برای اولین بار دانشمندان انقراض گسترده زنبورهای خانواده Xylocopinae یا همان زنبورهای نجار را که 65 میلیون سال قبل و همزمان با رویداد عظیم انقراض دایناسورها و بسیاری از گیاهان گلدار اتفاق افتاد، مستند کرده‌اند. این یافته‌ها می‌تواند علت کاهش فعلی گونه‌های زنبور عسل را برای ما روشن‌ کند.
ساندرا ریهان، استادیار علوم پزشکی دانشگاه UNH با همکاری مایکل شوارتز از دانشگاه فلیندرز استرالیا و رمکو لیز از موزه استرالیای جنوبی توانستند انقراض گسترده زنبورهای عسل خانواده Xylocopinae یا زنبورهای نجار را در اواخر دوران کرتاسه و اوایل دوره پالئوژن را ـ که تحت عنوان مرز K-T شناخته می شود ـ مدلسازی کنند.

ریهان می گوید: مطالعات قبلی حاکی از آن بود که در مرز K-T گیاهان گلدار با انقراض گسترده ای روبه رو شده و در نتیجه زنبورهای عسل وابسته به این گیاهان نیز به همان سرنوشت دچار شده اند، اما برخلاف دایناسورها، فسیل های بسیار ضعیف و اندکی از زنبورهای عسل وجود داشته و تائید قاطع چنین انقراضی را تا امروز با مشکل مواجه کرده است، اما ریهان و همکارانش توانستند با استفاده از تکنیکی به نام فیلوژنتیک ملکولی بر فقدان شواهد فسیلی در این موضوع غلبه کنند.

فیلوژنتیک یا تبارزایش، شاخه ای در علم زیست شناسی است که به بررسی ارتباط تکاملی گروه های مختلف جانداران نظیر گونه ها یا جمعیت ها می پردازد. این روش از داده های توالی یابی مولکولی و ماتریس های داده های ریخت شناسی به دست می آید.

ریهان می گوید: داده ها به ما نشان می داد اتفاقی بزرگ برای چهار گروه مختلف زنبورها رخ داده و این اتفاق در همان زمانی بوده که رخداد بزرگ باعث انقراض دایناسورها شده است. در حالی که بسیاری از کارهای ریهان مشاهدات رفتاری زنبورهای بومی شمال شرق آمریکای شمالی را در بر می گرفت، ولی این تحقیقات از جنبه بیوانفورماتیک، یعنی علوم کامپیوتر و آمار در زیست شناسی مولکولی، کار بسیار سنگینی بود که شامل مونتاژ داده های ژنومیک برای روشن کردن تفاوت ها و شباهت ها میان گونه های مختلف در طول زمان می شد.

درک انقراض و اثرات کاهش زنبورها در گذشته می تواند به ما در درک کاهش گرده افشان ها و بحران جهانی گرده افشان ها در دنیای امروز کمک کند.

phys.org / مترجم: آتنا حسن آبادی