در حالی پنجشنبه گذشته مهلت ثبت نام در كاروان‌های حج تمتع به پایان رسید كه به گفته معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت فقط 61 درصد از ظرفیت كاروان‌های تمتع 92 تكمیل شده است، 39 درصد باقیمانده را زائرانی تشكیل می‌دهند كه به علت بالارفتن نرخ ارز و در نتیجه گران شدن هزینه حج تمتع نتوانسته اند اختلاف قیمت نرخ قدیم با جدید را فراهم كنند.


با توجه به تكمیل نشدن ظرفیت كاروان‌های حج تمتع، امروز قرار است، مدیران حج و زیارت همه استان‌های كشور آمار نهایی مراجعه كننده‌ها را اعلام كرده و در صورت نیاز برای ثبت‌نام اولویت‌های جدید اقدام كنند.

غلامرضا رضایی، معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت در این باره به جام‌جم می‌گوید: ساعت 2 بعد از ظهر پنجشنبه گذشته مهلت ثبت‌نام‌ زائران كه تاریخ قبض‌هایشان تا بیستم آبان 1384 بود به پایان رسید، امروز با آماری كه مدیران حج و زیارت استان‌ها اعلام می‌كنند ما اولویت‌های جدیدی را برای ثبت نام فراخوان می‌كنیم كه احتمال دارد یك ماه جلوتر از تاریخ فعلی باشد.

در این میان آنچه مهم به نظر می‌رسد، خالی ماندن ظرفیت كاروان‌های حج تمتع است، در واقع ظرفیت كاروان سال 92، 61 هزار نفر بود، اما 39 درصد از این ظرفیت هنوز تكمیل نشده است و اگر ظرفیت اعزام به حج تمتع در این حد باقی بماند، داوطلبان تا حدود 14 سال دیگر در نوبت هستند و برنامه ثبت‌نام عمومی برای حج تمتع تا هشت سال دیگر بسته است.

هرچند كه به گفته رضایی، جای افرادی كه نتوانسته‌اند امسال در كاروان‌ها ثبت‌نام كنند، محفوظ است و آنها می‌توانند سال‌های آینده به حج بروند، اما به نظر می‌رسد بالارفتن نرخ ارز مشكل اصلی داوطلبان سفر به حج تمتع است، زیرا سال پیش كه سفرها با نرخ ارز دولتی محاسبه می‌شد، حداقل و حداكثر هزینه اعزام به تمتع چهار تا شش میلیون تومان بود، اما این مبلغ برای زائرانی كه امسال در كاروان‌ها ثبت‌نام كرده‌اند به 9 تا 12 میلیون تومان افزایش یافته است.

با این حال معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت از ارسال نامه‌ای به دولت برای اختصاص دوباره ارز دولتی برای زائران می‌گوید و اضافه می‌كند: البته تا اولویت‌هایی مانند دارو و غذا وجود دارد، ما توقع نداریم دولت برای زائران، ارز دولتی در نظر بگیرد.

در حالی كه برخی خبرگزاری‌ها از سرگردانی زائران در بانك‌ها برای گرفتن وام و جبران اختلاف هزینه حج تمتع خبر می‌دهند، رضایی در این باره می‌گوید: سال 90 هم ماجرای وام به داوطلبان حج عمره مطرح شد، اما همان زمان مراجع فتوا داده و این عمل را نادرست اعلام كردند، درباره حج تمتع هم كه یكی از شرط‌های آن داشتن استطاعت مالی و جسمی است، استفاده از وام مشخص است.

بانك‌ها و دولت جبران كنند

زائری را در نظر بگیرید كه هشت سال پیش با یك میلیون تومان برای حج تمتع ثبت‌نام كرده است. او زمان ثبت‌نام می‌توانست با همین مبلغ به سفر برود، اما حالا كه نوبت به او رسیده باید حدود 11 میلیون تومان روی اندوخته‌اش بگذارد تا بتواند به خانه خدا برود؛ این در حالی است كه به اعتقاد خیلی از زائران، بانك‌ها هم سود كمی به سپرده آنها می‌دهند، چرا كه بانك‌ها به سپرده یك میلیونی زائران بعد از هشت سال یك میلیون تومان سود پرداخت كرده‌اند، این درحالی است كه اگر نرخ سود را برای آنها 14 درصد در نظر بگیریم، بانك باید حدود دو میلیون تومان سود پرداخت كند و اگر 20 درصد در نظر بگیریم، بانك باید حدود سه میلیون تومان سود بدهد، اما بانك‌ها می‌گویند به تراكم سود زائران سود تعلق نمی‌گیرد، برای همین زائر بعد از هشت سال با نرخ سود 14 درصد فقط یك میلیون تومان به اندوخته‌اش اضافه می‌شود.

از طرف دیگر دولت هم حدود هشت سال پیش كه از زائران ثبت‌نام كرد با جمع‌آوری پول آنها قسمتی از كمبود بودجه خود را برطرف كرد. به همین علت به نظر می‌رسد حالا كه زائران دچار مشكل شده‌اند دولت باید كمی از مشكلات آنها را برطرف كند؛ چرا كه این درماندگی زائران فقط به سود دلالان فیش‌های حج تمام می‌شود.

به نظر می‌رسد سرگردانی زائران خانه خدا برای جور كردن پول فقط به نفع دلالان فیش‌های حج است، چرا كه با این‌كه سازمان حج و زیارت بارها از غیرقانونی بودن خرید و فروش فیش‌های حج گفته است، اما آنها با خرید و فروش فیش‌های حج، كاسبی پردرآمدی را برای خود دست و پا كرده‌اند، تا جایی كه آنها در برگه‌های تبلیغی خود برای معرفی یك فروشنده یا خریدار یكصد هزار تومان پاداش در نظر گرفته‌اند.

دلال‌ها این روزها فیش عمره را سه میلیون و 300 هزار تومان و تمتع را 17 میلیون و 500 هزار تومان می‌فروشند؛ البته خریدار این فیش‌ها باید جداگانه هزینه ثبت‌نام در كاروان‌ها را پرداخت كند. این در حالی است كه به گفته رضایی، صاحب فیش فقط می‌تواند برگه خود را به نام بستگان یا فامیل درجه یك خود انتقال دهد، به همین دلیل خرید و فروش فیش بی‌معنی و غیرقانونی است.

مهدی آیینی - ‌گروه جامعه