قول ارتقاي تحصيلي، عضويت در بنياد نخبگان و بورس تحصيلي از جمله وعده‌هاي انجام نشده است
دانشجويان نمونه در انتظار تحقق وعده‌ها
حتي يك صندلي هم ديروز در سالن شهيد دهشوري دانشكده علوم دانشگاه تهران خالي نماند؛ 80 دانشجوي نمونه كشوري آمده بودند تا سكه‌ها و فيش سفر عمره و تقدير‌نامه‌شان را در مراسمي 5 ساعته بگيرند، هرچند ترديد داشتند كه مبادا حرفهاي دانشجويان نمونه كشوري سال‌هاي گذشته حقيقت داشته باشد و وعده مربوط به ارائه تسهيلات به آنها، فقط در حد قول‌هايي بي‌عمل بماند.اين دانشجويان از ميان 5022 نفر داوطلب انتخاب شده بودند كه 50 نفر آنها از دانشگاه‌هاي وزارت علوم و 30 نفر ديگر از وزارت بهداشت بودند.
قول ارتقاي تحصيلي بدون آزمون، پر!
«جام‌جم» در طول اين مراسم با دانشجويان نمونه درباره مسائل و مشكلاتشان گفت‌وگو كرد و آنها به نكاتي اشاره كردند كه ظاهرا هنوز حتي به گوش مسوولان وزارت علوم هم نرسيده است.
وجه مشترك همه دانشجوياني كه ما با آنها گفت‌وگو كرده‌ايم، بي‌ميلي به درج نامشان در گزارش اين گفت‌وگوست، مثل س.الف كه پيشتر هم يك بار به عنوان دانشجوي نمونه معرفي شده است. او مي‌گويد: «براساس ماده 2 آيين‌نامه ارائه تسهيلات به برگزيدگان علمي براي ورود به دوره‌هاي تحصيلي بالاتر، دانشجويان نمونه بايد بتوانند بدون شركت در آزمون ورودي در دوره بالاتر ثبت‌نام كنند، اما اين وعده صحت ندارد و دانشگاه‌ها با حق ادامه تحصيل دانشجويان نمونه، كاملا سليقه‌اي برخورد مي‌كنند.»
اين موضوع را دانشجويي ديگر هم تاييد مي‌كند و توضيح مي‌دهد كه سال گذشته 2 نفر از دوستانش به عنوان دانشجوي نمونه برگزيده شدند، اما پس از ماه‌ها دوندگي ميان دانشگاه‌هاي مختلف يكي از آنها از ادامه تحصيل منصرف شد و ديگري فقط ازسوي دانشگاهي رده پايين اجازه ادامه تحصيل پيدا كرد و دانشگاه‌هاي معتبر او را نپذيرفتند.
او تاكيد مي‌كند كه بسياري از رشته‌هاي برتر دانشگاهي بخصوص در مقطع كارشناسي ارشد ستاره‌دار هستند و جالب است كه دانشجويان نمونه حق انتخاب اين رشته‌ها را نيز ندارند. رشته‌هاي ستاره‌دار در دوره كارشناسي ارشد، رشته‌هايي هستند كه داوطلب مي‌تواند علاوه بر رشته‌هاي اصلي پس از انتخاب رشته اول، يكي از آنها را نيز به‌عنوان رشته امتحاني دوم انتخاب كند.
عضويت در بنياد ملي نخبگان، پر!
دانشجوي نمونه ديگري كه همراه همسرش به مراسم آمده است درباره مشكل دانشجويان نمونه با بنياد ملي نخبگان مي‌گويد: «بنياد ملي نخبگان، دانشجويان نمونه را به عنوان نخبه قبول ندارد و به همين دليل تنها شمار معدودي از آنها را به عضويت در مي‌آورد.» ممانعت از عضويت دانشجويان نمونه در بنياد ملي نخبگان در حالي صورت مي‌گيرد كه در آيين‌نامه انتخاب و معرفي دانشجوي نمونه قيد شده است «آنها كه از نظر وي‍ژگي‌هاي علمي، فرهنگي، اجتماعي و رعايت شوون دانشجويي سرآمد دانشجويان ديگر محسوب مي‌شوند.»
زير اين آيين‌نامه را هم كامران دانشجو، وزير علوم امضا كرده است و هم دكتر مرضيه وحيددستجردي، وزير بهداشت كه يعني آن را كاملا تاييد مي‌كنند و با اين حساب نخبه بودن از نظر بنياد ملي نخبگان بايد چيزي فراتر از اين تعريف باشد، اما اين بنياد هنوز دقيقا اعلام نمي‌كند كه ملاكش براي پذيرفتن عضو چيست و چرا اين دانشجويان را به عنوان نخبه قبول ندارد.
دانشجويان پزشكي نيز گله‌هايي دارند. ن.الف با اشاره به اين‌كه هر دانشجوي پزشكي حق دارد دوره‌هاي تخصصي را نيز در دانشگاه‌هاي معتبر كشورهاي ديگر بگذراند، توضيح مي‌دهد: «ما چه جور دانشجويان نمونه‌اي هستيم كه حتي دانشگاه‌هاي خودمان هم حاضر نيستند گواهي مبني بر اين كه دانشجويشان هستيم براي ارائه به دانشگاه‌هاي خارج از كشور به ما ارائه بدهند.»
آن‌طور كه اين دانشجو پيگيري كرده، دانشجوي نمونه‌شدن هيچ امتيازي براي او ندارد، آنها قرار نيست به واسطه نمونه شدن وام يا بودجه‌اي براي ادامه تحقيقات علمي‌شان بگيرند، قرار نيست شرايط پذيرششان به عنوان هيات علمي در دانشگاه تسهيل شود و حتي قرار نيست بورس تحصيلي به آنها تعلق بگيرد، در حالي كه اگر واقعا وزارت علوم و بهداشت، 80 دانشجو از دانشگاه‌هاي سراسر كشور را به عنوان دانشجويان نمونه برگزيده بايد ساز و كاري براي پرورششان و حتي استفاده از آنها به عنوان نيروهاي حرفهاي داشته باشند.
ستاره‌دار؟ نشنيدم تا به حال
به اعتقاد خيلي از آنها كه روز گذشته در اين مراسم شركت كردند مهم‌ترين بخش آن، زماني بود كه مجتبي بذرافشان، مديركل دانشجويان داخل پشت تريبون قرار گرفت و از دانشجويان خواست پرسش‌ها و مسائل خود را روي كاغذهايي كه ميان حضار پخش مي‌شد بنويسند و او به آنها پاسخ دهد.
از آنجا كه در اين برنامه هيچ خبرنگاري دعوت نشده بود، «جام‌جم» هم پرسش‌هايش را مانند دانشجويان حاضر در جمع روي تكه‌كاغذي نوشت و به بذرافشان سپرد.
پرسش‌هاي ما بخشي از همان مسائل و مشكلاتي را پوشش مي‌داد كه دانشجويان نمونه آنها را به عنوان دغدغه‌هاي اصلي‌شان مطرح كرده بودند. نخستين پرسش ما درباره چرايي پذيرفته نشدن دانشجويان در رشته‌هاي ستاره‌دار دانشگاه‌ها بود، كه بذرافشان گفت: «من تاكنون درباره رشته‌هاي ستاره‌دار چيزي نشنيده‌ام و نمي‌دانم چيست..» مديركل امور دانشجويان داخل درباره پذيرفته‌نشدن دانشجويان نمونه در بنياد ملي نخبگان توضيح داد: «درحال برگزاري جلساتي با بنياد ملي نخبگان هستيم تا شرايط پذيرش دانشجويان نمونه را در آن تسهيل كنيم.»
وي تصريح كرد: «اعتراف مي‌كنم كه نتوانسته‌ايم نظام جامعي براي استفاده از ظرفيت‌هاي دانشجويان نمونه تعريف كنيم، اما قصد داريم سال آينده آيين‌نامه مربوط به اين دانشجويان را به نفع آنها بازنگري و اصلاح كنيم.»
يك عنوان بي‌فايده
هر چند مراسم دانشجويان نمونه هر سال برگزار مي‌شود، اما حرفهاي بذرافشان و گلايه‌هاي دانشجويان گوياي آن است كه هنوز وزارت علوم و بهداشت برنامه خاصي براي حمايت و حتي ارائه تسهيلات خاص به آنها ندارد و تنها به معرفي آنها و اعطاي چند سكه و سفر عمره بسنده شده و حتي دانشگاه‌هاي تابع وزارت علوم نيز، نمونه بودن آنها را معتبر و شايسته اعطاي تسهيلات نمي‌دانند. آخرين اميد دانشجويان نمونه امسال و سال‌هاي گذشته، دفتر حمايت و پشتيباني از فعاليت‌هاي دانشجويي وزارت علوم است كه مديركل امور دانشجويان داخل وزارت علوم مي‌گويد: كمتر از يك ماه از راه‌اندازي‌اش مي‌گذرد و قرار است به مسائل و مشكلات دانشجويان نمونه رسيدگي كند.
مريم يوشي‌زاده / گروه جامعه