امام علی(ع) در سخنان خود قرآن كريم را رفع‌كننده مشكلات و مصائب و شفابخش بزرگ‌ترين دردهای بشری يعنی كفر، نفاق، بيراهه‌رفتن و گمراهی برشمرد‌ه‌اند؛ از منظر امام علی(ع)، قرآن بهترين شفای درد نفاق و دورويی است كه بزرگ‌ترين درد انسان در هر عصر و زمانی است.

حجت‌الاسلام و المسلمين محمدرضا مصطفی‌پور، عضو هيئت علمی دانشگاه تربيت معلم، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، اظهار كرد: حضرت اميرالمؤمنين(ع) در شب جمعه روز 13 رجب سال سی‌ام عام‌الفيل در خانه كعبه متولد شدند و داستان ولادت آن حضرت در داخل خانه كعبه، علاوه بر منابع شيعه، از طريق اهل سنت نيز تصريح شده است.

علی(ع)؛ هم‌نام خدا

وی افزود: اين افتخار انحصاراً متعلق به حضرت علی(ع) است؛ چرا كه نه پيش از ايشان و نه پس از ايشان، كسی در «بيت‌الله» قدم به عرصه گيتی نگذاشت. مادر حضرت امير(ع) پس از تولد فرزند، او را «حيدره» ناميد؛ اما منادی ندا در داد كه نامش را علی(ع) بگذاريد كه اين نام، از نام «علی اعلی» كه نام خداست، برگرفته شده است.

عضو هيئت علمی دانشگاه تربيت معلم القاب حضرت امير(ع) را بيانگر گوشه‌ای از شخصيت بزرگوار آن حضرت دانست و در توضيح برخی از آن القاب گفت: از جمله مشهورترين القاب آن حضرت(ع)، «اميرالمؤمنين» به معنای فرمانروای اهل ايمان است.

خالی از شرك و مملو از علم و ايمان

حجت‌الاسلام مصطفی‌پور «انزع البطين» را از ديگر القاب حضرت اميرالمؤمنين(ع) برشمرد و گفت: معنای ظاهری اين كلمه به معنای شخص بزرگ‌شكم و شخصی است كه موی سرش از دوجانب پيشانيش ريخته باشد؛ اما معنای درست و حقيقی اين كلام در حق علی‌بن ابی‌طالب(ع)، به معنای انسانی است كه خالی از شرك بوده و قلب و دلش مملو از علم و ايمان است.

حضرت امام علی(ع) در خطبه 125 نهج‌البلاغه می‌فرمايند: اين قرآن نوشته‌ها و سطرهايی است كه بين دو جلد قرار گرفته و خود سخن نمی‌گويد و احتياج به بيانگری دارد كه آن را بيان كند و مردان (اهل بيت(ع) هستند كه آن را بيان می‌كنند

وی در تشريح اين مطلب افزود: «انزع» به معنای كسی است كه شرك در وجود او راه پيدا نكرده و همه ما می‌دانيم كه علی‌بن ابی‌طالب(ع) از آغاز كودكی در كنار پيغمبر اكرم(ص) پرورش پيدا كرد و اولين اجابت كننده دعوت حضرت رسول(ص) پس از بعثت ايشان بود؛ از سوی ديگر «بطين» نيز بدان معناست كه آن حضرت(ع) مملو از علم و ايمان بوده است.

قائد الغُرّ المحجلين

اين محقق و پژوهشگر در معرفی برخی ديگر از القاب حضرت علی(ع) خاطرنشان كرد: همچنين آن حضرت(ع) را وصی، وارث، ابوتراب، يعسوب المؤمنين (رئيس و پيشرو همه مؤمنين) و قائد الغُرّ المحجلين نيز ملقب كرده‌اند. ايشان را قائد الغُرّ المحجلين از آن جهت گفته‌اند كه زيبايی و سفيدی پيشانی‌اش مشهود بود؛ گفته‌اند كه صورت و دست و پای انسان‌های دائم الوضوء در روز قيامت سفيد و نورانی است و امام(ع) را از اين جهت، قائد الغُرّ المحجلين خوانده‌اند.

قرآن در كلام علی(ع)

حجت‌الاسلام مصطفی‌پور درباره جايگاه قرآن كريم در كلام امام علی(ع) گفت: آن حضرت(ع) مطالب فراوانی در ارتباط با قرآن دارند و از جمله آنها اين است كه قرآن كتابی برای هدايت انسان‌هاست و نيازمند مفسر و مترجم است. ايشان در خطبه 125 نهج‌البلاغه می‌فرمايند: «و هذا القرآن انما هو خط مستور بين الدفتين، لاينطق بلسان و لابدّ له من ترجمان و انما ينطق عنه الرجال»؛ اين قرآن نوشته‌ها و سطرهايی است كه بين دو جلد قرار گرفته و خود سخن نمی‌گويد و احتياج به بيانگری دارد كه آن را بيان كند و مردان (اهل بيت(ع) هستند كه آن را بيان می‌كنند.

وی ادامه داد: همچنين آن حضرت(ع) در خطبه 158 می‌فرمايند: «ذلك القرآن فاستنطقوه و لن‌ينطق و لكن اخبركم عنه، الا ان فيه علم ما ياتى و الحديث عن الماضى، و دواء دائكم، و نظم ما بينكم؛ قرآن را به سخن در آوريد، ليكن بدانيد كه قرآن با شما سخن نمى‏گويد و من هستم كه از آن برای شما خبر می‌دهم؛ در قرآن علم آينده و سخن گذشته آمده و دوای دردهای شما و سامان‌بخش زندگی شماست».

شاگرد آيت‌الله‌العظمی جوادی‌ آملی در بخش ديگری از سخنان خود بيان كرد: امام(ع) در خطبه 176 نيز نكات بسيار جالبی دارد و می‌فرمايد: «واعلموا ان هذا القرآن هو الناصح الذی لايغش والهادی الذی لايضل و المحدث الذی لايكذب و ما جالس هذا القرآن احد الا قام عنه بزياده او نقصان زياده فی هدی او نقصان فی عمی؛ بدانيد اين قرآن خيرخواهی است كه هيچ‌گاه خيانت نمی‌كند، راهنمايی‌كننده‌‌ای است كه هرگز گمراه نمی‌نمايد، سخن‌گويی است كه هرگز دروغ نمی‌گويد، (با قرآن همنشين شويد)؛ چراكه هركه با قرآن همنشين شد، از كنار او برنخاست، مگر به هدايت او افزوده و از كوری و كوردلی او كم شد».

وی ادامه داد: امام(ع) در ادامه بيانات خود تأكيد می‌كنند كه انسانی كه به قرآن توجه كند، هيچ‌گاه گرفتار فقر و فاقه نخواهد شد و قبل از رجوع به قرآن نيز بی‌نياز نخواهد بود؛ برای دردهای خود از قرآن استشفاء كنيد و برای مشكلات و مصيبت‌ها از قرآن استعانت كنيد؛ چراكه در قرآن شفای بزرگترين دردها وجود دارد و آن دردها كفر، نفاق و دورويی، بيراهه‌رفتن و گمراهی است : «و اعلموا انه ليس على أحد بعد القرآن من فاقة، و لا لأحد قبل القرآن من غنى، فاستشفوه من أدوائكم و استعينوا به على لأوائكم فان فيه شفاء من اكبر الداء و هو الكفر والنفاق و الغى و الضلال».

حجت‌الاسلام مصطفی‌پور در تشريح اين مطلب خاطرنشان كرد: از منظر امام علی(ع) قرآن كتابی است كه اگر انسان برای درمان درد كفر بدان مراجعه كند، درمان می‌شود؛ قرآن بهترين شفای درد نفاق و دورويی است كه بزرگترين درد انسان در هر عصر و زمانی است، همچنين قرآن شفای درد بيراهی و گمراهی است و از همين روست كه امام(ع) برای مردم از قرآن می‌گويد، قرآن را برايشان تفسير می‌كند، تعاليم آن را در اختيارشان قرار می‌دهد و مواعظ عاليه آن را برای مردم بيان می‌كند.

ايشان را قائد الغُرّ المحجلين از آن جهت گفته‌اند كه زيبايی و سفيدی پيشانی‌اش مشهود بود؛ گفته‌اند كه صورت و دست و پای انسان‌های دائم الوضوء در روز قيامت سفيد و نورانی است و امام(ع) را از اين جهت، قائد الغُرّ المحجلين خوانده‌اند

اين محقق و پژوهشگر در ادامه سخنان خود به ذكر نمونه‌هايی چند از جايگاه والای قرآن در كلام حضرت امير(ع) پرداخت و گفت: از جمله خطبه 221 آن حضرت تفسير آيات سوره مباركه تكاثر است كه حضرت در ضمن آن به بيان مفصل مطالب دقيق اخلاقی، عرفانی و انسانی پرداخته است؛ حضرت(ع) در آنجا تصريح می‌كند كه شما به جای عبرت گرفتن از گذشتگان به سراغ قبور آنان رفته و به آنان تفاخر می‌كنيد!

وی در ذكر نمونه ديگری از تجلی قرآن در كلام امام علی(ع) عنوان كرد: همچنين امام(ع) در خطبه 222 هنگام تلاوت آيه شريفه «رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ؛ مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى آنان را از ياد خدا بازنمی‌دارد»(نور/37)، به مناسبت اين آيه به تفصيل درباره ذكر و ياد خدا، آثار ذكر خدا و تأثير آن در جلای قلب انسان و تأثير ذكر در نيل انسان به كمال و تعالی سخن می‌گويد.

شاگرد آيت‌الله‌العظمی جوادی‌ آملی اضافه كرد: در خطبه 123 نيز وقتی آيه شريفه «یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ؛ اى انسان! چه چيز تو را در باره پروردگار بزرگوارت مغرور ساخته»(انفطار/6) را تلاوت می‌كند، در ارتباط با اين آيه نيز مواعط مفصلی را بيان فرموده كه گويای عمق توجه آن حضرت نسبت به قرآن كريم است.

عضو هيئت علمی دانشگاه تربيت معلم در پايان سخنان خود اظهار كرد: حضرت اميرالمؤمنين(ع) در كلام خود قرآن را چاره نجات انسان در دنيا و آخرت معرفی كرده و حتی در آخرين وصيت خود نيز مسلمين را به قرآن توصيه و آن را كارگشای مشكلات آنان برشمرده‌اند.