امروزه با توجه به گسترش جوامع شهري و افزايش نقش اتومبيل در سفرهاي درون و برونشهري، بحث ايمني سرنشينان خودروها نيز بيشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.
كودكان، سرنشينان نحيف و آسيبپذيرتر خودروها هستند كه براي محافظت از آنها بايد تمهيدات ويژهاي انديشيد. يكي از وسايل محافظت از كودكان در برابر حوادث رانندگي، صندلي ايمني كودك است كه نقش غيرقابلانكاري در حفاظت از كودكان برعهده دارد.
در جوامع پيشرفته تحقيقات گسترده و دامنهداري درباره اين وسيله صورت گرفته بهگونهاي كه در حال حاضر صندليهاي ايمني كودك را به 3 گروه عمده صندلي نوزادان، صندلي كودكان و صندلي حامي تقسيمبندي ميكنند كه هر يك انواع متفاوتي دارند و براي گروههاي مختلف سني و وزني كودكان مورد استفاده قرار ميگيرند.
1) صندلي نوزاد (Infant Seat): اين صندلي براي كودكان كمتر از يك سال و يا وزن كمتر از 9كيلوگرم استفاده ميشود. از آنجا كه اين كودكان ستون فقراتي بهشدت آسيبپذير دارند، براي دستيابي به ايمني بيشتر و جلوگيري از حركت ناگهاني در ناحيه ستون فقرات آنها، صندلي نوزادان را بهصورت رو به عقب در خودرو نصب ميكنند.
لازم به ذكر است كه بهترين زاويه پشتي اين نوع صندلي 45 درجه است. همچنين گونهاي از اين نوع صندلي قابل حمل است كه در خارج از خودرو نيز ميتوان از آن استفاده كرد. بعضي از انواع اين مدل صندلي، براي نصب در خودرو پايههاي مخصوصي دارند.
2) صندلي كودك (Child Seat): اين نوع صندلي كه خود داراي گروههاي متفاوتي برحسب قد و يا وزن كودك است، براي كودكان با سن بيش از يك سال و وزن بيشتر از 9كيلوگرم (و تا حدود 18 كيلوگرم) مناسب است. طريقه نصب آن ( بهصورت رو به جلو و يا رو به عقب) با توجه به جثه و وزن كودك و گروهي كه صندلي در آن قرار ميگيرد، متفاوت است.
3) صندلي حامي (Booster Seat): اين نوع صندلي خودرو براي افراد بزرگسال طراحي شده، از اينرو براي اصلاح نحوه قرارگرفتن كمربند ايمني روي بدن كودكاني كه وزن آنها بيش از 18 كيلوگرم است و نيز تا زماني كه آنها بتوانند به راحتي روي صندلي خودرو بنشينند و در حالي كه به پشتي صندلي تكيه دادهاند، پاهايشان از لبه صندلي خم شود و كمربند ايمني از وسط شانه و قفسه سينه آنها عبور كند، به نوع بسيار سادهتري از صندلي ايمني كودك نياز است كه به آن صندلي حامي ميگويند و تنها وظيفه آن اصلاح نحوه قرار گرفتن كمربند ايمني خودرو روي بدن كودك است.
بايد بهخاطر داشت كه همواره بهترين محل استقرار كودكان تا 12 سالگي با وزن 27كيلوگرم، صندلي عقب خودروست بهخصوص زماني كه كيسه هواي خودرو در حالت فعال قرار دارد، اما اگربناست صندلي ايمني كودك در صندلي جلوي خودروي مجهز به كيسه هواقرارگيرد، بايد به توصيههاي توليدكننده خودرو در اين خصوص توجه كرد.
به هر حال اگر قصد خريد يك صندلي ايمني را داريد، دقت كنيد صندلي مذكور متناسب با سن، قد و جثه كودك باشد. عمر صندلي نبايد بيشتر از 10سال (و يا ترجيحاً 5سال) باشد.
مطالعه دفترچه راهنماي صندلي ايمني كودك را فراموش نكنيد زيرا هر توليدكنندهاي در راهنماي محصول خود نكاتي را درج ميكند كه ممكن است در زمان نصب و يا استفاده از محصول براي شما و ايمني كودك مهم باشد.
اگر از صندليهايي استفاده ميكنيد كه قابل تغيير هستند و يا با اعمال تغييرات لازم ميتوانيد آنها را براي گروههاي مختلف سني قابلاستفاده كنيد، حتماً راهنماي استفاده از وسيله را كه توسط سازنده تهيه شده است، به دقت مطالعه كنيد تا تغييرات را به نحو احسن انجام دهيد، در ضمن دقت كنيد كه پس از انجام تغييرات، كمربندهاي ايمني خودرو باعث آزار و اذيت كودك نشود.
بهترين جا براي كودكان زير12سال، صندلي عقب خودروست. صندلي جلوي خودرويي كه كيسه هواي سرنشين آن فعال است، به هيچ عنوان مكان مناسبي براي نوزادان نيست بهخصوص اگر صندلي ايمني آنها در حالتي باشد كه صورتشان رو به جلو قرار گيرد.
براي نوزادان و كودكان ريزجثهاي كه وزن آنها كمتر از 9كيلوگرم است، حتماً از صندلي مخصوص نوزادان استفاده كنيد زيرا اين صندليها بهدليل نوع طراحي علاوه بر ايجاد آرامش بيشتر، در هنگام تصادف نيز كمترين فشار ممكن را بر استخوانهاي نرم و غضروفي كودك وارد ميكند.
كودكان سرهاي سنگيني دارند كه روي گردنهاي ضعيف و نحيف آنها قراردارد. ستون فقرات آنها نيز تنها توان حركت حداكثر يك سانتيمتري را بهصورت ناگهاني دارد و درصورتي كه حركت بيش از اين مقدار باشد، صدمات جبرانناپذيري به كودك وارد ميشود. براي مقابله با هر حركت ناگهاني بايد صندلي كودكان حداقل تا يكسالگي به سمت عقب خودرو (خلاف جهت نشستن ساير سرنشينان) نصب شود.
درصورت نصب صندلي رو بهعقب، چون كودك به صندلي تكيه داده است، در ترمزهاي ناگهاني، ستون فقرات او كمترين حركت ناگهاني و فشار را متحمل خواهد شد و بنابراين آسيب كمتري به كودك وارد ميشود.
بهترين زاويه پشتي صندلي ايمني نوزاد، درصورتي كه صندلياش رو به عقب نصب شود، زاويه 45درجه با سطح افق است.صندليهاي مخصوص نوزادان تا زماني كه قد آنها حدود 69سانتيمتر و وزنشان حدود 9كيلوگرم است براي استفاده مناسبند.
سر نوزاد بايد حداقل 3سانتيمتر پايينتر از بالاترين نقطه صندلي قرار گيرد. اگر قد كودك بلند است اما هنوز به وزن 9كيلوگرم نرسيده و يا كمتر از يك سال دارد، از ديگر صندليهاي مناسب قابل نصب بهصورت رو به عقب، استفاده كنيد.
قسمت بالايي قفسه سينه (همتراز با زير بغل و روي قفسه سينه) بهترين محل قرار گرفتن سگكهاي كمربند ايمني است.كمربندهاي ايمني را تا حدي محكم كنيد كه فشاري بر بدن كودك وارد نكند چون در غيراين صورت علاوه بر اينكه كودك احساس ناراحتي ميكند، هنگام بروز حوادث نيز احتمال ايجاد جراحات ناشي از فشار كمربندها بر بدن وي افزايش مييابد.
براساس تحقيقات، كودكان پس از 3سالگي بهدليل استفاده نكردن والدين از تجهيزات ايمني مناسب، بيشترين صدمات را در تصادفات ميبينند. براي همين كودك ميتواند در حالي كه به پشتي صندلي خودرو تكيه داده، پاهايش در لبه صندلي از ناحيه زانو خم شده و كمربند ايمني خودرو از روي شانه و قفسه سينه او عبور كند
و قسمت پايين كمربند كاملاً در قسمت زيرين شكم روي انتهاي رانهاي او قرار گيرد و براي مسافتهاي طولاني بدون احساس خستگي با شما همراه باشد؛پس با توجه به سن و قد و وزن او از صندلي ايمني مناسب و استاندارد استفاده كنيد.