ایسنا/آذربایجان شرقی زمانی که نام ماه رمضان می‌آید، سر از پا نمی‌شناسند و وجودشان غرق در شادی می‌شود؛ هر چه باشد، امسال میهمان ویژه‌ی ضیافت الهی هستند و می‌خواهند با روزه داری، رسیدن به سن تکلیف و بزرگ شدنشان را به رخ همه بکشند.

روزه اولی‌ها، مسلمانان کوچک خداوند هستند که برای اولین سال روزه می‌گیرند؛ پسرانی که ۱۵ سال و دخترانی که ۹ سالشان تمام شده است، امسال برای اولین بار لحظات عارفانه دم افطار و سحری را تجربه می‌کنند.

روزهای ابتدایی ماه رمضان برای نوجوانانی که هنوز حال و هوای کودکی در سر دارند و به دنبال بازی و شیطنت‌های کودکانه هستند، سخت است.

باوجود اینکه فصل بهار است و هنوز آنچنان هوا گرم نیست، مدرسه‌ها هم بعد از دو سال کرونایی به تازگی بازگشایی شده‌اند، تحمل روزه، تشنگی و گرسنگی برای کودکانی که کم‌کم طعم بزرگ شدن را می‌چشند، چندان هم آسان نیست.

دعای سحرهای ماه رمضان، ربنای دم افطار، حسی که بعد از چندین ساعت تشنگی و گرسنگی، اولین لقمه را در دهان می‌گذاری، نماز اول وقت و تمامی اینها هر کسی را مشتاق می‌کند تا طعم روزه گرفتن را بچشد.

اما در این میان اگر نوجوانان با فلسفه‌ی روزه داری و راه و روش روزه گرفتن آشنا شوند، راه برای آنها هموارتر شده و انگیزه‌ی بیشتری می‌یابند.

فلسفه روزه و روزه داری

یک استاد الهیات و علوم اسلامی در خصوص فلسفه‌ی روزه به ایسنا می‌گوید: همه‌ی مسلمانان در ماه مبارک رمضان به مدت یک ماه مکلف هستند تا روزه بگیرند و دختران از ۹ سالگی و پسران از ۱۵ سالگی طبق ماه‌های قمری روزه می‌گیرند، البته شرایط استثنایی نیز وجود دارد که اگر قبل این مدت دختران یا پسران به بلوغ جسمی برسند، برای آنها واجب می‌شود.

حجت‌الاسلام ناصر فروهی با بیان اینکه آنچه که مهم است، فلسفه‌ی عبادت و روزه است که یکی از مهمترین عبادت‌ها محسوب می‌شود، اظهار می‌کند: باید برای روزه مانند سایر عبادات، نگاه تعبدی داشته باشیم یعنی به خدا ایمان بیاوریم و بدانیم خدایی وجود دارد که خالق و آفریننده‌ی جهان بوده و همه‌ی هستی ما از او نشأت می‌گیرد و مواردی را که به مصلحت ما باشد را معین کرده است.

او ادامه می‌دهد: ما باید به سوی دستورات الهی قدم برداریم و در زندگی اجتماعی خود از آنها بهره‌مند شویم و از آنچه که درست نیست، اجتناب کنیم.

او اضافه می‌کند: زمانی که نسبت به خداوند ایمان قلبی ایجاد شود، انسان در اجرای اوامر الهی چون و چرا نمی‌آورد چراکه مطمئن است، خداوند هر چیزی را که امر کند، قطعاً به مصلحت ما است.

حجت الاسلام فروهی یادآور می‌شود: علاوه بر اینکه روزه مصلحت خداوند است، از زبان حضرات معصومین(ع) نیز فلسفه‌ی آن بیان شده است؛ در خطبه‌ی شعبانیه پیامبر اسلام(ص) فرازهای متعددی را بیان کرده‌اند که یک بخش آن مربوط به فلسفه‌ی روزه است که چرا ما باید روزه بگیریم.

او در خصوص فواید روزه داری می‌گوید: البته روزه گرفتن فواید دیگری نیز دارد برای مثال با روزه گرفتن در دنیا به یاد فقرا می‌افتیم که تا آنجایی که می‌توانیم، دست آنها را بگیریم همچنین با گرسنگی و تشنگی به فکر گرسنگی و تشنگی قیامت و زندگی جاودانه باشیم.

او خاطرنشان می‌کند: بُعد دیگر قضیه که برای روزه اولی‌ها اهمیت بسیاری داشته و انگیزه‌ی بالایی برای آنها ایجاد می‌کند، فلسفه‌ی روزه به‌عنوان تکلیفی است که با رسیدن به سن تکلیف برای آنها معین می‌شود.

این استاد دانشگاه تبریز در رابطه با معنای تکلیف اظهار می‌کند: معنی لغوی تکلیف رنجی را در کسی ایجاد کردن است اما اهل دل و عرفا آن را به معنای دعوت نامه‌ای از سوی آفریننده‌ برای مواجه‌ی انسان با خدا، تلقی می‌کنند؛ یعنی انسان تا زمانی که به سن تکلیف نرسیده است، این تکلیف وجود ندارد اما بعد آن از بُعد حیوانی خارج شده و به انسانی تبدیل می‌شود که اذن ورود به این میدان است.

او ادامه می‌دهد: اگر فلسفه‌ی روزه برای روزه اولی‌ها آشکار شود که معنی روزه و نماز چیست و اگر می‌خواهید که به دیدار حق بروید، باید این شرایط را بپذیرید، با آغوش باز این تکلیف را قبول می‌کنند.

او اضافه می‌کند: اگر انسان با جان و دل عاشق کسی باشد، تمامی شرایط او را می‌پذیرید؛ بنابراین اگر ما هم خدا را دوست داشته باشیم و بدانیم که شرط ملاقات با خدا انجام دستورات او است، با جان و دل آنها را می‌پذیریم.

حجت‌الاسلام فروهی با تاکید بر اینکه مرسوم شده است، در اماکن مذهبی چون مسجد برای نوجوانانی که به سن بلوغ رسیده‌اند، جشن تکلیف می‌گیرند اما جشن تکلیف صرفاً یک جشن نیست، متذکر می‌شود: جشن تکلیف، امری بسیار مهم است که انسان به بُعد انسانی ورود می‌کند؛ بنابراین اگر این مهم برای آنها روشن شود، با انگیزه و علاقه‌ی بیشتری در این وادی قدم می‌گذارند و این گرسنگی و تشنگی را با علاقه می‌چشند البته روزه گرفتن، صرفاً گرسنگی و تشنگی نیست، اصل قضیه مواجه با خداوند است.

او بیان می‌کند: مهمترین افرادی که باید این نقش را ایفا کنند، والدین هستند که با عمل و رفتار خود آنها را تشویق کنند و در مرحله‌ی دوم برای آنها روشن کنند که چرا باید روزه بگیریم.

او همچنین به والدین توصیه می‌کند: والدین باید خود آگاه شوند و سپس فرزندان خود را آگاه کنند البته جامعه نیز نباید آنها را پس بزند، باید با اعمال، رفتار و گفتار خود آنها را تشویق کند؛ مورد بعدی، مراسمات مذهبی است که باید محیطی را فراهم کنند که نوجوانان ترغیب و تشویق شوند و افرادی که روزه‌خواری می‌کنند، مذمت کار آنها نمایان شود تا انگیزه‌ای ایجاد شود که بیشتر در این وادی قدم بردارند.

این استاد دانشگاه تبریز اضافه می‌کند: مرحله‌ی بعدی مسئولان جامعه است که این افراد با عمل و رفتار خود در صدا و سیما و فضاهای مجازی وظیفه دارند، این مسائل را بیان کنند؛ جهاد تبیین صرفاً مسائل سیاسی نیست، مسائل عقیدتی نیز مهم است و با بیان شیوا متخصصین امر باید آنها را تشویق و ترغیب کنند.

او می‌گوید: تکلیف، یک دعوت نامه و حالتی عرفانی  برای مواجه با خالق هستی است که اگر این مسئله با زبانی شیوا و قابل فهم بیان شود، برای انجام فرائض الهی و تعبد ترغیب می‌شوند.

او تاکید می‌کند: خانواده‌ها نقش مهمی دارند که از مسائل تغذیه گرفته تا امورات معنوی بستر مناسبی برای فرزندان خود ایجاد کنند؛ یعنی شرایط محیط را فراهم کنند برای مثال به اجبار آنها را برای سحری بیدار نکنند.

حجت‌الاسلام فروهی خاطرنشان می‌کند: ایجاد فضای معنوی در محیط خانواده بسیار مهم است اما وقتی خانواده اهمیت چندانی به نماز و روزه نمی‌دهد یا نماز خود را آخر وقت اقامه می‌کند، قطعاً در فرزندان آنها نیز اثر منفی خواهد داشت همچنین نکته‌ی بعدی تشویق و تبیین آنها است که روزه به مصلحت ما است درحالیکه خداوند به نماز و روزه‌ی ما نیازی ندارد.

او یادآور می‌شود: اگر خداوند ما را به اقامه‌ی نماز دستور داده است، هدف او  یاد خدا است چراکه یاد خدا آرامش بخش دلها است و روزه را نیز واجب کرده است تا تقوا پیشه کنیم و به کمال برسیم که اگر در محیط خانواده این اوامر بیان شوند، برای انجام این واجبات تشویق می‌شوند.

توصیه‌های تغذیه‌ای برای روزه اولی‌ها

یک متخصص تغذیه‌ نیز در خصوص تغذیه مناسب برای روزه اولی‌ها به ایسنا می‌گوید: روزه اولی‌ها علاوه بر رعایت اصول تغذیه‌ی صحیح، استفاده‌ی کافی و متعادل از تمامی گروه‌های غذایی (شیر و لبنیات، سبزی‌ها و میوه‌ها، نان و غلات، مواد پروتئینی) و مواد غذایی با ارزش غذایی بالا در وعده‌های غذایی افطار و سحری را باید داشته باشند.

دکتر علی طریقت ادامه می‌دهد: این افراد از حذف سحری و فعالیت‌های ورزشی به‌ویژه در زیر نور آفتاب جداً خودداری کنند و در ساعات پس از مدرسه استراحت کنند.

او اضافه می‌کند: همچنین به مقدار کافی (حداقل هشت لیوان) از نوشیدنی‌های سالم (ترجیحاً آب، آبمیوه و شیر) در هنگام افطار و سحری و نیز در فاصله‌ی این دو استفاده کنند.

او در رابطه با راهکارهای کاهش تشنگی برای روزه اولی‌ها در این ماه بیان می‌کند: بهترین روش پیش‌گیری و کاهش تشنگی، استفاده از نوشیدنی‌های مفید مثل آب، چای، شیر، آبمیوه‌ی طبیعی، سوپ و آش و نیز استفاده از سبزی و میوه در فاصله‌ی افطار تا سحری است.

طریقت یادآور می‌شود: نوشیدن سوپ و آش، آب و چای در وعده‌ی افطار، سبزی و سالاد همراه غذا و میوه و شیر در فاصله‌ی افطار و سحری تأثیر بهتری در این قضیه دارند.

این متخصص تغذیه تاکید می‌کند: همچنین جهت اجتناب از اثرات دیورتیک و تشنگی متعاقب آن، بهتر است از نوشیدن چای و قهوه و نیز مصرف غذاهای پرچرب، شیرین و شور در وعده‌ی سحری خودداری کنند.

به گزارش ایسنا، یکی از بهترین و شاید سخت‌ترین دوران زندگی هر فردی، آغازین روزهای نوجوانی است و با ایمان قلبی به خداوند و انجام دستورات او که یکی از مهمترین آنها روزه است، می‌توان با موفقیت این دوران را پشت سر گذاشت.