استادیار معارف دانشگاه علموصنعت با بیان اینکه شواهد بسیاری از تلاش برخی صحابه در تصاحب خلافت بعد از رحلت پیغمبر(ص) وجود دارد، «ولایت» را مهمترین دغدغه پیغمبر(ص) در روزهای آخر دانست و از تأکید آن حضرت بر حفظ وحدت جامعه در واپسین لحظات سخن گفت.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه فارس، 28 صفر سال یازده هجری اضطراب و دلهره سراسر مدینه را فرا گرفته بود. یاران پیامبر با دیدگانی اشکبار و دلهایی پر از اندوه دور خانه پیامبر گرد آمده بودند تا از چگونگی احوال پیامبر آگاه شوند و شوق دیدار رهبر خویش را داشتند، ولی وخامت وضع پیامبر اجازه نمیداد و پیامبر مکرم اسلام آخرین وصیتها و وداعهای خود را با خاندان و امت خویش مطرح میکردند. آری پیامبر در حالی از میان مسلمین به سوی پروردگار خویش میرفت که تمام کسانى که در جزیرة العرب آن روز مىزیستند، از جان و دل تسلیم اوامر حکومت نبوى نبودند، چه بسا بودند کسانى که نه از سر تسلیم بلکه از ناچارى به بیعت حکومت حضرت درآمده بودند.
امام على علیهالسلام درباره شرایط آن روز مىفرماید: «فاراد قومنا قتل نبینا واجتیاح اصلنا و هموا بنا الهموم و فعلوا بنا الافاعیل و منعونا العذب واحلسونا الخوف واضطرونا الى جبل وعر واوقدوا لنا نارالحرب فعزم الله لنا على الذب عن حوزته والرمى من وراء حرمته»؛ «خویشاوندان ما از قریش مىخواستند پیامبرمان(ص) را بکشند و ریشه ما را درآورند و در این راه اندیشهها از سر گذراندند و هر چه خواستند نسبت به ما انجام دادند و زندگى خوش را از ما سلب کردند و با ترس و وحشت به هم آمیختند و ما را به پیمودن کوههاى صعب العبور مجبور کردند و براى ما آتش جنگ افروختند، اما خدا خواست که ما پاسدار دین او باشیم و شر آنان را از حریم دین بازداریم».
با این اوصاف برخی از افراد منتظر رحلت پیامبر بودند تا بتوانند به مطامع نفسانى خود دست یابند، آنهایی که در ظاهر ساکت و آرام، اهل خوشگذرانى و راحت طلب و رفاه زده بودند، منتظر پیش آمد حوادث براى پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) بودند، لذا بر آن شدیم تا حجتالاسلام والمسلمین «علی نصیری» استادیار معارف دانشگاه علم و صنعت در خصوص روزهای پایانی حیات پر برکت حضرت ختمی مرتبت گفتوگویی ترتیب دهیم که در ذیل میآید:
پیامبر به خوبی از خطر برخی صحابه نسبت به اعلام ولایت امیرالمؤمنین آگاهی داشت/ خداوند در اعلام ولایت علی(ع) پیشتیان رسول(ص) خود بود
وی با بیان اینکه براساس شواهد قرآنی، تاریخی و روایی مهمترین دغدغه پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در اواخر عمرشان حتی در ماههای آخر، اعلان ولایت حضرت علی علیهمالسلام بود، اظهار داشت: خداوند در آیه تبلیغ سوره مائده که در سه ماه آخر زندگانی رسول بر ایشان نازل کرد، فرمود «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ»، به پیامبر اعلام کرد که ولایت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام را به مسلمانان اعلام کند، نوع خطاب آیه معلوم میکند که پیامبر (ص) کاملاً حس میکرد که خطری از ناحیه بعضی از اصحاب، ایشان و اسلام را تهدید میکند، لذا خداوند به رسولش فرمود، بدون نگرانی ولایت علی را اعلام کند.
حجتالاسلام نصیری با اشاره به روزهای آخر حیات پیغمبر(ص)، بیان داشت: «بخاری» در صحیح خود 8 بار این روایت را تکرار میکند که وجود مقدس پیامبر (ص) در روزهای پایانی عمرشان که در حالت احتضار بودند، فرمودند «برای من کاغذ و قلم بیاورید تا چیزی را برایتان بنویسم که باعث هدایت شما شود تا قیامت»، یعنی گمراه نشوید، در این هنگام که پیامبر (ص) کاغذ و قلم درخواست کردند، در اینجا «بخاری» اسم نمیبرد، معمولاً میگوید یکی از یاران (خلیفه دوم) اعلام میکند، «کفی کتاب الله»؛ «قرآن ما را کافی است» و تعبیر زنندهای دارد که حالت هذیان پیامبر را گرفته است و حرف او را گوش نکنید! این سخن باعث ایجاد مشاجره میان اطرافیان رسول اکرم (ص) شد.
شواهد زیادی حاکی از تلاش برخی صحابه در تصاحب خلافت بعد از رحلت پیغمبر وجود دارد
وی با بیان اینکه پس مشاجره ایجاد شده، پیامبر به جمعیت حاضر فرمود «از کنار من بروید که مشاجره نزد پیامبران جایز نیست»، افزود: اینها شواهدی است که معلوم میکند، برخی از افراد از قبل برنامهای را پیریزی کرده بودند که به نحوی جریان هدایت مردم را از مسیری که مورد رضایت خدا و پیامبر (ص) است خارج کنند، از جمله شواهدی مورد مدعای ما دستور اعزام سپاه اسلام به سرزمین رم به فرماندهی «اسامه» توسط حضرت ختمی مرتبت (ص) است.
استادیار معارف دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه جوان بودن «اسامه» را برخی از افراد برای رهبری سپاه تاب نیاوردند، اظهار داشت: «اسامه» پسر زید بن حارثه کلبی از صحابه پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم بود، پدرش غلام آزادشده رسول خدا (ص) بود که در جنگ موته شهید شد، در حالی که 18 سال سن بیشتر نداشت، پیغمبر صلی الله علیه وآله وسلم او را فرمانده سپاه کرده بود تا به مناطق مرزی شامات برود، چرا که از جانب روم علیه مسلمانان تهدیداتی رخ داده بود، در اینجا همه مورخان شیعه و سنی اذعان داشتند که در این سپاه بزرگان صحابه از جمله خلیفه اول، دوم و سوم حضور داشتند و در این شرایط پیامبر(ص) یک جوان 18 ساله را بر همه آنها مسلط کرده بود.
نفرین پیامبر بر کسانی که لشگر اسامه را همراهی نکردند/ انصار مطمئن بودند که مهاجرین بر امر خلافت پیشدستی خواهند کرد
وی با بیان اینکه حضرت رسول (ص) طول بیماریشان بارها بر اعزام لشگر اسلام به سوی شامات توسط «اسامه» تاکید داشتند، ادامه داد: پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در روزهای آخر بیشتر به حالت اغما فرو میرفتند، لذا وقتی به هوش میآمدند، از لشگر اسامه میپرسیدند، میگفتند لشگر بیرون مدینه همچنان منتظر است و حرکت نمیکند، بیشتر منابع در این باره نوشتهاند که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم 3 بار فرمود: «جهّزوا جیش أسامة، لعن اللهُ من تخلّف عنه»؛ «سپاه اسامه را با ساز و برگ روانه کنید، لعنت خدا بر کسی که از همراهی با سپاه سرباز زند»، به طوری که «ابن ابی الحدید» در شرح نهجالبلاعه مفصل این قضایا را تذکر داده است و تلاش میکند به صورتهای مختلف توجیه کند.
حجتالاسلام نصیری با تاکید بر اینکه برخی اقدامات حاکی از وجود توطئهها و نقشههایی برای غصب حکومت به محض رحلت پیامبر(ص) از دنیا بوده است، اذعان داشت: انصار در امر خلافت غرضآلود نبودند، آنها در ماجرای سقیفه بنیساعده میدانستند که مهاجران در این خصوص نقشه دارند و پیشدستی خواهند کرد و در نهایت خلافت را از دست امام علی علیهالسلام خارج میکنند، لذا در پایگاه سقیفه بنیساعده اتفاقی که نباید بیفتد، رخ داد.
مسئله ولایت مهمترین دغدغه پیغمبر در روزهای آخر/ تاکید بر رشد و تعالی اخلاق مسلمین و وحدت جامعه در واپسین لحظات
وی با اشاره به مهمترین تاکیدات پیامبر خاتم (ص) در اواخر عمرشان، افزود: وجود مقدس پیغمبر (ص) در اواخر حیاتشان روی چند تا مسئله اصلی تاکید داشتند، یکی ولایت و دیگری ذهن مسلمانها را به جهانی بودن اسلام توجه دادند و از خطراتی که مرزهای اسلام را تهدید میکرد، آگاه میکردند، به طوری که حضرت روی حضور اسلام در جهان پافشاری داشتند، در جریان تبوک و تجهیز لشکر «اسامه» گواهی بود که حضرت رسول تلاش کردند، خطر جبهه روم یا حتی جبهه ایران را از مرزهای اسلامی دور کنند.
استادیار معارف دانشگاه علم و صنعت سومین مسئله مورد تاکید پیامبر اکرم (ص) را تلاش برای رشد و تعالی اخلاق مسلمانان و تاکید بر وحدت آنها دانست و بیان داشت: نبی مکرم اسلام صل الله علیه وآله وسلم در خطبه خود در حجةالوداع روی مسئله وحدت جامعه مسلمین تاکید داشتند و بیان کردند، مسلمانان از هر نژاد و زبانی باشند، برادر دینی یکدیگر حساب میشوند و نباید تفرقه داشته باشند، لذا پافشاری بر مسئله ولایت، هشدار از پرهیز تفرقه و دفاع از مرزهای عقیدتی و جغرافیایی از مهمترین موضوعات مورد تاکید پیامبر(ص) در روزهای پایانی عمر پر برکتشان بود.
تقابل اسلام، مسیحیت و یهودیت در نظریه جنگ تمدنهای هانتینگتون/ اسلام کاملترین دین در میان 12 دین زنده دنیا
وی در خصوص اینکه چرا غرب از شخصیت پیامبر اعظم (ص) در هراس است، افزود: براساس نظریه «جنگ تمدنها» که هانتینگتون مطرح میکند و میگوید، در آینده شاهد جنگ میان سه تمدن بزرگ دنیا هستیم؛ تمدن غرب در پشت مسیحیت قرار دارد، تمدن شرق «کمونیست» و تمدن جهان اسلام.
این کارشناس علوم دینی ادامه داد: هانتینگتون پیشبینی کرده است که اسلام نهایتاً جنگ میان تمدنها پیروز خواهد شد، من تصورم بر این است که جهان غرب میداند که در میان دوازده دین زنده دنیا، کاملترین دین اسلام است و به زودی جهان متوجه این حقیقت خواهد شد.
حجتالاسلام نصیری با اشاره به اینکه در میان این 12 دین زنده دنیا، تنها سه دین است که دارای پرونده روشن از نظر پیامبر، کتاب و برنامه است، اظهار داشت: مسیحیت، یهودیت و اسلام به خاطر اینکه دارای کتاب آسمانی، با تاریخ حیات روشن هستند و در این میان اسلام از بقیه ادیان پیشی دارد، طبیعی است که غربیان از برتری، پیشگامی و اقبال جهانی به اسلام هراس دارند، به طوری که خودشان را در پشت تفکرات مسیحیت پنهان کردند و نمیخواهند مسلمانان به آن برتری که طول 7 و 8 سده برخوردار بودند.
وی ادامه داد: به همین دلیل تمام نمادهای اسلامی را مورد هجوم قرار میدهند که یکی از آنها قرآن و شخص پیامبر خاتم (ص) است، چرا که اگر شخصیت و جایگاه پیامبر از ذهن و فکر مسلمان محو، ساییده یا مخدوش شود قطعاً اسلام را راحتتر میتوانند خارج کنند، منتها به طور مختلف سعی در نشان دادن چهره خشن، غیرمنطقی اسلام دارند، البته خودشان هم میدانند که در نهایت موفق نخواهند شد.