جام جم آنلاين: استيو جابز درگذشت. خبر، كوتاه و در عين حال تاثربرانگيز بود. صحبت از رفتن مردي است كه دنياي مدرن و مملو از فناوري‌هاي نوين امروز را دچار آنچنان تحولات فناورانه‌اي كرده است كه بيل گيتس، رقيب هميشه سرسخت وي، در توصيف او وادار به بيان اين جمله شده است: «دنيا بندرت كسي را در خود مي‌بيند كه تاثير عميقي كه استيو جابز بر جاي گذاشت، داشته باشد. اثرات كارش در تمام نسل‌ها احساس مي‌شود.»
جابز كه از وي به عنوان مرد روياها نام مي‌برند گرچه از هر گونه پيچيدگي در ارائه فناوري‌هاي برتر دوران خود پرهيز مي‌كرد، اما همواره ديگران را به متفاوت فكركردن تشويق مي‌كرد. در حقيقت همين نگرش بنيادين در استراتژي كلي اپل بوده است كه به خلق رايانه مكينتاش و در ادامه سيستم‌هاي همراه و دوست‌داشتني همچون آي‌پاد، آيفون و آي‌پد منجر شده است. جابز در حالي به دليل ابتلا به سرطان لوزالمعده از دنيا رفت كه گرچه از ماه‌ها قبل مرگ قريب‌الوقوع را پذيرفته بود، اما با حضور در برنامه‌هاي مختلف اپل و رونمايي از iCloud (آي ابر) به دنيا ثابت كرد كه آسمان روياهايش هيچ‌گاه ابري نمي‌شود!
از استيو جابز به عنوان يكي از برجسته‌ترين ابداع‌كنندگان و پيشگامان طراحي فناوري‌هاي برتر و سرگرم‌كننده در آمريكا و حتي دنيا نام مي‌برند. به همين دليل است كه تصاوير و خبرسازي‌هاي وي همواره روي جلد بسياري از نشريات علمي جهان را به خود اختصاص مي‌دادند. در حقيقت از همان زمان كه نخستين جرقه‌هاي شكل‌گيري اپل زده شد تا زماني كه با برنامه‌سازي‌هاي دوست و همكار قديمي‌اش از شركتي كه خود آن را بنا نهاده بود اخراج شد و در نهايت همزمان با اوجگيري شركت‌هاي تصويرسازي Next و Pixar، جابز تنها به روياهايي فكر مي‌كرد كه سال‌ها پيش در گاراژ كوچك خانه‌اش در آنها غرق مي‌شد، يعني پيدا كردن راه‌هاي تازه براي لذت بردن از زندگي و تحقق آرزوهايي كه شايد براي بسياري دست‌نيافتني به نظر برسد. جابز در سال 1976 به همراه استيو وزنياك كه از مدت‌ها پيش رابطه دوستانه‌اي با وي داشت شركت اپل را در گاراژ خانه‌اش تاسيس كردند، اما با گذشت حدود 9 سال و به دليل بروز يك سري اختلافات با وي شركت اپل را ترك كرد و شركت ديگري به نام NeXT را بنيان نهاد و در سال 1986 استوديو پيكسار را از جورج لوكاس معروف خريداري كرد، اما براي جابز اپل چيز ديگري بود و دقيقا به همين خاطر بود كه سرانجام در سال 1996 يعني پس از 10 سال دوري از خانه كوپرتينو با فروش شركت جديدش به اپل، به شركت قديمي خود بازگشت.
بازگشت جابز به اپل به عنوان مديرعامل اين شركت تحولي بزرگ براي اپل رو به زوال بود. پس از اين بازگشت، شركت اپل روز به روز اوج گرفت و محبوبيت زيادي در ميان مصرف‌كنندگان در سرتاسر جهان به دست آورد تا جايي كه امروز با عرضه محصولاتي چون آي‌پاد، آيفون و آي‌پد به غول سازنده سخت‌افزارهاي اعجاب‌انگيز در دنياي رايانه تبديل شده است.
تفكري كه استيو جابز درخصوص نوع نگاه به مشتري و برآورده‌ساختن روياهاي آنها در شركت اپل نهادينه كرده بود حتي در دوره 10 ساله‌اي كه در آن حضور نداشت بخوبي به چشم مي‌خورد. اپل كه با ارائه رايانه شخصي Apple I و Apple II در سال 1977 تحولي بزرگ در دنياي رايانه‌هاي شخصي ايجاد كرده بود و حتي رقباي سرسختي نظير Commodore را به حاشيه رانده بود در سال 1980 رايانه شخصي Apple III را ارائه كرد، اما بلافاصله مشخص شد اشكالات اساسي در سيستم‌هاي نرم‌افزاري اين رايانه وجود دارد و به همين دليل درخواست بازگردانده شدن آنها به انبوهي از مشتريان در سراسر جهان ارسال شد.
تنها با گذشت 3 سال رايانه شخصي Lisa كه به ماوس و سيستم عامل داراي واسط گرافيكي و آيكون و پنجره‌هاي مختلفي مجهز بود رونمايي شد تا همگان خاطره تلخ Apple III را از ياد ببرند. به عقيده بسياري از كارشناسان Lisa را مي‌توان يكي از نقاط عطف 3 دهه فعاليت شاخص اپل عنوان كرد. پس از آن، سيستم عامل مكينتاش ارائه شد و جالب اين كه بسياري از نرم‌‌افزارهاي مشهور كنوني مانند مايكروسافت ورد و ادوبي فتوشاپ اولين بار براي رايانه مكينتاش نوشته شدند.
نكته: جابز گرچه از ماه‌ها قبل مرگ قريب‌الوقوع را پذيرفته بود، امـا با حضور در برنامه‌هاي مختلف اپل به دنيا ثابت كرد كه آسمان روياهايش هيچ‌گاه ابري نمي‌شود!
اما با بازگشت دوباره جابز به اپل به خوبي مشخص شد كه قرار است اتفاقات تازه‌اي در اين سيب گاززده (نماد شركت اپل) روي دهد. جابز به دنبال چيز تازه‌اي بود، چيزي فراتر از يك رايانه شخصي و سيستم عامل‌هاي متنوع. او در نظر داشت سخت‌افزارهاي كوچك، اما متنوع و با كاربردهاي سرگرم‌كننده را ارائه كند. اين نگرش طي بيش از يك دهه جواب داد. به عقيده بسياري از كارشناسان اگر بيل گيتس با مايكروسافت و خلق محصولاتي چون ويندوز، آفيس و اينترنت اكسپلورر مفهوم نرم‌افزار را در ذهن بشر حك كرد، استيو جابز در مدت بيش از 30 سال فعاليت، پايه‌هاي صنعت مدرن «هاي ـ تك» را بنا نهاد. مبناي وي در ارائه اين دسته از فناوري‌هاي برتر تنها يك چيز بود: سيستم‌هاي ساده كاربردي و سرگرم‌كننده را در دست بگيريد و از بودن در كنار آنها لذت ببريد. جابز بر اين عقيده بود كه خلاقيت فقط متصل‌كردن چيزهاست. اپل محصولات را طوري عرضه مي‌كند كه نوآوري هم در خود محصول باشد و هم اين كه نوآوري محصولات ديگر را تكميل كند! اپل همچنين تلاش زيادي براي يكپارچه‌شدن اكوسيستم‌اش مي‌كند. آي‌پاد لمسي، آي‌پد و آيفون همگي از آيتيونز و آپ استور بهره مي‌برند و اين خود بخوبي نشان از نگرش روبه جلوي جابز داشته است. اپل در همين جا متوقف نشده و به تازگي سرويس «آي ابر» را هم براي يكپارچه‌كردن هر چه بيشتر دستگاه‌هايش با هم به كار گرفته است، ابتكار عملي كه اين بار جابز شاهد واكنش هيجان‌انگيز طرفدارانش نخواهد بود.
يكي از ويژگي‌هاي بارز جابز در توسعه اهداف اپل توجه به پيشرفت‌هاي سريع رقبا و درازكردن دست همكاري با آنها بود. اين همان تفكر عجيبي است كه سال 1997 به بار نشست. در آن سال دنيا از همكاري مايكروسافت و اپل در پروژه مك ورلد حيرت‌زده شد چون هيچ‌كس تصور نمي‌كرد اين دو غول دنياي نرم‌افزاري به همكاري با يكديگر بپردازند، اما جابز براي ادامه راه و خلاص شدن از مشكلات مالي كه ناشي از يك دهه افت مالي اپل مي‌شد چاره ديگري نداشت. جابز به سرمايه بيش از 150 ميليون دلاري بيل گيتس، مرد شماره يك مايكروسافت نياز داشت. شايد هر كس جاي او بود چنين درخواستي را مطرح نمي‌كرد، اما جابز براي باقي ماندن در كورس رقابت ناچار به گفتن اين جمله شد: اين همكاري به نفع اپل است چون در نتيجه آن، اين شركت مي‌تواند دست به مشاركت‌هاي بزرگ صنعتي بزند.
استيو جابز به عنوان يكي از مديران برتر در زمينه جذب و پرورش نيروهاي خلاق نيز شناخته مي‌شود. اپل بيش از 30 هزار كارمند در سراسر جهان دارد و جالب اين‌كه همه ساله نشستي با عنوان «يكصد كارمند برتر» در مقر اصلي آن برگزار مي‌شود. شايد اين‌گونه تصور شود كه در اين نشست مديران رده بالا و ارشد اپل حضور پيدا مي‌كنند، اما هميشه اين‌گونه نيست. در بسياري از موارد و بنا به استراتژي‌اي كه از سوي جابز در لايه‌هاي مختلف اپل تعريف شده است همواره كارمندان و نيروهاي خرد، اما خلاق اين شركت نيز در اين نشست‌ها حاضر مي‌شوند و ايده‌هاي خود را مطرح مي‌كنند. بدون شك اين ابتكار عمل را مي‌توان به عنوان يكي از رازهاي موفقيت اپل در 2 دهه گذشته دانست.
مرد هميشه خبرساز اپل چند روز پيش در سن 56 سالگي و تنها يك روز پس از رونمايي از محصول جديد اپل يعني آيفون 4 از دنيا رفت. شركت اپل كه اكنون در دست «تيم كوك» است به احترام خدمات شاياني كه جابز به دنياي امروز كرده است تصوير بزرگي از وي در صفحه اول سايت اينترنتي اين شركت گذاشته است. در اين تصوير جابز درحالي به بازديدكننده نگاه مي‌كند كه گويي از وي مي‌خواهد به آينده و امكان محقق شدن هر رويايي فكر كند!
مهدي پيرگزي / جام‌جم