جام جم آنلاين: «You won 250.000 EURO»، تبريك مي‌گوييم شما برنده خوش‌شانس 250 هزار يورويي شركت... هستيد. اين شركت در تمام كشورهاي اروپايي داراي شعبه و طرف قرارداد با بانك‌هاي معتبر دنياست.

خواندن و شنيدن چنين پيامي كه اصلا انتظار آن را هم نداشته‌ايد حسابي قند توي دل هر كسي آب مي‌كند. بي‌درنگ خانه رويايي خود را در بهترين نقطه كره خاكي بر پا خواهيد كرد و مجموعه‌اي از ماشين‌هاي شيك را كنار آن پارك مي‌كنيد... اما لطفا كمي صبر كنيد. ابتدا بايد خواسته‌هاي شركت معتبر بين‌المللي را كه در ايميل‌هاي ديگر ارسال خواهد شد، انجام دهيد و مراحل را با دقت طي كنيد تا بالاخره هماي سعادت بر شانه‌هاي نحيف شما هم بنشيند! لطفا ادامه ماجرا را بخوانيد. باور كنيد اصلا نمي‌خواهيم شما را از گرفتن اين همه پول منصرف كنيم!

دام‌هاي خارجي و طعمه‌هاي داخلي

يك: همه چيز از يك پيامك مسحور در صبح دل‌انگيز بهاري آغاز شد؛ «شماره تلفن همراه شما در قرعه‌كشي يك بانك انگليسي برنده 500 هزار دلار شده است.» باورتان نمي‌شود. چنين وقت‌هايي حتي رنگ آسمان هم تغيير مي‌كند. دختر جوان پس از خواندن اين پيام براي پيگيري ماجرا و گرفتن جايزه خود، به همان نشاني ايميلي كه در پيامك او بود تشكري فرستاد و شيوه دريافت دلارهاي خوشرنگ را طلب كرد. «چون ارسال جايزه به ايران بسيار سخت است، بايد براي دريافت جايزه 80 هزار دلار به‌عنوان ماليات و هزينه‌هاي ارسال واريز كنيد تا مبلغ 500 هزار دلار به حساب شما ريخته شود.» اين پاسخ ايميلش بود كه در يك سربرگ با نشان يك بانك انگليسي براي او ارسال شد. اندك ترديد هم در يك دم به يقين بدل شد. بالاخره 80 هزار دلار با كمك آشنايان فراهم و به حساب اعلام شده واريز شد. همين! دختر اين ماجرا را براي بازپرس عنوان كرد. بازپرس نيز پس از بررسي ماجرا دستور پيگرد ماجرا توسط پليس اينترپل را صادر كرد.

دو: مرد بازرگان طبق عادت معمول، صندوق ايميل خود را بررسي مي‌كرد. چند شركت سوئيسي و اتريشي خبر از برنده شدن او در يك قرعه‌كشي داده بودند اما او از آنها بي‌توجه عبور كرد. در روزهاي بعد ايميل‌ها همچنان تكرار و كنجكاوي مرد هم برانگيخته شد. او كه خيلي زبان انگليسي بلد نبود، يك مترجم استخدام كرد.

مترجم هم مژدگاني برنده شدن در يك قرعه‌كشي بزرگ را به كارفرماي خود داد. مرد تاجر براي دريافت جايزه كلان خود مي‌بايست 50 هزار يورو به حساب‌هاي اعلام شده واريز مي‌كرد. او هم چنين كرد. اين قصه و جايزه بازرگان همين جا به پايان مي‌رسد. ديگر هيچ خبري از آن شركت‌هاي معتبر نشد كه نشد! مرد مالباخته در شعبه اول دادياري دادسراي ناحيه 27 تهران عليه كلاهبرداراني كه نه نام‌شان را مي‌دانست، نه آنها را ديده بود و نه حتي خبر داشت آنها در كدام شهر و كشور زندگي مي‌كنند، شكايت كرد.

برندهاي معتبر و شيادان حرفه‌اي

البته شگرد شيادان اينترنتي به همين جا ختم نمي‌شود. آنها با استفاده يا به عبارتي سوءاستفاده از نام‌هاي شناخته شده، براي به دام انداختن كاربران بهره مي‌گيرند. حتما شما هم موافق اين هستيد كه google، yahoo و... براي اين كار از همه مناسب‌ترند چون شناخته شده و قابل اعتماد هستند. كلاهبرداران نيز اين را مي‌دانند و براي برداشتن كلاه ديگران با عناويني همچون YAHOO ONLINE LOTTERY يا قرعه‌كشي بزرگ ياهو با شما ارتباط برقرار مي‌كنند و وعده چند ميليون دلار خواهند داد. شما برنده خوش‌شانس مسابقه بزرگ ياهو شده‌ايد! تنها كافي است ابتدا خود شما مبلغي با عناويني همچون ماليات و غيره به حساب آنها واريز فرماييد. اگر شما پشت گوشتان را ديديد جايزه را هم خواهيد ديد. فعلا كلاهتان را سخت بچسبيد.

مايكروسافت (Microsoft)، اي او ال (AOL)، ام‌اس‌ان (MSN)، هاتميل (Hotmail) و حتي جيميل (Gmail) از برندهاي مورد استفاده افراد سودجو هستند. آدم‌هاي ساده و اهل رويا هم به محض باختن مالشان، به شركت‌هاي اصلي مراجعه و طرح شكايت مي‌كنند. غافل از اين كه چنين شركت‌هايي مسئوليتي دربرابر كلاهبردار و فريب‌خورده ندارند. به طور مثال ياهو در برابر شكايت كاربران اعلام كرده است: «هيچ‌گونه مسئوليتي را متحمل نخواهد شد.» اين شركت در انجمن‌هاي گفت‌وگوي خود به طور متناوب اين موضوع را مطرح و از تمام افراد خواسته است در صورت مشاهده چنين ايميل‌هايي، آن را به مراجع ذي‌ربط اطلاع دهند. «دلتا وب» نيز به نوبه خود اين كلاهبرداري بزرگ اينترنتي را محكوم و از كاربران خود خواسته مراقب افكار شوم اين دسته از افراد باشند.

و پرده برافتاد

«اين چه برنده شدني است كه بايد پول بريزيم تا پولي به ما بدهند.» راستي اگر چنين اتفاقي براي شما افتاد و طرف از شما خواست مبلغي تحت عنوان ماليات و كارمزد و غيره به حسابشان واريز كنيد، مي‌توانيد از آنها يك درخواست ساده كنيد. از آنها بخواهيد مقدار پول درخواستي را از جايزه شما كسر و بقيه آن را براي شما واريز كنند!
نكته: گستره فعاليت كلاهبرداران اينترنتي تمام كره خاكي را دربر مي‌گيرد و درست همين نكته، شناسايي آنها را براي نيروهاي ذي‌ربط سخت كرده است. براي اين‌كه قرباني اين هرزنامه‌ها نشويد تنها كافي است به آنها توجه نكنيد و به سلامت از تارنماي هزار لايه اينترنت برون آييد
چگونه بايد فهميد؟ تنها اين اصل ساده را بايد باور كرد و پذيرفت كسي با گوني براي شما پول نخواهد فرستاد! هرچند باور دريافت آن براي ما خيلي هم خوشايند باشد. براي اين كه در دام چنين كلاهبرداراني نيفتيد بايد به چند نكته توجه داشته باشيد. اگر شما در هيچ قرعه‌كشي‌اي شركت نكرده‌ايد ضرورتي هم ندارد برنده شويد. چنين هرزنامه‌هايي كه معمولا به ايميل شما ارسال مي‌شود داراي يك ادبيات ضعيف اما با نام‌هاي پرطمطراق است. باز هم اگر دوست داريد محتواي آنها را باور كنيد حداقل پيش از اقدام به هر كاري، بويژه ارسال وجه يا در اختيار قرار دادن اطلاعات خصوصي‌تان، خوب درباره آنها تحقيق كنيد. دانستن نشاني دقيق، پيشينه و حتي تحقيق محلي، امري ضروري است و حتما در چنين وضعيتي ماهيت بي‌محتواي آنها بيش از پيش نمايان خواهد شد.

ذكر يك نمونه كه دست بر قضا بسيار به باورپذيري هم نزديك بود، خالي از لطف نيست. شهروندي پس از دريافت ايميلي درباره برنده شدن مبلغ 500 هزار پوند، از ارسال مبلغ پستي در ازاي دريافت جايزه اينترنتي امتناع كرد. او به پليس مراجعه و موضوع را بازگو كرد. شركتي كه مدعي نمايندگي كوكاكولاي آمريكا بود خواستار دريافت 3 هزار دلار براي پست و هزينه واريز جايزه 500 هزار پوندي شده بود.

با توجه به امتناع ورزيدن شهروند از ارسال اين هزينه، در ايميل ديگري از وي خواسته شد به دبي سفر و با نماينده شركت حضوري ديدار كند. باز مورد قبول واقع نشد. بالاخره شركت يك نفر را با ادعاي اين كه آمريكايي است به تبريز فرستاد تا قوت قلبي باشد براي فرد برنده. نماينده شركت پس از آن كه توسط پليس بازداشت شد مشخص شد داراي تابعيت غنايي است و البته كلاهبردار.

دام و طعمه، هر دو بومي

البته اصلا فكرش را نكنيد كه اين تورها تنها توسط خارجيان براي افراد ايراني پهن شده است. آنها حوزه فعاليت خود را تمام دنيا قرار داده‌اند. كلاهبرداران بومي نيز مدتي است دست به كار شده‌اند. آنها با دانستن اين نكته كه تمام ايراني‌ها به اينترنت دسترسي ندارند، از تلفن هم بهره مي‌گيرند.

تلفن خانه به صدا درمي‌آيد. آن طرف خط يك صداي زنانه كه تمام تلاشش اين است كه هر چه بيشتر، نازك‌تر و مهربان‌تر سخن بگويد به شما مژدگاني برنده شدن مي‌دهد. او دلايل مختلفي از برنده شدن شما عنوان خواهد كرد. جايزه آنها هم از ساعت مچي و كارت‌هاي اينترنت و شارژ تلفن همراه گرفته تا كپسول‌هاي آتش‌نشاني و غيره را شامل مي‌شود. مطمئنا اين نوع جوايز محل بيشتري از اعتبار و اعتماد دارد چون منشي تلفني به شما مي‌گويد: «تنها هزينه پستي آن، هنگام تحويل جايزه در مكان مورد نظر شما دريافت خواهد شد.» البته بيراه هم نمي‌گويند. تنها مشكلي كه وجود دارد آن كه هزينه ارسال، بسته‌بندي و پيك موتوري بيشتر از ارزش و محتواي جايزه است. برخي اوقات هم كارت‌هاي شارژ تلفن و اينترنت هم خالي است! به دليل اندك بودن مقدار پول از دسته رفته، كسي پيگير شكايت و رفتن به كلانتري نخواهد بود. اين مساله را هم‌چنين شركت‌هايي مي‌دانند.

و اين كه...

قرعه‌كشي و برنده شدن، هميشه يكي از جذاب‌ترين اتفاق‌ها در زندگي هر شخصي به شمار مي‌آيد؛ آنچنان جذاب كه حتي برخي روي آن حساب باز مي‌كنند. با ورود تكنولوژي و گسترش رايانه در خانه‌ها، قرعه‌كشي هم در ميان سايت‌ها فورا جا باز كرد. برخي سايت‌ها از اين ابزار براي جذب و جلب كاربر و در نهايت مشتري بيشتر بهره مي‌گيرند؛ برخي ديگر نيز درصدد كلاهبرداري‌هاي ريز و درشت هستند. كلاهبرداراني كه نه نشاني دارند و نه نامي از آنها موجود است. گستره فعاليتشان هم تمام كره خاكي را دربر مي‌گيرد و درست همين نكته، شناسايي آنها را براي نيروهاي ذي‌ربط سخت كرده است. براي اين‌كه قرباني اين هرزنامه‌ها نشويد تنها كافي است به آنها توجه نكنيد و به سلامت از تارنماي هزار لايه اينترنت برون آييد.

سامان عابري / جام‌جم