عضو انجمن متخصصان بهداشت ایران گفت: واکسن پنج‌گانه سبب حفاظت کودکان علیه پنج بیماری تهدید کننده مانند دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت «ب» و هموفیلوس آنفلوانزا نوع «ب» می‌شود.

احمد مهری عضو انجمن متخصصان بهداشت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس در ارتباط با سوژه مخاطبان فارس با عنوان «اثرات مخرب واکسن های پنج‌گانه» توضیح داد: ایمن‌سازی یکی از شناخته‌ترین و موثرترین روش پیشگیری از بیماری‌های دوران کودکی ایت. در30 سال گذشته پس از آغاز برنامه توسعه ایمن سازی (EPI) دستاوردهای مهمی در جهت پیشگیری و کنترل بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن و ارتقای سلامت کودکان درکشور حاصل شد.
وی افزود: درحال حاضر تمام کودکان کشور علیه بیماری‌های سیاه سرفه، کزاز نوزادی، فلج اطفال، سرخک، سرخجه، اوریون، سل و هپاتیت B واکسینه می‌شوند و بیماری‌های سرخک، سرخجه مادرزادی و کزاز نوزادی نیز در مرحله حذف قرار دارند. همچنین 18 سال است که کشور عاری از بیماری فلج اطفال است و بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه و اوریون نیز کنترل شده است.
مهری توضیح داد: باکتری «هموفیلوس آنفلوآنزا سالانه باعث عفونت‌های شدید مننژیت باکتریایی، پنومونی، التهاب اپیگلوت و انسداد مجاری هوایی و درنهایت بستری شدن کودکان در بیمارستان یا مرگ آنها می‌شود. آنتی بیوتیک‌هایی برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند که متاسفانه همیشه موثر نیستند. درحال حاضر باوجود تجویز دارو و بهترین مراقبت‌های پزشکی اما متاسفانه 3 تا 5 درصد بیماران مننژیتی جان خود را از دست می‌دهند. برخی از سویه‌های هموفیلوس آنفلوآنزا نیز به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شده‌اند و درمان آنها سخت شده است.
عضو انجمن متخصصان بهداشت ایران  گفت: با واکسیناسیون می‌توان از ابتلا به انواع بیشتری از عفونت‌های هموفیلوس آنفلوانزا پیشگیری کرد، خوشبختانه با همت دولت و پیگیری مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت واکسن پنج گانه (پنتاوالان) به برنامه واکسیناسیون روتین کودکان کشور اضافه شده است. این واکسن سبب حفاظت کودکان علیه پنج بیماری تهدید کننده زندگی یعنی دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت «ب» و هموفیلوس آنفلوانزا نوع «ب» می‌شود.
وی افزود: هرچند دیفتری، سیاه سرفه، کزاز( DTP) و هپاتیت «ب» قبلا جزو برنامه جاری ایمن سازی کودکان بوده، اما «هموفیلوس آنفلوانزا نوع ب» جزو پنجمی است که به این مجموعه اضافه و به همین علت به این ترکیب واکسن «پنتاوالان» گویند. واکسن «پنتاوالان» یا پنج گانه جایگزین واکسن‌های فعلی ثلاث و هپاتیت «ب» در سنین 2، 4 و 6 ماهگی دربرنامه واکسیناسیون شده و با تعداد تزریق کمتر ایمنی لازم برعلیه پنج بیماری مذکور را ایجاد می‌کند.
مهری توضیح داد: همچنین با ادامه این روند دریافت واکسن هپاتیت «ب» بدو تولد طبق برنامه قبلی ادامه داشته و زمان دریافت یادآور واکسن ثلاث در 18 ماهگی و 6 سالگی نیز همانند برنامه قبلی ادامه می‌یابد. واکسن پنجگانه (پنتاوالان) سبب حفاظت کودکان علیه پنج بیماری تهدید کننده زندگی یعنی دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، هپاتیت «ب» و هموفیلوس آنفلوانزا نوع «ب» می‌شود. هرچند دیفتری، سیاه سرفه، کزاز و هپاتیت «ب» قبلا جزو برنامه ایمن‌سازی کودکان بوده، اما هموفیلوس آنفلوانزا نوع ب جزو پنجمی است که به این مجموعه اضافه شده و به همین علت به این ترکیب واکسن «پنتاوالان» گویند. این واکسن در سنین 2، 4 و 6 ماهگی در برنامه واکسیناسیون انجام می‌شود.

عضو انجمن متخصصان بهداشت ایران  گفت: یکی از مهمترین پیشرفت‌های علم پزشکی در طول تاریخ، کشف واکسنهای گوناگون برای پیشگیری بسیاری از بیماری‌های مرگ‌زا است. حتی تا دهه های پیش نیز تعداد زیادی از کودکان و بالغین بیمار، در اثر بیماریهایی که هم اینک به نظر می آید کشنده و فلج کننده نیستند جان می باختند، تا اینکه دانشمندان به مرور زمان واکسن‌های مختلفی را کشف و سبب پیشگیری از بروز بیماریهای مختلف عفونی شدند.
وی افزود: واکسیناسیون در واقع مهمترین اقدام در کاهش حساسیت میزبان ، نسبت به یک بیماری عفونی است که همانا نوعی ایمن سازی فعال بوده و دارای فواید شایانی است. اگر درصد بالایی از جامعه مورد تلقیح واکسن قرار گیرند، میزان بروز بیماری در سطح جامعه کاهش خواهد یافت که این امر را مصونیت عمومی می نامند. ساز و کار عمل واکسن چنین است که با تزریق آن ، سیستم ایمنی بدن شروع به تولید آنتی بادی علیه ویروسهای ضعیف شده می کند که این آنتی بادیها در صورت حمله احتمالی ویروسهای قوی بیماری در آینده، آنها را از بین خواهند برد. ویروسهای ضعیف شده موجود در واکسن اثرات کامل بیماری را در بدن ایجاد نمی کنند.
مهری گفت: واکسن‌ها را از میکروب‌ها ( باکتری یا ویروس )، سم میکروب‌ها و یا از اجساد آنها می‌سازند و طوری تغییر می‌دهند که در بدن ایجاد بیماری نمی‌کنند و شبیه به این است که فرد، این بیماری را گرفته و بدنش مقاوم شده و به بیماری مربوطه مبتلا نمی شود. مثلاً واکسن‌های سرخک و فلج اطفال ( پولیو ) را از ویروس‌های زنده ضعیف شده به دست می آورند اما واکسن های دیفتری و کزاز را از سم باکتری و سیاه سرفه را از لاش باکتری تهیه می‌کنند و واکسن سل را از باسیل ضعیف شده استخراج می‌کنند.
وی گفت: واکسن هـا بـه دو گروه واکسن هـای زنـده ضعیف شـده و واکسـن‌هـای غیر زنـده تقسیم می‌شوند. واکسـن هــای باکتریایی شامل واکسن‌های حاوی باکتری زنده ضعیف شده، مانند «ب.ث.ژ» باکتری کشته شده مانند سیاه سرفه مانند دیفتری و کزاز و واکسـن‌های پلی ساکاریدی مانند پنوموکوک پلــی ساکاریدی و مننگوکوک پلی ساکاریدی هستند. واکسن‌های ویروسی شــامل ویــروس زنــده ضعیف شــده مثل MMR، واکسن خوراکی فلج اطفال و تب زرد، ویــروس کامل غیرفعال مانند واکسـن تزریقـی فلج اطفال و هاری و بخشـی از آنتی ژن سـطح ویـروس مانند هپاتیت ب و آنفلوانـزا هستند.