3 آذر- 20 محرم-24 نوامبر
فردا در گذر تاریخ
* دفاع مقدس در گذر تاریخ

* شهادت شهید علی‌اصغر اسدی (1360ش)
اشاره:
شهید علی‌اصغر اسدی، ششم بهمن سال ۱۳۳۶ش چشم به جهان هستی گشود. على‏اصغر، کودکى فعال و آرام بود. از‌‌ همان کودکى، اصول و فروع دین و نام دوازده امام را یاد گرفت و آن‏‌ها را به زبان مى‏آورد. در کارهاى خانه و کشاورزى به مادر و پدرش کمک مى‏کرد. در اوقات فراغت، به مسجد مى‏رفت. به قرآن و دعا علاقه داشت. مردم را جمع مى‏کرد و براى آن‌ها قرآن مى‏خواند. مى‏گفت: «هروقت قرآن مى‏خوانم روحیه‏ام عوض مى‏شود.» على‏اصغر اسدى در سال ۱۳۴۸ش و در سن نوزده سالگى با ثریا چوبدار پیمان ازدواج بست که مدت زندگى مشترک آن‏‌ها ۱۲ سال بود. همسر شهید مى‏گوید: «او فردى خوش‌اخلاق، خوش‌برخورد، متواضع، صابر و باتقوا بود.» ثریا چوبدار مى‏گوید: «به ساده‌زیستى علاقه داشت.» در سال ۱۳۵۱ش با آیت‌ الله ربانى شیرازى در رابطه بود. او با روحانیون علیه شاه فعالیت مى‏کرد. پیرو خط امام (ره) بود و زندگى خود را وقف مبارزه و اعتقادش کرده بود. یک‏بار از قم زمانی‌که اعلامیه امام (ره) را مى‏آورد، ساواک او را دستگیر کرد و مجروح شد که او را به زندان تایباد بردند. در تهران نیز به زندان اوین افتاد. بعد از پیروزى انقلاب با تشکیل کمیته انقلاب اسلامى، ابتدا عضو کمیته و سپس عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامى شد. در آن ایام، یک مأموریت ۴۵ روزه به شهرستان کاخک داشت. چون در آن‏جا منافقین نفوذ کرده بودند، او به‌عنوان مسئول گروه توانست با شجاعت شهرستان کاخک را از دست منافقین خارج کند. مى‏گفت: «شهدا زحمت‏هاى زیادى کشیده‏اند که باید خون‏هاى آن‏‌ها را پایمال نکنیم. نشستن در خانه حرام است، وقتى‌که دشمن به خاک ما حمله کرده است.» در اوایل جنگ تحمیلی، به منطقه‏ کردستان اعزام شد و در مقابل حرکت‏هاى منافقین استقامت کرد. او فرمانده‏اى بسیار شجاع بود. با نیرو‌ها خوش‌رفتارى مى‏کرد. بیش‌تر از همه زحمت مى‏کشید و در مأموریت‏هاى خطرناک پیش‏قدم بود. او از سوى سپاه نیشابور محافظ نمایندگان مجلس بود. در پشت جبهه در سازمان‌دهى نیروهاى بسیج فعالیت مى‏کرد و در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى نیز حضور داشت. مسئولیت‏هاى شهید اسدی به‌ترتیب عبارت‌اند از: «مسئول پایگاه بسیج نیشابور»، «محافظ نمایندگان مجلس»، «محافظ نمایندگان از سوى پایگاه نیشابور» و «فرماندهى گردان در لشکر ۵ نصر». همسر شهید مى‏گوید: «در محاصره‏ جاده‏ ماهشهر - آبادان، در منطقه با مشکلی برخورد مى‏کنند که مجبور مى‏شوند عقب‌نشینى کنند. در راه برگشت، با تعدادى عراقى برخورد مى‏کنند که او بلافاصله یک لباس عربى که به‌همراه داشت بر تن مى‏کند و آن لباس را هم خونى مى‏کند و در‌‌ همان‌جا مى‏خوابد. وقتى عراقى‏‌ها او را مى‏بینند، فکر مى‏کنند که او کشته شده است.» اگر رزمنده‏اى مشکل داشت، با تمام وجود مشکلش را حل مى‏کرد و در شادى آن‏‌ها شاد و در غم‏هاى آن‏‌ها ناراحت مى‏شد. هم‌رزم شهید - على‌اکبر شوشترى - مى‏گوید: «در زمان جنگ شبى نگهبان بودم و نخوابیده بودم. حالت خواب‌آلودگى داشتم. شهید اسدى نیز پاس‌بخش بود. او به طرف من آمد و گفت: شما خسته‏اید، بروید استراحت کنید. من به‌جاى شما انجام وظیفه مى‏کنم.» او یک نظامى متفکر بود. با اندک مهمات بر دشمن پیروز مى‏شد. با کم‌ترین تلفات، بیش‌ترین تلفات را از نیروهاى بعثى مى‏گرفت. هم‌رزم شهید - مجتبى انتظارى - مى‏گوید: «همیشه با وضو بود و نماز شب او هیچ‌وقت ترک نشد.» همسر شهید مى‏گوید: «او خواب دیده بود که شهید مى‏شود. به من گفت: این‌بار که به جبهه بروم، دیگر برنمى‏گردم، یا سرم به کربلا مى‏رود، و یا خودم.»‌‌ همان‌طور هم شد. وقتى که او به شهادت رسید و جنازه‏اش را آوردند، یک قسمت از سرش از بین رفته بود.» هم‌رزم شهید - مجتبى انتظارى - مى‏گوید: «در عملیاتى که ایشان به شهادت رسید، باید از آب عبور مى‏کردیم. او کفش‏‌هایش را از پا در نیاورد. وقتى که به شهادت رسید، کفش‏‌هایش را که از پا درآوردند، پوست پایش به کفش چسبیده بود.» على‏اصغر اسدى سرانجام در در تاریخ سوم آذرماه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی در گیلانغرب بر اثر اصابت ترکش به درجه عظماى شهادت رسید. پیکر مطهر این شهید گران‌قدر پس از حمل به زادگاهش، در گلزار مشترک روستاى قلعه و چشمه خسرو به خاک سپرده شد. شهادت او بر روى بسیارى از افراد تأثیر گذاشت و باعث شد که افراد زیادى به جبهه‏‌ها بروند.
* 3 آذر در گذر تاریخ

* آغاز انتشار روزنامه «مجلس» در تهران (1285 ش)
اشاره:
پس از صدور فرمان مشروطیت و تشکیل مجلس شورای ملی و ازدیاد قدرت روحانیت، از طرف مظفرالدین شاه قاجار، فرمانی مبنی بر تاسیس و انتشار روزنامه‏ای به نام مجلس صادر شد. در این میان صریحاً امر داده شده بود که دولت حق سانسور مندرجات روزنامه را ندارد. این روزنامه یکی از روزنامه‏های معتبر و پرمطلب دوران مشروطیت به شمار می‏رود. روزنامه مجلس که به صورت خبری، سیاسی و اجتماعی، در هشت صفحه با چاپ سربی، هفته‏ای چهار شماره منتشر می‏شد، علاوه بر درج اخبار داخلی و خارجی، کلیه مذاکرات مجلس شورای ملی ایران را منعکس می‏کرد. سردبیری این روزنامه برعهده ادیب الممالک فراهانی از ادبا، شعرا و نویسندگان مشهور آن زمان بود.

* تعطیلی مسجد جاوید تهران به دلیل انجام فعالیت‏های ضد رژیم پهلوی در آن (1353ش)
اشاره: در زمانی که سالیانی از تبعید حضرت امام خمینی(ره) به نجف اشرف می‏گذشت و اختناق حاکم بر کشور اجازه فعالیتی علیه رژیم پهلوی را به کسی نمی‏داد، آیت‏اللَّه دکتر محمد مفتح از روحانیان شاخص و مبارز پیرو امام، علاوه بر فعالیت‏های پراکنده در مجامع مذهبی و علمی، امامت مسجد جاوید تهران را برعهده گرفت. وی این مکان را به صورت محلی برای تجمع و تشکُّل نیروهای مسلمان و مبارز تبدیل کرد و آن را به سنگری دیگر در راه دفاع از ارزش‏های اسلامی و انقلابی قرار داد. دراین زمان، شهید مفتح یک هسته مقاومت را متشکل نمود و مبارزان سرشناسی از قبیل آیت‏اللَّه شهید مرتضی مطهری و دکتر باهنر و... را برای سخنرانی به مسجد جاوید دعوت می‏کرد. در این مسجد، جوانان مذهبی و نسل تحصیلکرده دانشگاهی، علاوه بر استفاده از محضر سخنرانان، از کتابخانه مجهز و پر بار آن و نیز کلاس‏های گوناگون که در رشته‏های تفسیر قرآن، نهج البلاغه، اصول عقاید، اقتصاد اسلامی، تاریخ ادیان و جامعه‏شناسی و... بهره می‏بردند. حضور شورانگیز و پرنشاط نسل جوان، سخنرانی‏های روشنگرانه انقلابیون، فعالیت‏های وسیع ضد رژیم و انتشار اعلامیه‏های گوناگون از این مکان، بر رژیم طاغوت گران آمد و باعث شد تا سرانجام در سوم آذر 1353 ش، پس از سخنرانی آیت‏اللَّه خامنه‏ای در آن، مسجد جاوید با هجوم مزدوران ساواک تعطیل گردد و امام جماعت آن، آیت‏اللَّه شهید مفتح، دستگیر و زندانی شود.
* افتتاح شبکه تهرانِ سیما در محل استودیو صبا (1374ش)
اشاره:
شبکه تهران سیما درراستای پاسخگویی به نیازهای شهری اجتماعی ، فرهنگی ، دینی ، سیاسی استان تهران و انعکاس ، تبیین و مسایل وموضوعات مربوط به آن در آذرماه 1374 تاسیس شد این شبکه تلویزیونی در قالب های مختلف وموضوعات مختلف و متنوع نسبت به تهیه، تولید و پخش برنامه مبادرت می نماید . دربدو تاسیس ،شبکه تهران, حدود 4-5 ساعت برنامه تهیه و پخش مینموده است که در حال حاضر تولید و پخش برنامه های شبکه به 5/20 ساعت رسیده است. به نحوی که پخش برنامه ها از ساعت 6 صبح شروع و تا 5/2 بامدادروز بعد ادامه می یابد در خلال برنامه های عادی شبکه دو بخش خبری ( ساعت 30/18 و 24) نسب به انعکاس اخبار استان تهران و اخبار ایران و جهان مبادرت می نمایند از برنامه های این شبکه می توان به برنامه سینما5, سریالهای هفتگی(ایرانی و خارجی)، مستند5، ، برنامه های اجتماعی همانند: تهران 20 , صبح تهران(برنامه زنده صبحگاهی), در شهر, در استان, ورزش از نگاه 5- به خانه برمیگردیم- برنامه های مذهبی همانند تانیایش (ویژه اذان ظهر), عطر عاشقی و سخنرانی مذهبی- برنامه های اقتصادی و سیاسی مانند: اقتصاد5 و مرزهای سیاست- برنامه های کودک و نوجوان مانند: رنگین کمان,نردبان ، تماشاخانه (فیلم های سینمایی کودک و نوجوان )نردبان و سه نقطه ( ویژه برنامه های نوجوانانو جوانان ) اشاره نمود. پاره ای از برنامه های تولیدی این شبکه بصورت همزمان و یا پس از مدت کوتاهی ازدیگر شبکه های استانی پخش میشوند. رویکرد این شبکه ، اطلاع رسانی ، سرگرمی ،و ارشادی و تبلیغی است. این شبکه با هفت گروه تولیدی (فرهنگی اجتماعی، فرهنگ ومعارف اسلامی، سیاسی ، فیلم و سریال، مسابقات و سرگرمی ، کودک و نوجوان ،دانش و اقتصاد ) و همچنین واحد تامین برنامه های خارجی به فعالیت خود ادامه می دهد .پایگاه اطلاع رسانی این شبکه به آدرس www.tv5.ir علاوه برارائه آخرین اطلاعات برنامه ها، اخبار و اطلاعیه ها ی شبکه را منتشر می نماید.

* رحلت عالم مجاهد آیت‏اللَّه «سیدمهدی روحانی» عضو مؤسس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
(1379 ش)
اشاره:
آیت‏اللَّه سید مهدی روحانی در سال 1303ش (1343ق) در بیت علم و تقوا و فضیلت در شهر مقدس قم به دنیا آمد. ایشان پس از دوران کودکی و نوجوانی، در اوج استبداد رضا شاهی که کیان حوزه‏های علمیه در خطر بود و کمتر کسی به علوم دینی رغبت می‏کرد، به فراگیری دانش دینی روی آورد و در محضر پدر دانشمندش، مقدمات را فرا گرفت. آیت‏اللَّه روحانی در 19 سالگی جهت ادامه تحصیل علوم دینی راهی نجف گردید و در طی حدود هشت سال، بخش عمده سطوح عالیه را فرا گرفت. ایشان سپس در قم به درس حضرات آیات عظام: سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمد حجت کوه‏کمره‏ای، سید محمدتقی خوانساری و علامه طباطبایی حضور یافت و مدارج علمی را پیمود. آیت‏اللَّه روحانی از آن پس به تدریس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول همت گماشت و بیش از پنجاه سال به مباحثه فقه و حدیث و تفسیر با دیگر استادان، مشغول بود. معظمٌ له، در کنار مطالعات رایج حوزه‏های علمیه، به تحقیق در تفسیر، حدیث، تاریخ، کلام و مذاهب اسلامی پرداخت و یکی از صاحبنظران برجسته علوم اسلامی در حوزه علمیه قم به شمار می‏رفت. وی سالیانی قبل از آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره)، به همراه دوستان قدیمی و هم‏فکر خویش، شالوده تأسیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را فراهم آورد و بعدها در تشکیلات ضدرژیم پهلوی به فعالیت پرداخت. در طول سالیان نهضت اسلامی ضد رژیم، ایشان نقش حساس و بنیادین خود را در این راستا ایفا کرد و در گسترش پیام مرجعیت و روحانیت در گوشه و کنار کشور شرکت مستقیم داشت که نام روحانی در تمام اعلامیه‏های ضدرژیم و از جمله اعلامیه تاریخی خلع شاه از سلطنت دیده می‏شود. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جهت تقویت و حمایت از نظام، از هیچ کوششی فروگذار نکرد و سه بار به عنوان نماینده مردم قم و اراک در مجلس خبرگان حضور داشت. همچنین از این فقیه وارسته آثاری بر جای مانده که تاریخ فِرق و مذاهب اسلامی در 2 جلد، تفسیر سوره فجر و احادیث اهل البیت عن طریق اهل السنة از آن جمله‏اند. سرانجام این یار وفادار امام و انقلاب در سوم آذر 1379ش برابر با 26 شعبان 1421 ق در 76 سالگی به دیدار معبود شتافت و در کنار دوست دیرین خویش، آیت‏اللَّه احمدی میانِجی در حرم حضرت معصومه(س)، به خاک سپرده شد.

* درگذشت احمد آقالو؛ بازیگر توانمند (1387ش)
اشاره:
احمد آقالو در سال ۱۳۲۸ش در قزوین به‌دنیا آمد. وی دانش‌آموخته تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. آقالو، فعالیت حرفه‌ای خود در تئا‌تر را از دهه ۱۳۵۰ش آغاز کرد و به‌سرعت به یکی از چهره‌های تأثیرگذار بازیگری در عرصه تئا‌تر تبدیل گردید. بازی باورپذیر و بیان گیرایش باعث شد حضوری چشم‌گیر و مورد پسند منتقدان، مخاطبان و نیز اهالی و خانواده تئا‌تر داشته باشد. او که از شاگردان حمید سمندریان - کارگردان و مدرس مطرح تئا‌تر - بود، در نمایش‌های بسیاری به ایفای نقش پرداخت. «همشهری پرسه» (مهدی هاشمی)، «ازدواج می‌سی‌سی‌پی» (حمید سمندریان)، «یادگار سال‌های شن» (علی رفیعی)، «آئورا» (آتیلا پسیانی)، «مکتب» و «تراژدی کسرا» (مجید جعفری) از جمله آثار تئاتر‌ی آقالو محسوب می‌شوند. اما بیش‌ترین حضور آقالو در عرصه تئا‌تر مربوط به نمایش‌هایی بود که توسط محمد رحمانیان نوشته و کارگردانی شدند. «مجلس‌نامه»، «مصاحبه»، «شهادت‌خوانی قدمشاد مطرب»، «خروس»، «پل»، «غروب روزهای پاییز» و «مرغ دریایی» کارهای مشترک آقالو و رحمانیان بودند که از این بین، دو نقش‌آفرینی او در «خروس» و «پل» بیش از همه، در حافظه تاریخ تئا‌تر این سرزمین ثبت شده است. آقالو در عرصه تئاتر‌های تلویزیونی، صداپیشگی و دوبله نیز حضوری به‌یادماندنی داشت. اما شاید عرصه تلویزیون و حضور آقالو در مجموعه تلویزیونی «سلطان و شبان» به کارگردانی داریوش فرهنگ و بازی زیبایش در نقش کاتب بود که باعث شد چهره‌اش شناخته‌تر شود. آقالو در سینما طی نزدیک به ۲۵ سال فعالیت خود، نظر بسیاری از منتقدان و اهالی سینما را به خویش جلب کرد. از جمله فیلم‌های شاخصش می‌توان به «تمام وسوسه‌های زمین» (حمید سمندریان)، «عبور از تله» (غلامرضا رمضانی)، «مهره» (محمدعلی سجادی)، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «یک تکه نان» و «پاداش» (هر سه به کارگردانی کمال تبریزی) اشاره کرد. آقالو برای هیچ‌کدام از یازده فیلمی که بازی کرد، از سوی جشنواره‌های رسمی جایزه نگرفت و تنها یک‌بار، انجمن نویسندگان و منتقدان سینمای ایران جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای بازی‌اش در «گاهی به آسمان نگاه کن» کمال تبریزی به وی اهدا کرد. او در جشنواره‌های هشتم و بیست ‌و یکم فیلم فجر نیز نامزد دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای «تمام وسوسه‌های زمین» و «گاهی به آسمان نگاه کن» شده بود. متأسفانه در سال‌های پایانی عمر، آقالو به‌علت بیماری سرطان استخوان نتوانست هم‌چون گذشته فعال باشد و تنها به حضور در بخش نمایش‌های رادیویی اکتفا کرد. او به‌همین دلیل، از حضور در چند فیلم سینمایی، مجموعه تلویزیونی، تله‌تئا‌تر و تئا‌تر انصراف داد که از جمله ادامه نقش نیمه‌تمام وی در مجموعه تلویزیونی «یک مشت پر عقاب» (اصغر هاشمی) را پرویز پورحسینی به عهده گرفت. احمد آقالو بازیگر شناخته‌شده تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون سرانجام در ساعت ۹:۳۵ روز سوم آذرماه سال ۱۳۸۷ هجری شمسی در سن پنجاه و نُه سالگی دار فانی را وداع گفت. حضور در نمایش «آنتیگونه در نیویورک» به کارگردانی هما روستا (در سال ۱۳۸۶ش) از جمله واپسین فعالیت‌های وی در عرصه بازیگری بود.

* حسین پژمان بختیاری شاعر نامدار معاصر در اثر ابتلاء به بیماری سرطان در سن 76 سالگی درگذشت (1353ش)

* سناتور علیقلی هدایت فرزند مرتضی قلی صنیع الدوله ،اولین رئیس مجلس شورای ملی در سن 76 سالگی درگذشت (1353ش)
* 20 محرم در گذر تاریخ

* عزل «امیرکبیر» از صدارت ناصرالدین شاه
بر اثر بدگویی دیگران علیه او (1268ق)
اشاره:
امیرکبیر که پس از ورود ناصر الدین شاه به تهران، به عنوان صدراعظم برگزیده شده بود، در ابتدا بکارگیری القاب و تعارفات بی‏معنا را در نامه‏های اداری حذف کرد. اخذ رشوه را ممنوع نمود و جلوی اختیارات بی‏حد و حساب و نامشروع درباریان را گرفت. برای متعادل کردن دخل و خرج مملکت، بر بیشتر وظایف و مستمری‏هایى که اشخاص با نفوذ مانند شاهزادگان و اُمرای لشکر، بدون استحقاق از خزانه‏ی دولت دریافت می‏کردند، خط بطلان کشید. اخذ مالیات‏ها را بر اساس صحیحی قرار داد چنان که در اندک مدتی، خزانه‏ی خالی مملکت از درآمد مالیات پُر شد. بر گسترش کشاورزی همت ورزید و مدرسه‏ی عالی دارالفنون را تاسیس کرد. امیرکبیر هم‏چنین دست سفیران روس و انگلیس را از دخالت در امور داخلی ایران کوتاه ساخت و بَست نشستن در محل سفارت آنان را ممنوع اعلام نمود. لیاقت و تدبیر و طهارت اخلاق امیرکبیر موجب وحشت درباریان ناپاک و حسودان شد و شاه بی‏تجربه را با دسیسه‏ها و تحریکات فراوان به عزل وی تشویق کردند. سرانجام بر اثر دسیسه‏های فراوان اطرافیان به ویژه مهد عُلیا مادر ناصرالدین شاه، امیرکبیر از صدارت عزل شد و میرزا آقاخان نوری به جای وی به صدارت عُظمی رسید.

* 24 نوامبر در گذر تاریخ

* مرگ «ژرژ کِلْمانسو» سیاست‏مدار و نخست ‏وزیر فرانسه (1929م)

* تولد «باروخ اسپینوزا» فیلسوف شهیر هلندی (1632م)

* کشف الکتریسیته توسط «مایکل فارادِی» دانشمند انگلیسی (1831م)

* تولد «هانری لوتِرْک» نقاش معروف فرانسوی (1864م)