در این مقاله به توضیح و بررسی شرایط وکیل اتفاقی پرداخته شده است با راسخون همراه باشید:
وقتی برای انجام کار دادرسی به دادگاه رجوع می کنید. خواسته و یا ناخواسته گذرتان به گرفتن وکیل می افتد. از آنجایی که شما حوصله پیدا کردن وکیل یا درآمد لازمی برای پرداخت حق الوکاله ندارید می توانید راه حلی راحت و عالی برای این مشکل پیدا کنید. کلید این مشکل تنها گرفتن وکیل اتفاقی است.
 
وکیل اتفاقی کیست؟
فردی که در دانشگاه رشته حقوقررا خوانده باشد، اما برای آزمون وکالت یا اقدامی نکرده باشد یا قبول نشده باشد. به طور کلی پروانه وکالت نداشته باشد. همچنین از اقارب درجه 1 یا2 یا3 فرد باشد. یعنی (پدر و مادر ،اجداد، خواهر و برادر، عمه و عمو ، خاله و دایی، همسر، فرزندان) می تواند به عنوان وکیل اتفاقی در جلسات دادگاه شرکت کند و با دانشی که از این رشته دارد می تواند وکالت فرد را در دست بگیرد. اما برای این نوع از وکالت موانع و شرایطی نیز در نظر گرفته شده است. از جمله:

    نسبت فامیلی وکیل با موکل از درجه 1 تا3
    حداقل می تواند تا 3 بار در سال وکالت کند
    قبول کردن کانون وکلا به وکالت اتفاقی


تفاوت وکیل اتفاقی و وکیل معاضدتی
شخصی که درآمد کافی برای وکیل گرفتن ندارد از دو راه می تواند وکیل انتخاب کند:

    وکیل اتفاقی
    وکیل معاضدتی

در بخش قبل درباره وکیل اتفاقی صحبت شد. اما وکیل معاضدتی فرق هایی با وکیل اتفاقی دارد.
 
وکیل معاضدتی
وکیل معاضدتی زمانی گرفته می شود که موکل درآمد کافی برای گرفتن وکیل ندارد. بنابراین به کانون وکلا رفته و با توضیح شرایط موکل درخواست وکیل معاضدتی می کند. کانون بعد از بررسی اوضاع می تواند به فرد وکیلی رایگان با عنوان وکیل معاضدتی دهد.

این وکیل به صورت کاملا رایگان چه در موضوع وکالت و چه در موضوع مشاوره حق هیچگونه دریافت دستمزد را ندارد مگر به استثنای هزینه تمبر‌دادرسی که بر عهده موکل است.

طبق اصل 35 قانون اساسی آمده: « در همه دادگاه‌ها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند، باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد»

فرق اساسی بین وکیل اتفاقی و وکیل معاضدتی این است که وکیل اتفاقی پروانه وکالت ندارد. اما وکیل معاضدتی دارای پروانه وکالت است. هر وکیلی باید حداکثر 3 بار در طول سال وکالت معاضدتی را قبول کند.

وکیل اتفاقی کیست
 
چه کسانی شرایط گرفتن وکیل معاضدتی دارند؟
تمام مردم حق گرفتن وکیل را در دادگاه دارند اما افرادی که بضاعت مالی ندارد دادگاه برای ضایع نشدن حق آن ها تبصره هایی در نظر گرفته است:

    طرف دعوا بضاعت مالی برای گرفتن وکیل نداشته باشد.
    متقاضی شخصا ذی‌نفع و ذی‌سمت در دعوا باشد .
    شرط ناظر بر دعوا این است که دعوای مطروحه مستند به دلیل باشد و واهی یا واجد اذیت برای طرف مقابل  دعوا نباشد.

در غیر از این سه گزینه ی نام برده افراد واجد شرایط وکیل معاضدتی نیستند.

ماده 24 قانون وکالت در این خصوص می‌گوید: «کسانی که قدرت تادیه حق‌الوکاله ندارند می‌توانند از کانون تقاضای معاضدت نمایند، مشروط به این که دعوا با اساس و راجع به شخص تقاضاکننده باشد. طرز تقاضا و سایر شرایط لازمه برای معاضدت قضایی را وزارت عدلیه به موجب نظامنامه معین خواهد نمود».
 
روند اداری برای انجام وکالت اتفاقی چیست؟
علاوه بر داشتن شرایط فوق در خصوص انجام وکالت از جمله، نسبت فامیلی وکیل با موکل از درجه 1 تا3. فعالیت های دیگری هم در این خصوص باید انجام گردد از جمله:

    آخرین مدرک تحصیلی که به رشته حقوق ختم شود را به صورت کپی شده  به همراه 2 قطعه عکس پشت نویسی شده به کانون وکلا تحویل دهد.
    کانون وکلای استان مدرک را تایید کند.
    کپی مدارک خود و کپی مدارک موکل را به کانون وکلا ارجاع دهد.
    اسناد ثابت کننده قرابت فامیلی موکل و وکیل که به کانون وکلا همراه با اسناد دیگر ضمیمه می شود.
    برای مردان ، مدرک پایان خدمت یا مدارک معافیت از خدمت وظیفه تقدیم شود.
    سند مرتبط با طرح دعوا مثل اخطاریه و احضاریه دادگاه به دیگر اسناد اضافه گردد.

 
سخن آخر
در پایان پس از بررسی دقیق کانون و تاییدیه از طریق آن مرکز، پروانه وکالت موقت که شامل همان دعوی مطروحه است صادر می گردد. در صورتی که وکیل اتفاقی بخواهد از پروانه برای دادگاه شخص دیگر یا دعوی دیگری استفاده کند. پروانه برای دیگر پرونده ها فاقد اعتبار است.
 
منبع:
بخش حقوق و قضا سایت راسخون