جام جم آنلاين: آداب معاشرت و يادگيري آن به عنوان يكي از پايه‌هاي اصلي برقراري «ارتباط موفق» در جامعه محسوب مي‌شود و فردي كه به اصطلاح مبادي آداب باشد، به عنوان شخص موفق در ارتباطات از وي ياد مي‌شود.
واژه «آداب معاشرت» كه از دو واژه آداب (جمع ادب) به معناي حسن معاشرت و اخلاق و معاشرت نيز به معناي الفت، مصاحبت، همدمي، زندگاني با هم و نشست و برخاست تشكيل شده و داراي اصول و معيارهاي قابل توجهي است كه اگر آنها را رعايت نكنيم، نمي‌توانيم در روابطمان با ديگران موفق عمل كنيم، چرا كه آداب معاشرت در همه جا اعم از پارك‌ها، كوچه و خيابان، مهماني‌ها، محل كار، مدارس، دانشگاه‌‌ها و... به كار مي‌آيد.
پس ضروري است تا هنگام معاشرت با ديگران به اصول آن توجه كنيم تا علاوه بر برقراري يك ارتباط «صحيح و موفق» جامعه‌اي پويا و سالم نيز داشته باشيم.
خوشرويي، مهم‌ترين اصل آداب معاشرت
پژوهش‌هاي انجام شده نشانگر آن است كه اگر افكار افراد شاد باشد، گفتار هم شاد مي‌شود.
اگر گفتار شادي‌بخش شود، كردار هم شادكننده مي‌شود و وقتي هم كردار شادكننده شود، مشكلات اجتماعي
خود به خود و تقريبا بدون حضور قانون برطرف مي‌شود.
جامعه‌اي كه با شخصيت‌هاي شاد شكل بگيرد، نه‌تنها به نااميدي، عصبانيت و بيچارگي عادت نمي‌كند، بلكه سرنوشت بهتري هم خواهد داشت.
خوشرويي بر استعداد، احساس و سلامت كودكان نيز اثرگذار است. تاثير خوشرويي و خنده در كودكان، نوجوانان و بزرگسالان آنچنان است كه امروزه براي يادگيري درس‌ها از روش‌هاي شاديآفرين استفاده مي‌كنند.
با خوشرويي مي‌توان نسل آينده را شاداب‌تر و باهوش‌تر پرورش داد. در جامعه‌اي كه خوشرويي، خنده و شادي شعار زندگي‌كردن افراد باشد، گذشت و همكاري بين آنان بيشتر است.
امروزه در توليد صنايع هم از روش‌هاي شاديآفرين استفاده مي‌كنند. در بيمارستان‌ها نيز براي بيماري‌هاي صعب‌العلاج و براي كاهش هزينه‌هاي بيمارستان از شركت‌هاي ساخت برنامه‌هاي خنده‌دار (كمدي) يا از تجهيزات شاديآفرين استفاده مي‌كنند.
در واقع خوشرويي راهي براي رهايي از خشم و خجالت است، ارتباط را تقويت و معاشرت را لذت‌بخش‌تر مي‌كند.
براي خوش‌خلقي تمرين‌هاي زير را فراموش نكنيد:
ـ احساس منفي‌تان را به احساس مثبت تبديل كنيد.
ـ قدردان چيزهايي كه داريم باشيم.
ـ با روحيه ديگران كنار بياييم.
ـ در سازگاري روحيه خود با محيط كار، ابتكار عمل به خرج دهيم.
ـ از بحث طولاني و كش‌دار بشدت دوري كنيم.
ـ در موارد مختلف به ديگران ياري برسانيم.
ـ حالت تدافعي خود را كاهش دهيم.
فرزندانتان را مودب بار بياوريد
والدين موظفند به فرزندانشان آداب معاشرت را بياموزند و مواردي را كه در ارتباط با ديگران بايد رعايت كنند، ياد بدهند.
براي مثال به فرزندانتان ياد دهيد در زمان گفت‌وگو با ديگران در مورد مسخره كردن اشتباهات ديگران، داستان‌‌هاي غيراخلاقي، بيماري‌هاي ديگران كه مشابه بيماري شخصي است كه با او در حال گفت‌وگوست، جزئيات خصوصي زندگي ديگران، خوش‌شانسي خود در مقابل بداقبالي ديگران، مكالمه‌‌هايي كه با عباراتي مثل «من كه بهت گفته بودم...» شروع مي‌شود، اشاره به ناتواني و مرگ از سر شادي و بي‌خيالي و مقدار درآمد والدين، هرگز صحبت نكنند.
همچنين به فرزندان خود موارد زير را بياموزيد:
ـ به كودكان خود مجموعه‌اي از كلمات مودبانه همچون: لطفا، اگر ممكن است، بفرماييد و... را ياد دهيد.
ـ به آنها ياد دهيد وقتي به كسي معرفي مي‌شوند، رفتارهاي مودبانه‌اي همچون از جا برخاستن، سلام كردن، لبخند بر لب داشتن و دست دادن داشته باشند.
ـ بدانند وقتي كسي به آنها لطف مي‌كند، سپاسگزاري كنند.
ـ مسووليت‌هاي كوچك به فرزندانتان بدهيد تا در آينده بتوانند مسئوليت‌پذير شوند. (آب دادن به گل‌ها، پختن غذاهاي ساده، اتو كردن لباس و...)
ـ فرزندان خود را راحت‌طلب بار نياوريد. (هر كاري را برايشان انجام ندهيد.)
ـ اگر اشتباهي كردند يا باعث زحمت براي كسي شدند، معذرت‌خواهي كنند.
ـ شايسته است كودكانتان عفت كلام داشته باشند و از بيان بعضي كلمات خجالت بكشند. در معاشرت با ديگران والدين مي‌توانند كودكانشان را عادت دهند تا با احترام به اشخاص پاسخ دهند. در عوض گفتن «هوم»، «هان» بهتر است «بله»، «خير» و «حتما» بگويند.
پاسخ يك كلمه‌اي بيش از حد صريح است؛ اضافه كردن چند لغت به لطافت صحبت مي‌افزايد. كودك بايد تكيه‌كلام‌ها را از جملات خود حذف كند، چراكه تكيه‌كلام‌ها به طور كلي خسته‌كننده است. همچنين كودكان بايد بدانند مكث كردن (نه طولاني) در حين صحبت خوب است، چراكه باعث فكر كردن قبل از شروع صحبت مي‌شود.
فرزند‌تان را تشويق كنيد واضح صحبت كند، چراكه زير لب سخن گفتن فاقد گيرايي بوده و هوش و ذكاوت وي را زير سوال مي‌برد.
آداب داني زوجين
ـ تعريف از مرد ديگر در حضور همسرتان درست نيست، حتي اگر آن شخص نزديك‌ترين دوست و از نزديكانتان باشد. آقايان نيز درباره همسرشان بايد اين مساله را هميشه به خاطر بسپارند و رعايت كنند.
ـ از همسرتان نخواهيد كه به ديدار بستگانش نرود و آنان را ترك گويد و فقط با شما باشد، بلكه بهتر است در اين ديدارها با او هماهنگ باشيد.
ـ از بستگان همسرتان بهتر از بستگان خود پذيرايي كنيد، اين كار هميشه در نظر همسرتان جلوه‌گر خواهد بود.
ـ اگر شوهرتان از نظر مالي مشكلاتي دارد و در تنگنا قرار گرفته است، يا كارهايش رديف نمي‌شود ياري‌اش كنيد. با او مشورت كنيد بدون اين كه ديگران را با وي مقايسه كنيد يا سركوفت بزنيد.
ـ اگر همسرتان ايرادي دارد كه بايد اصلاح شود اين كار نبايد هيچ وقت در حضور ديگران و حتي فرزندانتان گفته شود.
ـ از مخالفت و مشاجره با همسرتان اجتناب كنيد، اين كار نه به صلاح شما و نه خانواده‌تان است و روشي نادرست براي اصلاح كارهاست.
ـ اگر در مورد امور خانه نقصي مي‌بينيد كه با سليقه شما نمي‌خواند آن را در نهايت خلوص، يكرنگي و خوشرويي به همسرتان بگوييد.
ـ سعي كنيد با استفاده از كلمه «ما» به جاي «من» جملات خود را بيان كنيد. دائم در مورد مالكيت خود بحث نكنيد و «منيت» را از خانواده خود دور كنيد.
ـ شما به عنوان مرد خانواده نبايد بعد از برگشت به منزل به گوشه‌اي رفته جدول حل كنيد، روزنامه و مجله بخوانيد يا به تلويزيون خيره شويد، چراكه همسر و فرزندانتان به شما نياز دارند تا حرف‌هايشان را بزنند؛ پس مبادي آداب بوده و خواسته‌هايشان را جوابگو باشيد.
ـ مطلبي که در ذهن شماست و به نظرتان درست است، سعي كنيد آن را با همسرتان در ميان بگذاريد، سعي نكنيد نمايش قدرت بدهيد و حرف خودتان را بقبولانيد.
قوانينكلي براي روابط دوستانه
با رعايت اين نكات ساده، دوستان بيشتري خواهيد داشت و فردي خوش محضر محسوب خواهيد شد:
ـ هميشه مودب باشيد، همواره با همه مودب و با نزاكت باشيد.
ـ هيچ‌گاه دشنام ندهيد.
ـ با صداي بلند صحبت نكنيد، بلند صحبت كردن بيانگر آن است كه شما قادر به بحث منطقي با ديگران نيستيد. همچنين بلند صحبت كردن، سبب جلب توجه اطرافيان مي‌شود، البته توجه منفي.
ـ كنترل خود را از دست ندهيد، زماني كه شما كنترل اعصاب خود را از دست مي‌دهيد و از كوره در مي‌رويد، به همه نشان مي‌دهيد كه قادر به كنترل احساسات و هيجانات خود نيستيد.
ـ به ديگران خيره نشويد. زل زدن به ديگران و چشم‌چراني نوعي تعرض به آنها محسوب مي‌شود.
ـ صحبت كسي را قطع نكنيد. پيش از آن كه اظهار عقيده‌اي كنيد، اجازه دهيد صحبت ديگران به پايان برسد. ميان صحبت كسي پريدن نشانه بي‌نزاكتي و نداشتن مهارت‌هاي اجتماعي فرد است.
ـ هميشه وقت‌شناس باشيد، مهم است كه به وقت ديگران احترام بگذاريد. علاوه بر آن يك فرد متشخص مي‌داند چه زماني بايد مهماني را ترك كند.
ـ اسرار زندگي خصوصي خود را فاش نسازيد، جزئيات زندگي شما بايد محرمانه بماند.
ـ حرمت بزرگ‌ترها را نگه داريد و همان‌طور كه دوست داريد مورد احترام ديگران باشيد، خودتان نيز بايد به ديگران احترام بگذاريد.
ـ به اشتباهات ديگران نخنديد؛ اين يكي از بدترين كارهايي است كه يك فرد ممكن است انجام دهد.
فخرفروشي نكنيد و از لاف‌زدن بپرهيزيد.
چگونگي ارتباط در محيط كار
ـ بي‌حرمتي، بي‌ظرفيتي، صحبت درگوشي و عادات بد غذايي ازجمله بدترين اشتباهات رفتاري در محل كار است. رفتار بد همه جا بد است، اما در محل كار و در برابر ديد همگان بدتر نشان داده مي‌شود.
ـ از بارزترين اشتباهات رايج در يك گفتمان اداري مي‌توان به صحبت درباره موضوعات مبتذل، غيبت، قطع صحبت ديگران و فرياد زدن اشاره كرد.
ـ سعي كنيد در همه حال به همكارانتان كمك كنيد، مثلا اگر براي انجام كاري بيرون مي‌رويد به همكارانتان پيشنهاد كنيد كه كارهاي كوچكشان را برايشان انجام دهيد.
ـ هرگاه وسيله‌اي از همكارانتان به امانت مي‌گيريد، بلافاصله و صحيح و سالم آن را برگردانيد.
ـ حتي اگر كاري نداشتيد، پشت ميز خود روزنامه و مجله نخوانيد. اين كار تصوير فردي تنبل را از شما در ذهن ديگران حك مي‌كند.
ـ اگر بيكار شديد براي گپ زدن به سراغ همكاران ديگر نرويد، شايد او در آن لحظه احتياج به تمركز فكر داشته باشد. بنابراين سعي كنيد از هر وقت آزادي براي افزايش دانش اداري خود استفاده كنيد.
ـ تا حد ممكن جزئيات زندگي خصوصي خود را در محل كار مطرح نكنيد.
ـ در محيط‌هاي اداري به حريم خصوصي ديگران احترام بگذاريد، نامه‌هاي همكارانتان را نخوانيد يا در وسايل ميزش تجسس نكنيد.
ـ به خاطر داشته باشيد گفت‌وگوي مثبت و سازنده، استرس محيط كار را كاهش داده و باعث مي‌شود همه احساس راحتي و خشنودي بيشتري داشته باشند.
روش‌هاي جلب اعتماد ديگران
ـ هميشه خوشرو و خوش‌لباس و مرتب باشيم.
ـ هنگام برقراري ارتباط كلامي، در چشمان شخصي كه مخاطب ماست نگاه كنيم.
ـ به ديگران هم فرصت صحبت‌كردن بدهيم.
ـ صداقت و راستگويي را سرلوحه رفتار خود قرار دهيم.
ـ به گونه‌اي به ديگران خدمت كنيم كه هم خود راضي باشيم و هم طرف مقابل و مهم‌تر از همه خداوند هم راضي باشد.
ـ نسبت به ارزش‌هاي فرهنگي و اخلاقيات جامعه خود پايبند باشيم.
ـ در سلام‌كردن پيشقدم باشيم.
ـ در حد معتدل و مناسب از ويژگي‌هاي مثبت
طرف مقابل تعريف كنيم.
ـ لبخند را فراموش نكنيم، زيرا لبخند زيباترين هديه‌اي است كه همواره براي بخشيدن در اختيار داريم.
ـ بكوشيم در رفتار، گفتار و اعمالمان تناقضي نباشد.
ـ متانت، وقار و آرامش را در رفتارمان فراموش نكنيم.
آداب ميهماني
ـ قبل از رفتن به مهماني، با ميزبان تماس گرفته و با وي هماهنگي كنيد.
ـ بهتر است از ميزبان بخواهيد خود وقت مناسب را تعيين كند.
ـ اگر براي اولين بار به منزل كسي مي‌رويد بهتر است دست خالي نرويد و با توجه به شرايط ميزبان و در حد توان هديه‌اي ببريد.
ـ در پذيرايي، محدوديت‌هاي ميزبان را درك كنيد و انتظارات بيش از حد توان او نداشته باشيد.
ـ موضوعات اختلاف‌برانگيز مطرح نكنيد و مهماني را به ميدان جنگ و جدل تبديل نكنيد.
ـ احترام ميزبان را نگه داريد و از محكوم كردن او و به كرسي نشاندن حرف خويش منصرف شويد.
ـ در جمع از ثروت و دارايي‌ها و افتخارات خويش تعريف نكنيد و از شغل و مقام پردرآمد و پولساز خود صحبت نكنيد، بويژه اگر مخاطب شما فاقد آنها باشد.
ـ از گله‌گذاري و غيبت در مهماني بپرهيزيد و پشت‌سر مهمانان، ميزبان، دوستان و نزديكانتان بدگويي نكنيد.
ـ به عنوان ميزبان، با مهمانان خود به گرمي رفتار كنيد. از درد و غم، بيماري و گرفتاري‌هاي روزمره خود براي مهمانان داستان نسازيد.
ـ اگر در منزل خود عادت غذايي يا آداب خاصي داريد كه ميزبان قادر به برآورده‌كردن آن نيست از وي تقاضاي آن را نكنيد (باعث دردسر يا شرمندگي او نشويد).
ـ در خوردن غذا مانند منزل خود رفتار نكنيد. (از پرخوري بپرهيزيد).
ـ بعضي افراد در مهماني‌ها عادت دارند ساكت در گوشه‌اي بنشينند،حرفي نزنند يا مدام مشغول خوردن باشند. اين كار دور از شأن و شخصيت افراد است.
ـ فراموش نكنيد شما حق نداريد دكوراسيون منزل ميزبان را تغيير دهيد.
ـ در مهماني تمام‌وقت را با يك نفر از حاضران به گفت‌وگو نپردازيد، طوري كه گويي شخص ديگري در آن محل حضور ندارد.
ـ كودكان خود را كنترل كنيد تا باعث زحمت براي ميزبان نشوند. (به كودكانتان از قبل تذكر دهيد.)
ـ در زمان نشستن شما تابع ميزبان هستيد، اگر به شما تعارف كرد كه جاي خاصي بنشينيد، حتما رعايت كنيد.
ـ هيچ‌گاه سعي نكنيد كودكان ميزبان را تنبيه يا تربيت كنيد.
به عنوان «ميزبان» موارد زير را در نظر داشته باشيد:
ـ هميشه آمادگي مهمان ناخوانده را داشته باشيد، پس سخت نگيريد.
ـ آغازكننده گفت‌وگو باشيد و جوياي احوال شويد، اجازه ندهيد سكوت طولاني برقرار شود.
ـ از مطرح‌كردن موضوعاتي كه بر سر آنها اختلاف‌نظر وجود دارد، خودداري كنيد.
ـ خويشتنداري كرده و مسائل خانوادگي و اختلافات را در حضور مهمان مطرح نكنيد.
ـ هنگام پذيرايي، از قيمت ميوه‌ها و خوراكي‌ها جلوي مهمان صحبت نكنيد.
ـ شايسته نيست ميزبان اول براي خودش غذا بكشد.
ـ در حضور مهمان اگر به هر دليلي عصباني شديد، خود را كنترل كنيد، چرا كه از اعتبار شما كاسته مي‌شود.
ـ سر سفره به همه مهمانان به يك چشم نگاه كنيد. (به يك نفر توجه خاص نكنيد)
ـ هنگام غذا خوردن، اجازه دهيد مهمان راحت باشد و از هر غذايي كه دوست دارد استفاده كند.
ـ هنگام خداحافظي مهمان را بدرقه كنيد و حتي‌الامكان تا قبل از حركت وي در را نبنديد.
حق همسايگي را بجا آوريد
ـ در كار همسايگان خود تجسس نكنيد و در مسائل خصوصي آنان دخالت ننماييد.
ـ برقراري روابط نزديك و صميمانه با همسايگان خوب است، ولي اين ارتباط اگر بيش از حد باشد، آزاردهنده مي‌شود.
ـ در اوقات استراحت همسايگان، با كوبيدن ميخ به ديوار، استفاده از جاروبرقي يا ايجاد صداهاي مشابه، مزاحم همسايه‌ها نشويد.
ـ از غيبت و بدگويي در مورد ساير همسايه‌ها بپرهيزيد.
ـ براي رفع نيازهاي شخصي از همسايگان خود انتظارات بيجا نداشته باشيد.
ـ در محيط‌هاي آپارتماني سر و صدا، دويدن، بالا و پايين پريدن بچه‌ها را كنترل كنيد.
ـ ابراز همدردي هنگام مشكلات و اعلام آمادگي براي كمك به همسايگان از اصول نزاكت و ادب است.
ـ هنگام خروج مهمانانتان از آپارتمان، با صداي آرام با آنها خداحافظي كنيد. به مرور اين رفتار شما الگوي حفظ سكوت و آرامش براي ديگر همسايگان خواهد بود. (جام جم - ضميمه چارديواري)
معصومه اسدي