جام جم آنلاين: اغلب خردسالان بويژه پسر بچه‌ها، از حدود چهار سالگي مي‌توانند عمل دفع خود را طي شبانه‌روز مهار كنند اما برخي از آنان بخصوص دختر بچه‌ها، به دلايلي هنوز نامعلوم رختخواب خود را خيس مي‌كنند و در پنج سالگي، وقتي شب ادراري آنها عملي تكراري شود ، هم خود ضربات رواني مي‌خورند هم والدينشان را به مشكل و درد سرمي‌اندازند . بين 10 تا 12 درصد كودكان بالاي شش سال نيز اين مشكل وجود دارد .
غير از دلايل عاطفي يا رواني، و نيز صرف‌نظر از مقدار و بويژه نوع خورد و خوراك، بويژه نوشيدن مايعات در شب، از عواملي كه معلوم شده در شب ادراري كود كان د خيل است مي‌توان از كمبود هورمون كنترل ادرار، بروز عفونت، اندازه كوچك مثانه، ناتواني در منقبض‌كردن آن، بيش‌فعالي مثانه و اختلالات تأخيري رشد نام برد .
به بيان ديگر، متخصصان معتقد ند كه شب‌ادراري بيشتر به سبب عوامل جسمي و ژنتيك رخ مي‌د هد .
براي درمان اين مشكلات چه بايد كرد؟ آيا بلافاصله بايد به دارو و درمان از اين طريق پناه برد؟ نه لزوماً. معاينات پزشكان متخصص و درخواست مشاوره از آنان اولويت دارد اما پزشكان مسووليت‌پذير بويژه وقتي بيمارشان كودك و خردسال است، فقط تجويز دارو و درمان تنها از اين طريق را راه حل رفع بيماري نمي‌د انند .
چه بايد كرد؟
اولين راهي كه در پي شب‌ادراري‌هاي متوالي به ذهن برخي والدين مي‌رسد پوشك‌كردن فرزندشان براي جلوگيري از درد سرهاي روز بعد و پس از بيداري اوست. بايد دانست كه اولين راه، بهترين راه نيست.
در كودكي كه پوشك شده، شب‌ادراري درمان نشده است، فقط از خيس شدن رختخواب جلوگيري شده تا مادر و پدر محترم به زحمت نيفتند ! والديني كه با اين تصورات به پوشك‌كردن كودكشان طي شب روي مي‌آورند در واقع دارند از بيحوصلگي و همچنين ناكافي بودن توجه خود به اطلاعاتي پرده‌برداري مي‌كنند كه پيش از تولد كودك بايد سراغش مي‌رفتند تا به عنوان والديني مسئول فرزندي تربيت شده بار آورند .
نه‌تنها نوشيدن مايعات در ساعات پيش از خواب، بلكه حتي اصرار ماد راني كه براي جلوگيري از بروز شب‌اد راري، كود ك خود را به د ستشويي برده در حالي كه مثانه وي خالي‌ست وي را به تلاش يا به اصطلاح زور زدن براي تخليه مثانه وامي‌د ارند نيز مي‌تواند بر شدت اين اختلالات بيفزايد بنابراين، در صورتي كه متوجه شديد مثانه كودك پيش از خواب و در دستشويي همچنان خالي است، اصرار را كنار بگذاريد ؛ مي‌توان نيمه‌شب او را بيدار كرد و به دستشويي برد .
از جمله راه‌هاي مفيد ديگر براي د رمان شب‌ادراري، آموزش تقويت اراده و كنترل اد رار طي روز است. هنگامي كه او از لزوم رفتن به د ستشويي آگاهتان مي‌كند، در توالت و پيش از ادرار، بهترين موقع براي آموختن عمل منقبض كردن مثانه و نگه داشتن اد رار يا مديريت رها‌كردن محتويات مثانه به اوست.
ابتدا فقط به او روش خود را بگوييد تا بداند چطور چنين كاري را انجام دهد البته چه دختر چه پسر اين كار نبايد با استفاده از دست انجام گيرد كه زمينه‌ساز بيماري‌هاي ديگري در آينده و در مجاري ادرار شود .
به مرور زمان و انجام تمرين‌هاي بيشتر كودكتان خواهد آموخت كه به چه طريقي مي‌توان فرآيند زمان دستشويي رفتن را در اختيار گرفت.
شب‌ادراري كودكان از آن نوع بيماري‌هاست كه به شرط در نظر گرفتن رژيم خاص غذايي بويژه پرهيز از خوردن مايعات در ساعات نزديك به خواب و رفع عوامل شدت‌دهنده به ترس و اضطراب در ذهن كودك، آرام آرام و با افزايش سن وي درمان مي‌شود .
هرچند در برخي كودكان اين نقيصه ممكن است به سن بلوغ و حتي 18 سالگي هم ادامه يابد اما در واقع نيازي نيست كه والدين با بروز نگراني بيش از حد، عوارض و خطرات مصرف داروهاي شيميايي را براي خردسالان ناديده بگيرند (حتي درمان‌هاي گياهي هم با افزايش سطح و مقدار عناصر شيميايي بدن خالي از عارضه نيستند) و بلافاصله به سمت درمان با دارو گام بردارند .
در موارد زيادي گزارش شده كه درمان دارويي بويژه در اين زمينه احتمال بازگشت شب‌ادراري را پس از قطع مصرف دارو به دنبال د اشته است.
معاينه كودك از سوي پزشكي متخصص مي‌تواند شما را مطمئن كند كه زمينه اين عادات، جسمي است يا رواني. در برخي كودكان كافي‌ست زمينه‌هاي رواني، عاطفي يا ترس به حداقل رسد تا دفعات خيس‌كردن رختخواب هم كاهش يابد .
مثلا براي درمان كودكي كه ترس از تاريكي باعث شب‌اد راري او مي‌شود بهتر است چراغ دستشويي روشن بماند يا او مطمئن شود با كمك خواستن از برادر و خواهر بزرگ‌تر يا صدا‌كردن يكي از والدين مي‌تواند براحتي به دستشويي رفته و با خيال راحت و بد ون نگراني پس از ادرار به رختخواب خود باز گردد .
گاهي ممكن است حساسيت به خوردن غذايي خاص مسبب بروز چنين مشكلي باشد . مثلا بعضي كودكان با خوردن شير گاو دچار شب‌ادراري مي‌شوند .
مي‌توان با در نظر گرفتن نوع غذا دريافت كه او به چه خوردني‌ها و نوشيدني‌هايي حساسيت و آلرژي دارد و با كاهش يا تغيير ساعت مصرف آنها به اين اختلال خاتمه داد .
برخي والدين هم به دلايل گوناگون اعم از آموزش ناكافي يا حتي بي‌اطلاعي به روش‌هاي تنبيهي با اميد به ايجاد حساسيت در كودك روي مي‌آورند تا به خيال خود اين نقيصه را در آنها درمان كنند غافل از اين كه سرزنش و دعوا كردن وي مي‌تواند سبب افزايش يا حتي زمينه‌ساز تداوم شب‌ادراري براي سال‌هاي طولاني‌تر و تكرار آن حتي در دوران فاصله گرفتن از خردسالي و آغاز سنين نوجواني شود .
در اين حالت نيز اگرچه كوتاهي اصلي از سوي والدين بوده است، همچنان كودك اكنون بزرگ‌تر شده است كه نگاه‌ها و حرف‌هاي سرزنش‌آميز را تحمل مي‌كند و عامل رواني تقويت شده، ممكن است شب‌ادراري او را تا سال‌هاي جواني يا حتي بعد از آن هم بكشاند .
بنابراين لازم است والدين با آرامش، پرهيز از تضعيف روحيه و افزايش اعتماد به نفس با استفاده از راه‌هاي تشويقي مثل جايزه دادن، آگاهانه و دلسوزانه جلوي ماندگار شدن شب‌ادراري را در مراحل بالاتر رشد فرزندشان بگيرند .
بايد به يادداشت كه در اين مواقع حوصله و گذشت زمان، گزينه بهتري است زيرا افراط در راه‌هاي تشويقي نيز اگرچه نه به اندازه روش‌هاي تنبيهي، ولي در حد خود مي‌تواند همانند افتادن از سوي ديگر بام تلقي شود .(