در حالي كه مشاهدات فعالان بازار ارز حاكي از افزايش محسوس اسكناس‌هاي دلار و يوروي تقلبي در چرخه توزيع است، پليس آگاهي تهران بزرگ ديروز از افزايش كنترل نامحسوس بازار ارز خبر داد.
به گزارش خبرنگار ما، همان‌گونه كه هفته گذشته سيدشمس‌الدين حسيني، وزير اقتصاد اعلام كرده بود، ورود و توزيع اسكناس‌هاي تقلبي دلار و يورو به بازار ارز تهران افزايش محسوسي يافته است؛ به طوري كه اين مقام ارشد نه‌تنها آن را رسما تاييد كرد؛ بلكه با نگران‌كننده توصيف كردن آن، از مردم خواست ارز مورد نياز خود را از صرافي‌هاي مجاز و مراكز رسمي و قانوني تهيه كرده و از خريد ارز از دلالان كنار خياباني كه هويت مشخصي ندارند، جدا پرهيز كنند.
مشاهدات و گفت‌وگوي خبرنگار ما با برخي فعالان بازار ارز در خيابان فردوسي و سبزه‌ميدان نيز حكايت از آن دارد كه آنها در يك ماه اخير با موارد متعددي از ارزهاي تقلبي مواجه شده‌اند.
به گفته آنان، بيشتر ارزهاي تقلبي در درجه اول دلار و در درجه دوم يوروست؛ چراكه يورو از طراحي متنوع و داراي رنگ برخوردار است كه جعل آن را دشوارتر از دلار مي‌سازد.
براين اساس ارزهاي تقلبي موجود در بازار به دو صورت وجود دارد؛ گروه اول ارزهايي است كه در داخل كشور جعل مي‌شود. معمولا اين ارزها كيفيت پاييني دارند و در صورت دقت خريدار، بعضا تقلبي بودن آن روشن مي‌شود، اما چون كلاهبرداران معمولا اين ارزها را در لابه‌لاي اسكناس‌هاي سالم قرار مي‌دهند، خريدار دقت لازم را نكرده و ارز جعلي را به جاي ارز قانوني توامان خريداري مي‌كند.
به گفته فعالان بازار ارز، ارزهاي جعل شده در ايران مشكل اصلي نيست. مشكل اصلي ارزهايي است كه در خارج كشور جعل شده و به صورت قاچاق از استان‌هاي غربي و شرقي مرزي وارد كشور مي‌شود. كيفيت جعل اين ارزها آنقدر بالاست كه گاه صرافان حرفه‌اي كه معمولا با چشم يا لمس كردن ارز، سالم بودن آن را تشخيص مي‌دهند نيز به اشتباه مي‌اندازد.
به گفته صرافان، اين ارزها بيشتر از مرزهاي غربي كشور وارد مي‌شوند و در كشورهايي چون امارات (دبي)، ازبكستان و حتي سريلانكا جعل مي‌شود.
به گزارش خبرنگار ما، يكي از دلايل گول خوردن متقاضيان ارز، ارزان بودن نسبي قيمت ارز در كنار خيابان در مقايسه با صرافي است؛ چراكه صرافي معمولا كارمزد 2 تا 5 درصدي را به تناسب به قيمت ارز اضافه مي‌كند، لذا برخي شهروندان ترجيح مي‌دهند ارز خود را از دلالان بخرند، بنابراين گاه ارز تقلبي به آنان فروخته مي‌شود. اين در حالي است كه فروشنده ارز نيز معمولا قابل شناسايي و پيگيري نيست. اينچنين است كه بانك مركزي با همكاري كانون صرافان، دستورالعمل جديدي را براي ارتقاي توان شناسايي دلارهاي تقلبي به تمامي صرافيها ابلاغ كرده است.
تجهيزات جديد در صرافيها
صرافان مي‌گويند، كيفيت جعل برخي ارزها و در راس آن دلار طوري است كه با چشم غيرمسلح يا لمس كردن قابل شناسايي نيست. حتي در برخي از اين ارزها نخ امنيتي نيز به كار رفته كه شك جعلي بودن را كم مي‌كند.
اين چنين است كه بانك مركزي در بخشنامه‌اي سه‌دستور به صرافيها داده است؛ نخستين دستور تجهيز تمامي صرافيها به دستگاه ويژه الكترونيكي شناسايي اسكناس است. اين دستگاه‌ها آلماني است و بتازگي وارد كشور شده و قابليت تشخيص دقيق‌ترين جعل اسكناس را نيز دارد. دومين دستور بانك مركزي، الزام صرافيها به صدور گواهي سريال براي ارزهاي فروخته شده است. اين گواهي نوعي فاكتور است كه شماره سريال اسكناس‌هاي فروخته شده در آن درج و توسط صراف صحت آن گواهي شده است. سومين موضوع نيز ممهور كردن اسكناس‌هاي دلار به مهرهاي ريز حاوي نشانه يا آرم صراف است. اين امر بيشتر براي سلب مسئوليت از خريدار ارز و شناسايي راحت‌تر فروشنده اوليه پيش‌بيني شده است. به اين ترتيب صرافيها هم‌اكنون به طور كامل براي شناسايي ارزهاي تقلبي توجيه و تجهيز شده‌اند، اما به علت عدم اطلاع بسياري از متقاضيان ارز، كم شدن مقطعي اسكناس در صرافي‌هاي قانوني در عين نياز شديد برخي افراد به خريد ارز براي مسافرت يا درمان كه در مواقع نوسان قيمت در بازار رخ مي‌دهد و در نهايت قيمت پايين‌تر ارز در كنار خيابان، هنوز حجم زيادي از ارزهاي تقلبي به فروش مي‌رسد، به طوري كه پليس حجم فعاليت خود در بازار ارز تهران را افزايش‌داده‌است.
افزايش نامحسوس پليس با تجهيزات ويژه
سرهنگ عباسعلي محمديان، رئيس پليس آگاهي تهران بزرگ ديروز در گفت‌وگو با خبرنگار ما، از اجراي تدابير جديد پليس براي مقابله يا رواج ارزهاي جعلي در بازار خبر داد.
وي گفت: اين يك رسم است كه هر گاه در بازار جو قيمتي و التهاب ايجاد شده و تقاضا براي ارز افزايش مي‌يابد، جاعلان و كلاهبرداران نيز فعال مي‌شوند.
عباسعلي محمديان افزود: اخيرا نيز با نوسان قيمتي كه در بازار ارز ايجاد شده است، كلاهبرداران و شيادان نيز با حضور در بازار اقدام به تهيه و فروش ارزهاي تقلبي بويژه دلار كرده‌اند.
وي اظهار كرد: به دنبال دريافت اين اطلاعات، پليس آگاهي در محدوده‌هايي كه ارز خريد و فروش مي‌شود، حضور عمدتا نامحسوس خود را افزايش داد. افسران آگاهي با تجهيزات ويژه و متحركي كه همراه دارند، اقدام به كنترل ارزهايي كه در چرخه وجود دارد، مي‌كنند و در صورت شناسايي ارز جعلي اقدام به ريشه‌يابي آن مي‌كنند.
رئيس پليس آگاهي تهران بزرگ تصريح كرد: ارزهاي جعلي به دو صورت تهيه و به فروش مي‌رسد؛ بخش اول در داخل كشور جعل مي‌شود. پليس آگاهي در ماه‌هاي اخير كه بازار ارز ملتهب شد، افرادي را كه سابقه جعل ارز داشتند، به‌طور نامحسوس تحت كنترل قرار داد و با حكم قضايي محل اقامت يا كار آنها را بازرسي كرد.
محمديان گفت: نتيجه اين اقدام اين شد كه در سه ماهه اول امسال شش باند بزرگ جاعل ارز كه اقدام به تهيه و توزيع ارز در بازار مي‌كردند، دستگير و تجهيزاتشان كشف شد.
وي افزود: چون ارزهاي جعل شده در داخل كشور از كيفيت خوبي برخوردار نيست، جاعلان آن را در ميان اسكناس‌هاي سالم قرار مي‌دادند كه در مواردي حتي يك‌سوم ارزهاي يك‌بسته، جعلي از آب درآمده است.
رئيس پليس آگاهي تهران تصريح كرد: از سوي ديگر ما با پديده ورود ارزهاي جعلي از استان‌هاي مرزي كشور مواجه‌هستيم كه دستگيري‌هايي نيز در اين زمينه صورت گرفته است. تحقيقات ما نشان مي‌دهد اين ارزها در خارج كشور جعل و در بازار ايران توزيع مي‌شود.
مردم دقت كنند كه دچار مشكل نشوند
سرهنگ محمديان با هشدار به مردم درباره عواقب خريد ارزهاي جعلي گفت: يك جنبه از ضرر خريد ارزهاي تقلبي، ضرر مالي است، اما جنبه ديگر و مهم آن كه اخيرا زياد شده، مشكلاتي است كه براي دارنده ارز تقلبي در خارج كشور ايجاد مي‌شود.وي افزود: برخي افراد كه ناخواسته ارز تقلبي از ايران خريداري كرده‌اند، هنگام مسافرت به كشورهاي ديگر و خرج كردن ارز به مشكل برخورد و با عنوان جاعل و مجرم دستگير و بازداشت مي‌شوند.
وي تصريح كرد: اخيرا ما در پليس آگاهي شاهد تشكيل پرونده‌هاي زيادي از اين دست هستيم كه فرد به علت خرج‌ناخواسته ارز تقلبي دستگير و بازداشت شده و پس از مشكلات عديده توانسته به كشور بازگردد و با مراجعه و شكايت به ما خواستار شناسايي فروشنده ارز تقلبي شده است.
رئيس پليس آگاهي تهران از مردم خواست به هر دليل و تحت هر عنوان حتي كمبود مقطعي ارز در بازار در شرايط التهاب قيمت‌ها يا نياز به خريد ارز، عجله نكرده و ارز خود را از صرافي‌هاي مجاز و شناسنامه‌دار تهيه كنند تا از بعد مالي و بويژه در خارج كشور دچار مشكلات عديده نشوند.