چگونه با پنج دقیقه سکوت، مغز خود را توسعه دهیم و به آرامش برسیم؟

به گزارش ایسنا، سواد زندگی نوشت: «شاید باور نکنید اما گاهی پنج دقیقه سکوت برای بازیابی آرامش، تعادل و رهایی از استرس کافی است. فقط یک لحظه کوتاه از سروصدا و مکالمات بی‌پایان فاصله می‌گیریم و ناگهان مغز ما در سطح دیگری شروع به کار می‌کند. مطالعات مختلف علمی هم نشان می‌دهد، مغز انسان برای ایجاد ارتباطات و توسعه سلول‌های مغزی جدید به سکوت نیاز دارد.

البته نکته مهم این است که این سکوت باید انتخابی باشد. دانشمندان پی برده‌اند که لذت‌بردن از یک لحظه سکوتِ خودخواسته و غیراجباری، عملی با قدرت درمانی بزرگ است. این سکوت باید «خودخواسته» و «انتخابی» باشد، زیرا آزمایش‌های مختلف نشان داده‌اند که وقتی انسان‌ها برای روزها یا هفته‌ها در معرض انزوا و سکوت کامل و اجباری قرار می‌گیرند، (مثل زندان انفرادی) اثرات نامطلوبی بر روی فرد به جای می‌گذارد.

ما افرادی اجتماعی هستیم و برای زندگی و رشد به تعامل و محیط‌های پر از محرک نیاز داریم و حالا می‌دانیم همان طور که به تجربیات پر از گفتگو، موسیقی و معاشرت نیاز داریم، مغز ما نیز نیاز به لحظه‌های سکوت خود را دارد. این یک هوا و هوس نیست. این اصلی فیزیولوژیکی است، مانند خوردن یا خوابیدن. در واقع، تقریباً امروز می‌توانیم بگوییم که سکوت نیز باید بخشی از سطوح سلسله نیازهای اساسی مزلو باشد.

پنج دقیقه در سکوت باش و مغز شما تغییر می‌کند

اما آیا واقعاً فقط پنج دقیقه بودن در سکوت می‌تواند این همه فواید داشته باشد؟ راستش را بخواهید، بله. مطالعه‌ای که در مجله "Brain, Structure and Function"  منتشر شده است این واقعیت را آشکار می‌کند.

از نظر علم اعصاب، سکوت در عصر سروصدا، روزبه‌روز، وزن و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ تا جایی که صنعت گردشگری برای راحتی دستیابی به سکوت، برنامه‌ریزی کرده است. امروزه در کشورهایی مانند فنلاند مکان‌هایی معروف به «سکوت‌گاه‌» "silence retreats” بخشی از بسته‌های توریستی است که به گردشگران فرصت  مناسب می‌دهد تا بتوانند آرامش را در آغوش بگیرند و به مغز خود فرصت توسعه و تکامل بدهند. با این حال ما باید قبل از غرق‌شدن در ایده این گونه تعطیلات، با منطقی آشنا شویم که بتوانیم این پدیده را برای خودمان اعمال کنیم.

در واقع لازم نیست برای به آرامش رسیدن مغزمان، به سراسر جهان سفر کنیم. کافی است روزانه پنج دقیقه «در سکوت بودن» را برای خودمان مهیا کنیم.

سکوت به ما کمک می‌کند تا سلول‌های مغز را توسعه دهیم

چند لحظه سکوت، احساس خوب‌بودن را در ما بهبود می‌بخشد. ما نسبت به درک خودمان، اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنیم و هنگام تصمیم‌گیری متمرکزتر می‌شویم. پس از پنج دقیقه سکوت، ما احساس می‌کنیم بیشتر به زمان حال متصل هستیم و برای آن چه امروز می‌تواند برای ما به ارمغان بیاورد، آماده‌ایم.

ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که از سروصدا اشباع شده است: تلویزیون، ترافیک، مکالمات روزانه، موسیقی پس‌زمینه در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها، صدای خوانندگان محبوبمان در هدفون توی گوشمان و ... . ما در شهرهایی زندگی می‌کنیم که سکوت وجود ندارد؛ جایی که صدا، بخشی از زندگی است و ما را در خود می‌بلعد.

حالا اگر بتوانیم در روز از پنج دقیقه سکوت کامل لذت ببریم، چند اتفاق می‌افتد: یکی این که سلول‌های جدید در اَسبک مغز (hippocampus) رشد می‌کنند. اَسبک مغز با حافظه و احساسات ما مرتبط است. اَسبک از سازواره‌های دستگاه لیمبیک است که شکلی همانند اسب دریایی دارد و در اعماق لوب گیجگاهی جای گرفته‌ است. اَسبک مسئول حافظه نزدیک است و پیش‌مغز را از آزموده‌های گذشته ما آگاه می‌کند. این مجموعه خاطرات گذشته را به شکل کوتاه یا درازمدت حفظ می‌کند. این ناحیه از مغز جزء اولین نواحی مغز است که در بیماری آلزایمر آسیب می‌بیند.

دومین اتفاقی که می‌افتد این است که این سلول‌ها به ما امکان می‌دهند که شفاف‌تر فکر کنیم و بهتر با محیط و خودمان ارتباط برقرار کنیم.

سکوت، حساسیت و همدلی ما را بهبود می‌بخشد

این واقعیت جالبی است. همان طور که می‌دانیم مناطق زیادی در مغز وجود دارد که با حساسیت و همدلی مرتبط است. یکی از این حوزه‌ها، کالیکولوس فوقانی سمت راست مغز است. مشاهده شده است که وقتی این ناحیه آسیب می‌بیند، همدلی ما کاهش می‌یابد، هنگام تصمیم‌گیری، کندتر می‌شویم و کمتر به آن چه در اطرافمان می‌گذرد، علاقه نشان می‌دهیم. مطالعات نشان داده‌اند که فقط پنج دقیقه سکوت در هر روز باعث بهبود عملکرد کالیکولوس فوقانی می‌شود. در نتیجه، در سکوت بودن، توانایی مغز ما را برای احساس همدلی و هیجان بیشتر افزایش می‌دهد.

استرس کمتر، تصمیمات بهتر

هنگامی که در محیط ما سروصدا، بیش از حد باشد، آمیگدال فعال می‌شود. این ساختار کوچک از ما در برابر خطرات و تهدیدات محافظت می‌کند. به این ترتیب که مخاطرات اطراف ما و خطراتی را که باید از آنها فرار کنیم، تفسیر می‌کند. صداهای بلند یا صدای ترافیک برای این ناحیه از مغز آزاردهنده است. این صداها سیگنالی دفاعی ایجاد می‌کند که با تحریک ترشح کورتیزول، موجب بروز واکنش استرس در ما می‌شود.

حالا به‌راحتی می‌توان فهمید که چرا باید روزانه پنج دقیقه سکوت داشته باشیم. همان طور که مطالعه‌ای منتشرشده در انجمن روانشناسی آمریکا نشان می‌دهد، سکوت نه‌تنها راهی عالی برای کاهش استرس است بلکه باعث ترشح سروتونین، اندورفین و اکسی‌توسین نیز می‌شود.

علاوه بر این، چند لحظه سکوت، احساس خوب‌بودن را در ما بهبود می‌بخشد. ما نسبت به درک خودمان، اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنیم و هنگام تصمیم‌گیری متمرکزتر می‌شویم.

همچنین نمی‌توان سکوت و تأثیر مثبت آن را بر فرآیندهای شناختی خود نادیده گرفت. سکوت حافظه ما را تقویت می‌کند، توجه ما را بهتر متمرکز می‌کند، به ما امکان می‌دهد اطلاعات را سریع‌تر پردازش کنیم و باعث می‌شود احساس کنیم وجدان ما «بیدار شده است.»

پس از پنج دقیقه سکوت ما احساس می‌کنیم بیشتر به زمان حال متصل هستیم و برای آن چه امروز می‌تواند برای ما به ارمغان بیاورد، آماده‌ایم.

خلاصه

همان طور که فریدریش نیچه گفت: «راه دستیابی به همه چیزهای بزرگ، از سکوت می‌گذرد.»

بنابراین اجازه دهید بیشتر از سکوت بهره بگیریم. بیایید یاد بگیریم که هر از چند گاهی، کلید خاموشی دنیای پر سروصدای بیرون را بزنیم و در جهان درون خاموش خود قدم بزنیم.

وقتی روزی پنج دقیقه، دنیای بیرون را خاموش کنی و در سکوت به تعلیق درآیی، بعد دیگر آن آدم سابق نیستی. به همین سادگی به معجزه می‌ماند.»