محمد ابوجعفر مشهور به خواجه نصيرالدين طوسي معروف به محقق طوسي و استاد البشر در طوس زاده شد. پس از آن كه عطش علمي وي در زادگاهش برطرف نگرديد راهي نيشابور گرديد و از اساتيد آن سامان بهره گرفت. بعدها به ري، اصفهان و قم و سرانجام به عراق عزيمت نمود و خوشه چين معارف آنان گرديد. محقق طوسي پس از حملهي وحشيانهي مغول به ايران، به دعوت يكي از حكام فرقهي اسماعيليه راهي قُهِستان شد و در مدت ۲۶ سالي كه در اين قلعهها به سر برد، كتابهاي متعددي را به رشتهي تحرير درآورد. پس از حملهي مغول، هلاكوخان وي را در شمار بزرگان خود قرار داد و خواجه با استفاده از اين موقعيت از قتل عام مردم، علما و نيز ويران ساختن اماكن علمي و فرهنگي جلوگيري مينمود. خدمات گستردهي خواجه بسيار وسيع و در سطوح مختلف انجام گرفته است. سرانجام اين عالم نستوه در ۱۸ ذي قعده ۶۷۳ ق در بغداد وفات يافت و در جوار مرقد مطهر حضرت امام موسي كاظم(ع) در خاك آرميد.