با تحلیل دو پیام صادره از سوی امام خمینی(ره) در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ می‌توان متوجه نگاه انسانی، باعطوفت و در عین حال عقلانی ایشان در جریان رهبری انقلاب آن هم در حساس‌ترین ساعات و لحظات آن شد که به شدت بر عدم تندروی، رفتارهای افراطی و خشونت‌آمیز و هرج و مرج‌طلبانه تأکید دارند و از همان آغاز به دنبال نظم‌دهی و سامان‌بخشی صفوف مردم در جریان حرکت جمعی برای تحقق کامل پیروزی هستند.
به گزارش ایکنا؛ امام خمینی(ره)؛ بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ دو پیام صادر کردند که متن آنها به شرح ذیل است:
پیام اول؛
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
ملت شجاع ایران! خواهران و برادران آگاه تهران!
اکنون که به خواست خداوند متعال پیروزى نزدیک است و نیروى ارتش عقب نشینى و عدم دخالت خودشان را در امور سیاسى ابراز و پشتیبانى خودشان را از ملت اعلام کردهاند، ملت عزیز و شجاع با کمال مراقبت از اوضاع و در عین حفظ آمادگى براى دفاع احتمالى، در صورتى که نیروى ارتش به پادگانهاى خود رفته اند، آرامش و نظم را حفظ نمایند.
اگر اخلالگران بخواهند با آتش سوزى و خرابکارى فاجعه به بار آورند، آنان را به وظیفه شرعى و انسانى شان آگاه گردانند و نگذارند این قبیل کارها موجب هتک حرمت ملت شود؛ و به سفارتخانه ها حمله نکنند. و اگر خداى نخواسته ارتش باز به میدان آمد، واجب است آنان را با شدیدترین وجه دفع کرده با تمام نیرو و قدرت از خود دفاع نمایند.
این جانب به امراى ارتش اعلام مى کنم که در صورت جلوگیرى از تجاوز ارتش و پیوستن آنان به ملت و دولت قانونى ملى اسلامى، ما آنان را از ملت و ملت را از آنان مى دانیم و مانند برادران با آنان رفتار مى نماییم. از خداوند متعال پیروزى مردم دلاور ایران را خواستارم. و السلام علیکم و رحمه اللَّه و برکاته.
روح اللَّه الموسوی الخمینی» (صحیفه امام؛ ج ۶، ص ۱۲۴)
پیام دوم؛
«بسم الله الرحمن الرحیم
ملت مسلمان، قهرمان و مبارز ایران!
در این لحظه حساس که به لطف خداوند مبارزات قهرمانانه شما سدهاى استبداد و استعمار را یکى پس از دیگرى مى‌شکند و انقلاب اسلامى شما شکوفهها و میوههاى خود را آشکار مىسازد، لازم مىدانم، ضمن ابراز تشکر و قدردانى از یک یک شما برادران و خواهران، چند نکته را یادآورى نمایم:
شما در جریان مبارزات گذشته، رشد اسلامى و انقلابى خود را آشکار کرده‌اید؛ و اکنون بیش از پیش لازم است این رشد را به جهانیان نشان دهید تا جهانیان بدانند مردم مسلمان ایران مى توانند بدون قیمومت این و آن، راه سعادت خود را انتخاب نمایند.
لهذا از شما مىخواهم که اولًا مانع آشوب و هرج و مرج بشوید و نگذارید آشوبگران مغرض به عملیاتى از قبیل غارت، آتش سوزى، مجازات متهمان و از بین بردن آثار علمى و فنى و صنعتى و هنرى و اتلاف اموال عمومى و خصوصى دست بزنند. دشمن براى خراب کردن چهره نهضت از طریق نفوذ دادن افراد مفسد و مغرض در میان توده مسلمان دست به چنین کارها مى زند تا نهضت ما را ارتجاعى و وحشیانه قلمداد نماید. من اکیداً اعلام مىکنم که هر کس دست به چنین عملیاتى بزند، از جامعه انقلابى ملت مطرود و در پیشگاه خداوند متعال مسئول است.
ثانیاً توجه داشته باشید که هنوز انقلاب ما از نظر پیروزى بر دشمن به پایان نرسیده است. دشمن از انواع وسایل و دسایس بهرهمند است و توطئهها در کمین ماست. تنها هوشیارى و انضباط انقلابى و اطاعت از فرمان‌هاى رهبرى و دولت موقت اسلامى است که همه توطئهها را نقش بر آب مىسازد.
ثالثاً افرادى از دشمن که به عنوان اسیر در اختیار شما قرار مى‌گیرند، هرگز مورد خشونت و آزار قرار ندهید. همچنان که سنت اسلامى است به اسیران محبت و مهربانى کنید؛ و البته دولت اسلامى به موقع آنها را محاکمه و عدالت را در مورد آنها اجرا خواهد کرد.
از همه شما برادران و خواهران عزیزم مىخواهم که با دولت موقت انقلاب اسلامى که وارث یک سلسله خرابی‌هاى دولت‌هاى فاسد گذشته است همکارى نمایید تا به حول و قوه الهى، هر چه زودتر با همکارى یکدیگر، ایران اسلامى آباد و آزاد را که مورد غبطه جهانیان باشد بسازیم.
و السلام علیکم و رحمه اللَّه و برکاته.
روح اللَّه الموسوی الخمینى» (همان، ص ۱۲۵-۱۲۶)
در این دو پیام نکات مشترکی وجود دارد که بیانگر بخشی از تفکر و اندیشه عالمانه، حکیمانه و به دور از احساسات کاذب امام(ره) در مدیریت و رهبری سیاسی کشور آن هم در لحظاتی حساس است که می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ـ تأکید بر حفظ نظم و آرامش از سوی مردم.
ـ تأکید بر نقش مردم در جلوگیری از تندروی‌ها و رفتارهای آسیب‌زننده به وجهه انقلاب از سوی اخلالگران و هرج و مرج‌طلبان.
ـ اهمیت قائل شدن به آسیب ندیدن اموال عمومی و خصوصی و آثار علمی و هنری و صنعتی حتی در حساس‌ترین لحظات نهضت.
ـ رعایت قوانین بین‌المللی؛ عدم حمله به سفارتخانه‌ها.
ـ حفظ آمادگی در مقابل هرگونه توطئه احتمالی و تمام‌شده تلقی نکردن نهضت.
ـ تقویت وحدت و انسجام درونی با برادر اعلام کردن ارتشیان در صورت پیوستن به مردم.
ـ توجه دادن مردم به رعایت انضباط انقلابی با اطاعت از فرمان‌های رهبری و پشتیبانی از دولت موقت.
ـ تأکید بر رفتار مهربانانه و غیرخشونت‌آمیز با اسرا طبق آموزه‌های اسلامی و سپردن اجرای عدالت در مورد این افراد به حکومت اسلامی.
از مجموعه این نکات می‌توان دریافت که در نگاه امام(ره) انقلاب یک حرکت عقلانی مبتنی بر احساسات خدایی، نه نفسانی، ضد ظلم و ستم است که در این حرکت تندروی و رفتار خشن و آسیب زدن به اموال عمومی و خصوصی، آثار علمی و هنری و حمله به سفارتخانه‌ها به بهانه شور انقلابی جایگاهی ندارد و اتفاقاً مردم انقلابی باید خود مراقب باشند تا این‌گونه تندروی‌ها چه از سوی افراد ناآگاه و چه از سوی جریان‌ها و افراد نفوذی برای خدشه‌دار کردن چهره اسلامی و انسانی انقلاب بروز و ظهور پیدا نکند.
از سوی دیگر امام(ره) رفتار انقلابی را مساوی رفتار‌ها و تصمیمات لحظه‌ای و احساسی ندانسته و اتفاقاً رفتار انقلابی را مساوی برخورداری از هوشیاری و انضباط و حفظ آرامش می‌دانند. برای همین است که جهت حفظ وحدت در میان اقشار مختلف مردم و پرهیز از رفتارهای خودسرانه احتمالی بر اطاعت مردم از فرمان‌های رهبری و دولت موقت تأکید می‌کنند و برای اینکه از همین ابتدای نهضت یک انضباط رفتاری را در جامعه حاکم کنند و نگذارند هر کسی خودسرانه علیه هر عضو از نظام پیشین رفتار کند، جامعه را به سنت و آموزه‌های اسلام در برخورد با دستگیرشدگان ارجاع داده و در عین حال به مردم این اطمینان را می‌دهند که دستگاه عدالت حکومت اسلامی این افراد را محاکمه خواهد کرد تا از احتمال بروز رفتارهای خودسرانه افراطی از این طریق بکاهند.