال مديريت محيط زيستي و رعايت مشخصات سازگار با محيط زيست باعث حداقل هدر رفت انرژي و منابع شوند و داراي شناسنامه سبز باشند.
به اين ترتيب ساختمان‌هاي نسل‌هاي آينده با داشتن شناسنامه زيست محيطي يك سر و گردن از سازه‌هاي سال‌هاي گذشته خود بالاترند و خود را با برنامه‌هاي توسعه پايدارجوامع بشري وفق داده‌اند و ديگر اثري از ساختمان‌هايي كه منابع انرژي را بي حساب و كتاب مي‌بلعند، ديده نمي‌شود.
مديريت محيط زيستي در بخش ساختمان مي‌تواند با ابزارهاي مديريتي نوين، فرآيندهاي نظارت، جمع‌آوري و پردازش اطلاعات وضعيت مصرف انرژي را بهبود بخشد. به طوري كه مديران محيط زيستي همواره با مسائل در حال رشدي روبه‌رو هستند و به اين دليل نياز به امكانات كمكي بيشتري مانند شناسنامه انرژي دارند.
مهندس محمدباقر ارمغان، كارشناس ارشد معماري دانشگاه اشتوتگارت آلمان و عضو سازمان نظام مهندسي ساختمان ايران در اين باره مي‌گويد: دنياي امروز بدون حفظ محيط زيست معني ندارد و به سمتي پيش مي‌رود كه مديران محيط‌زيستي بايد هر چه بيشتر از روش‌هاي تصميم‌گيري سنتي دور شده و به روش پيش‌بينانه نزديك‌تر شوند. درحالي كه كشور ايران از منابع سرشار انرژي برخوردار است، ولي مصرف بي‌رويه انرژي و عدم مديريت صحيح موجب خسارات محيط زيستي آشكار و پنهاني در اين عرصه شده كه موجب نگراني متوليان و دانش پژوهان شده است.
وي مي‌افزايد: بر اين اساس به‌كارگيري دانش و پژوهش در بخش ساختمان از طريق ديدگاه هم‌انديشي سبز و از طريق به‌كارگيري شناسنامه انرژي براي هر واحد مسكوني بهترين ايده است. عرضه نمونه به روز و كارآمد شناسنامه انرژي و به‌كارگيري عناصر مختلف هشتگانه عايقكاري حرارتي پوسته خارجي ساختمان، مواد و مصالح مورد استفاده براي اين عايقكاري، پنجره‌ها، درزگيري و جزئيات اجرايي مانند عايقكاري ديوارها، عايقكاري سقف‌ها، عايقكاري كف‌ها، اقدامات بهينه‌سازي در طراحي تاسيسات ساختمان‌ها، مقايسه هزينه‌هاي اقدامات بهينه‌سازي و ديگر هزينه‌هاي موجود در ساختمان‌ها الگو و ايده‌اي محيط زيستي را ارائه مي‌كنند.
مديريت محيط زيستي علاوه بر پيش‌بيني‌هايي كه در زمينه اجراي موارد مورد نظر كارشناسي دارد، بايد متكي بر دستاوردهاي پذيرفته شده علمي، استفاده از تكنيك‌هاي مدل‌سازي، شبيه‌سازي و تخمين باشد و به اين وسيله مساله را شناسايي و مكانيسم‌هاي جبراني را محقق كند. اين كارشناس معماري مي‌گويد: دنياي امروز كه بدون حفظ محيط زيست معني ندارد، به سمتي پيش مي‌رود كه مديران محيط‌زيستي بايد هر چه بيشتر از روش‌هاي تصميم‌گيري سنتي دور شده و به روش پيش‌بينانه نزديك شوند. اين در حالي است كه امروزه در جوامع بشري، توسعه با به كارگيري انرژي بيشتر ميسر مي‌شود و در روند توسعه، انسان خصوصيات فيزيكي، شيميايي، بيولوژيكي، اجتماعي و سنتي محيط خود را دگرگون مي‌كند و اين موضوعي اجتناب‌ناپذير است.
سياست‌هاي توليد و به‌كارگيري انرژي در مسائل محيط زيستي محلي و منطقه‌اي نقش محوري را به عهده دارند.

شناسنامه انرژي براساس ديدگاه ‌محيط زيستي
كشور ايران خصوصيات ويژه اي از نظر در اختيار داشتن منابع انرژي دارد و پايين بودن هزينه مصرف آن محسوس است.
محمدباقر ارمغان در اين باره مي‌گويد: اين بي‌توجهي مي‌تواند به قيمت كند شدن رشد اقتصادي و تنگناهاي انرژي مورد احتياج جامعه بينجامد. اين مبحث در صنعت و فرهنگ ساختماني از بي‌مهري و بي‌توجهي خاصي برخوردار بوده و زيان‌هاي اقتصادي و زيست محيطي قابل توجهي همراه دارد. لزوم هدايت صرفه‌جويي انرژي و در نتيجه حمايت محيط زيست نسبت به توليد منواكسيد كربن، دي‌اكسيدكربن و ديگر آلودگي‌هاي مشتقه مستلزم 2 ركن اصلي در توليد و استفاده در بناهاست.
در ركن اول بايد به انرژي لازم براي يك ساختمان با در نظر گرفتن مصالح به كار رفته و صنعت ساخت آن در 2 مقطع سرمايشي و گرمايشي توجه كرد و در ركن دوم مصرف حقيقي انرژي يك ساختمان نسبت به برآورد احتياجات آن بايد بررسي شود.
دنياي امروز بدون حفظ محيط زيست معني ندارد و به سمتي پيش مي‌رود كه مديران محيط‌زيستي بايد هر چه بيشتر به روش‌هاي پيش‌بينانه نزديك شوندارمغان مي‌افزايد: در مورد ركن اول، رابطه احتياج انرژي يك ساختمان با ساخت و ساز (construction) ، مصالح مصرفي و كاربرد آن تعيين‌كننده بوده و پايه اصلي هدايت صرفه جويي انرژي است. اين مهم بايد از طرف كارفرما و مشاركت مهندسين و مقامات مسوول كنترل و نظارت شود تا نتيجه قابل پيش‌بيني و محاسبه و هدايت شود.
اين كارشناس معماري ادامه مي‌دهد: در مورد ركن دوم، طريقه مصرف و بهره‌برداري از نوع انرژي مصرفي مهم است كه از طرف مالكان ومستاجران و در نهايت ساكنان اعمال مي‌شود و لزوم بنيان كردن فرهنگ خاصي خواهد بود.وي تاكيد مي‌كند: براي توانمند كردن اين دو عامل اصلي فقط مقررات و نظارت كافي نبوده، بلكه لازمه آن يك مديريت شفاف، يكپارچه و جدي است.
در همين ارتباط مهندس عميد مرندي، كارشناس ارشد محيط زيست پژوهشگاه علوم و فناوري رنگ و عضو هيات مديره انجمن متخصصان محيط زيست ايران مي‌گويد: با هدف صرفه‌جويي در انرژي و متعاقبا توجه خاص به محيط زيست و در نتيجه رهاوردي كه بتوان با كمترين مشكلات بهتر زندگي كرد لازم است نظام خاصي براي رعايت و بهره‌وري همگاني در هدفمند كردن احتياجات منابع انرژي و رعايت فرهنگ مصرفي آن زير پوشش يك مديريت قرار گيرد. صدور پرونده ايست يا همان صدور شناسنامه انرژي براي هر ساختمان كه مشخصات و خصوصيات آن ساختمان را بخصوص در ارتباط با 2 ركن اصلي تهيه و براي پيشبرد هدفمند كردن مصرف انرژي و رابطه مستقيم آن مستندسازي شود، الزامي است.
وي مي‌افزايد: هدف از تهيه شناسنامه انرژي ساختمان آن است كه با رعايت مباحث تكنيكي و در دسترس قرار دادن آن براي عموم، قدمي مفيد براي كاهش هزينه توليد و مصرف انرژي و در نهايت جلوگيري از ويران شدن بي رويه محيط زيست باشد.
مرندي تاكيد مي‌كند: از طرف ديگر وجود شناسنامه انرژي ساختماني يك حربه اقتصادي خواهد بود كه براي بالا بردن كيفيت ساختمان‌سازي نقش قابل توجهي خواهد داشت و همچنين اثرات بسزايي در بازار املاك به همراه دارد كه محاسبات سازندگان و مالكان در موقع خريد و فروش، خط‌مشي جديدي ايجاد مي‌كند كه كيفيت آن شامل تمام اقشار اجتماع و اقتصاد ملي مي‌شود، به شكلي كه نه تنها خريد و فروش، بلكه اجاره و رهن هم از اين فعل و انفعال مثبت مستثنا نخواهد بود و بهره‌وري خود را خواهد داشت.
اين الزامات و تغييرات بناچار عوامل مخالف خود را در صحنه بازار املاك و در محدوده اقتصاد فردي خواهد داشت و به خاطر آن است كه با چنين حربه‌اي جلوي سودجويي شخصي و به باد دادن امكانات عمومي گرفته مي‌شود.
براي رعايت محيط زيست و صرفه‌جويي در مصرف انرژي، داشتن شناسنامه انرژي ساختماني الزامي بوده و در اين راه هيچ بهانه‌اي چه از طرف بخش خصوصي و چه از طرف بخش دولتي قابل قبول نيست و موجب تحقق نيافتن هدف مي‌شود.ضامن اعتباري شناسنامه انرژي ساختمان تنها شفاف سازي و جديت است تا تمامي افراد اجتماع بدون قيد و شرط آن را قبول كنند و ملاك قرار دهند.

ساختمان‌هاي مشمول شناسنامه انرژي
تمام ساختمان‌ها و عمارت‌هايي كه دستگاه يا سيستم گرمايشي و سرمايشي دارند و تمامي قسمت‌هاي مربوط به آنها بويژه تاسيسات و مجتمع‌هايي كه داراي شوفاژ، دستگاه‌هاي سردكننده، تهويه هوا و تاسيسات روشنايي هستند و در كل ساختمان‌هايي كه به نوعي استفاده مسكوني، اداري، تجاري و صنعتي دارند شامل اين طرح مي‌شوند.
اين مبحث شامل 2 گروه ساختمان است كه گروه اول شامل ساختمان‌هاي در دست تاسيس و نوساز است كه هنوز مورد بهره‌برداري قرار نگرفته، فقط مقياس احتياج انرژي طبق ضوابط ساخت و ساز و رعايت جزييات تكنيكي است، مدنظر بوده ولي در مورد ساختمان‌هاي ساخته شده قديمي يا در حال بهره‌برداري به دليل استفاده از ساختمان مي‌توان مصرف انرژي را ملاك شناسنامه انرژي ساختمان قرار داد.

حميده سادات هاشمي
جام جم آنلاين