تولد شيخ محمدحسن مامقاني ، از علماءء و فقيهان نام‌‌‌‌‌‌‌‎آور قرن سيزدهم هجری (1238ق)

حاج شيخ محمدحسن مامقاني فرزند ملا عبدالله يکي از علماء و مراجع مشهور؛ دانشمندي متبحر، فقيهي اصولي، مجتهدي متقي و پيکري از زهد و ورع و تقوا و تواضع و ايثار بود. مامقاني از افاضل شاگردان شيخ انصاري، سيّدحسين ترک و اعلام ديگر عتبات بود که خود کانوني از صفا و صميميت و در نهايت تقوي و قناعت زندگي مي‌‌‌‌‌‌‌نمود. فاضل مامقاني معاصر با فاضل شرابياني از اجله علماء و مراجع بلاد ترک بود. محدث قمي در القاب مي‌‌‌‌‌‌‌نويسد: «مامقاني از بزرگان علماء اماميه و مرجع تقليد شيعيان بود که حال او بعد از رياست تامّه با قبل از مرجعيت کوچک‌‌‌‌‌‌‌ترين، تغييري نکرد. در خوراک و پوشاک و رفتار در نهايت پرهيزکاري بود. او ديناري از امرا و ستمکاران نمي‌‌‌‌‌‌‌گرفت و خود در وجوه شرعيه تصرف ننمود.» فاضل مامقاني در اصول فقه مهارت بيش‌‌‌‌‌‌‌تري داشت و علماءئي چند از محضر او به درجه اجتهاد رسيّدند. وي در فقه و اصول آثاري نيکو از خويش به‌‌‌‌‌‌‌جا گذاشت: «مجلدات البشري» در اصول و «ذرايع‌‌‌‌‌‌‌الاحکام» در شرح شرايع محقق از تأليفات فقهي اوست. وي «حاشيه و شرحي بر مکاسب شيخ» و کتابي به‌‌‌‌‌‌‌نام «غايت آمال» به رشته تحرير درآورده است.مرحوم مدرس در ريحانه مي‌‌‌‌‌‌‌نويسد: «علامه مامقاني عالمي است عامل، فاضلي رباني، فقيهي صمداني، اديب لغوي و اصولي، عابد و متقي و متواضع. حوزه درس او مجمعي از فضلا و علماءي مختلف بلاد بود.» مامقاني به سادات و ذراره آل رسول صلي‌‌‌‌‌‌‌الله عليه و آله خيلي علاقه داشت و آن‌‌‌‌‌‌‌ها را بيش از معمول اکرام مي‌‌‌‌‌‌‌کرد. در کمک به مردم و اهل علم از طريق انصاف و عدالت عمل مي‌‌‌‌‌‌‌نمود. مرجعي زاهد و متواضع، مطيع امر مولا و صائن به نفس خويش بود. او بر نفس اماره خويش مسلط بود. در سلام بر همه پيشي مي‌‌‌‌‌‌‌گرفت، اما در رفتن يا داخل شدن از ديگران به‌‌‌‌‌‌‌خصوص از اولاد پيامبر صلي‌‌‌‌‌‌‌الله عليه و آله پيشي نمي‌‌‌‌‌‌‌گرفت. فاضل مامقاني به تمام فضائل انساني آراسته و از کليه رذائل اخلاقي به دور بود. مراتب علمي او بر همگان آشکار بود و در ايام زعامت و قبل از آن يکسان عمل مي‌‌‌‌‌‌‌نمود. فاضل مذکور سرانجام در روز هجدهم محرم سال ۱۳۲۳ق در نجف اشرف وفات نمود و پس از فوتش، فرزند علامه او آيت عظمي شيخ عبدالله مامقاني وارث علوم پدر گرديد.