جام جم آنلاين: كم‌كاري تيروئيد در كودكان از بيماري‌هايي است كه اگر سريع تشخيص داده نشود، صدمات جسمي جبران‌ناپذيري ايجاد مي‌كند. اين بيماري در دوره جنيني و نوزادي به وجود مي‌آيد، به همين دليل به آن كم‌كاري تيروئيد نوزاد مي‌گويند.
با تشخيص و درمان زودهنگام كم‌كاري تيروئيد بروز عوارضي مانند اختلالات رشد جسمي و عقب‌ماندگي ذهني بسيار كم مي‌شود.
در ايران از بيشتر نوزادان متولد شده از پاشنه پا، براي تشخيص كم‌كاري مادرزادي تيروئيد خون گرفته مي‌شود. اين غربالگري پس از تولد منجر مي‌شود تا در آينده هيچ كودك عقب‌مانده ذهني ناشي از بيماري كم‌كاري تيروئيد نداشته باشيم.
دكتر ژيان وليئي، متخصص بيماري‌هاي داخلي و غدد درباره كم‌كاري تيروئيد در نوزادان به جام‌جم مي‌گويد: «تيروئيد از غدد درون‌ريز بدن است كه ترشحات آن، تنظيم سوخت و ساز و فعاليت‌هاي عمده بدن را به عهده دارد. ترشحات غده تيروئيد، اگر نامنظم و به مقدار كافي نباشد، اشكالات و اختلالاتي در بدن به وجود مي‌آورد. اين امر در هر سني اتفاق بيفتد، مشكلاتي براي بدن ايجاد مي‌شود. در سنين پايين‌تر كه رشد و تكامل بدن هنوز تكميل نشده است، بيماري‌هاي جدي‌تري فرد را تهديد مي‌كند. نشانه‌هاي مربوط به غده تيروئيد بسيار تدريجي و كند ظاهر مي‌شود، بنابراين تشخيص بموقع و درمان آن بخصوص در نوزادان و كودكان در درمان موثر است.»
كم‌كاري تيروئيد، رشد كودك را عقب مي‌اندازد
وي با اشاره به اين‌كه ترشح‌‌نشدن هورمون‌هاي تيروئيد در دوران نوزادي سبب مي‌شود تا بدن به اندازه كافي هورمون تيروكسين در اختيار نداشته باشد، مي‌گويد: «اين امر مراحل رشد و تكامل كودك را عقب مي‌اندازد. والدين بايد تك‌تك مراحل رشد كودك را مد نظر قرار دهند، چرا كه نبود ترشحات غدد تيروئيد گام به گام رشد كودكان را به تعويق مي‌اندازد. به طور مثال اغلب نوزادان در روزهاي اول تولد زردي كوتاه‌مدت دارند، حال آنكه در كودكان مبتلا به كم‌كاري تيروئيد، اين دوران طولاني مي‌شود. در برخي كودكان با علائمي از قبيل دندان درنياوردن كودك يا تاخير در ايستادن و راه رفتن روبه‌رو مي‌شويم. به نوعي مي‌توان گفت تمام پله‌هاي رشد كودك دچار عقبگرد مي‌شود.»
به گفته دكتر وليئي، اين هورمون افزون بر تاثير در مراحل رشد جسمي كودك، در رشد و تكامل ذهني و مغزي كودكان موثر است. تعويق در درمان اين بيماري عواقبي چون ضعف يادگيري در بزرگسالي را نشان مي‌دهد.
عوارض برگشت‌ناپذير در كودكان
به دليل ناتواني نوزاد در بيان مشكلات و بي‌توجهي والدين به تاخير مراحل رشد كودك، درمان بيماري با مشكل روبه‌رو مي‌شود و به نوعي با عدم پيگيري، به مشكلي حاد و جدي در آينده تبديل خواهد شد.
دكتر وليئي با اشاره به اين موضوع مي‌گويد: «در حال حاضر در كشور وضع تيروئيد نوزادان پس از تولد بررسي مي‌شود. اين غربالگري، آمار ابتلا به اين بيماري و عوارض ناشي از آن را در بزرگسالي كاهش داده است. به نوعي كه با اين روش، والدين بموقع از ابتلاي كودكان به اين بيماري آگاه مي‌شوند و پيگيري لازم را انجام مي‌دهند. نكته حائز اهميت اين است كه كم‌كاري تيروئيد در نوزادان در صورتي كه بموقع درمان نشود، عوارض پايدار و برگشت‌ناپذيري دارد. در واقع بي‌توجهي والدين در روزهاي اول تولد، كودك را با يك عمر معلوليت جسمي و فكري مواجه خواهد كرد.»
بيماري درمان قطعي دارد؟
اين متخصص در پاسخ به اين سوال كه اين بيماري درمان قطعي دارد يا خير؟ مي‌گويد: «كم‌كاري تيروئيد بيماري پايدار، مداوم و مادام‌العمر است. زماني كه تشخيص داده و درمان براي فرد شروع شود، تا زماني كه درمان قطع نشود، فرد در سلامت كامل به حيات ادامه مي‌دهد. والدين بايد توجه داشته باشند با شروع درمان و بهبود وضع، بيماري پايان نيافته است و بايد يادمان باشد دارو هميشه و مادام‌العمر است.»
وي مي‌گويد: «زمينه خانوادگي و ارثي در كم‌كاري تيروئيد نقش دارد. در اين بيماري فعاليت سيستم ايمني بر ضد تيروئيد، آنتي‌بادي‌هايي را ترشح مي‌كند كه اين آنتي‌بادي‌ها مي‌تواند مانع فعاليت طبيعي تيروئيد شود.»
والدين، زمان را از دست ندهند
كشور ايران در منطقه‌اي است كه به صورت اقليمي با كمبود يد مواجه است. ارتفاع بيشتر مناطق كشور از سطح دريا بالاتر است و به طور طبيعي هرچه از سطح دريا بالاتر برويم، ميزان يد در رژيم غذايي كمتر مي‌شود. سال‌هاست كه به دليل افزودن يد به نمك‌ها با كم‌كاري تيروئيد ناشي از تغديه مقابله مي‌شود.
دكتر وليئي با تاكيد بر اين‌كه پدر و مادرها به وضع رشد و تكامل كودكان توجه داشته باشند، مي‌گويد: «والدين بايد به خاطر داشته باشند كه قدم‌هاي رشد كودكشان را پله‌پله و در زمان خاص با جديت پيگيري كنند. هريك از مراحل رشد اگر با تاخيري مواجه شد، مراجعه به پزشك كودكان ضرورت دارد. نكته حائز اهميت اين است كه نبايد زمان را از دست داد و با مشورت در اين خصوص و انجام بررسي‌هاي لازم زمان براي درمان نوزاد از بين نخواهد رفت.»
هانيه ورشوچي - گروه سلامت