دستورهای دونالد ترامپ برای ممنوعیت ورود مهاجران و اتباع خارجی از هفت کشور اسلامی منطقه غرب آسیا، بیش از آنچه تصور می‌شد باعث ایجاد تنش و ناآرامی در جامعه آمریکا شده است. از یک‌سو فرودگاه‌های این کشور طی چند روز گذشته شاهد سرگردانی مردم بوده که تعدادی از آنها به محض ورود به خاک آمریکا دستگیر شده‌اند. از طرف دیگر، موج انتقاد مقامات و سیاستمداران دنیا نسبت به این تصمیمات هر روز بیشتر می‌شود.

در این میان به نظر می‌رسد جامعه خود آمریکا از سیستم قضایی گرفته تا نزدیکان و مشاوران ترامپ دچار دوپارگی شده‌اند و همگی از اتخاذ این تصمیمات متعجب هستند.

فرودگاه‌ها در بن‌بست

آن‌طورکه منابع خبری گزارش داده‌اند، از روز جمعه که دونالد ترامپ؛ رئیس‌جمهور جدید آمریکا دستور ممنوعیت ورود شهروندان هفت کشور مسلمان جهان به آمریکا را امضا کرده، بسیاری از پروازها به این کشور بلاتکلیف و بسیاری از فرودگاه‌ها همچون فرودگاه کندی نیویورک، شاهد تنش و اعتراض‌های مردمی بودند. در این میان وکلایی که در فرودگاه کندی نیویورک کار می‌کنند، می‌گویند آمار دقیقی از افرادی که پس از پیاده شدن از هواپیما در این فرودگاه بازداشت شده‌اند، ندارند.

یسره‌ قالد 25 ساله که اهل یمن است، می‌گوید یکی از اعضای خانواده‌اش که از دیابت و مشکلات قلبی رنج می‌برده و برای درمان به آمریکا آمده بود، پس از پیاده شدن از هواپیما در فرودگاه کندی بازداشت شد. صحنه‌هایی مشابه از تشویش و نگرانی در فرودگاه‌های سراسر آمریکا به چشم می‌خورد. فرودگاه بین‌المللی فیلادلفیا و لس‌آنجلس نیز طی دو روز گذشته شاهد دستگیری تعدادی از این افراد بوده است.

در همین حال، یک قاضی فدرال در نیویورک با صدور حکمی اضطراری «موقتا» دستور دونالد ترامپ مبنی بر منع ورود شهروندان هفت کشور به ایالات متحده را متوقف کرد. البته وزارت امنیت داخلی آمریکا در واکنش به این حکم اعلام کرد حکم قاضی مذکور در روند کلی اجرای دستور ترامپ تاثیری ندارد.

به گفته این وزارتخانه، تعداد اندکی از مسافران شامل حال حکم مذکور می‌شوند و دولت آمریکا در هر زمانی لازم بداند به ابطال روادیدها اقدام می‌کند. در این میان، گروهی از دادستان‌های کل ایالتی در حال بررسی این مساله هستند که آیا درخواست خودشان برای به چالش کشیدن دستور ترامپ را به جریان بیندازند یا خیر.

موج تمام‌نشدنی انتقادها

هر روز که می‌گذرد و تبعات تصمیمات مهاجرتی ترامپ بیش از پیش مشخص می‌شود، بر حجم انتقادها از این تصمیم نیز افزوده می‌شود. از هر گوشه جهان صدای انتقاد سیاستمداران و مقامات کشورها به گوش می‌رسد. در همین خصوص اشتفان زایبرت، سخنگوی صدراعظم آلمان در مصاحبه با مجله اشپیگل گفت: آنگلا مرکل معتقد است حتی مبارزه لازم و قاطعانه با تروریسم هم نمی‌تواند این عمل را توجیه کند که به افرادی با سابقه و دین مشخص به چشم مظنون نگاه کنیم.

دولت لندن نیز که از موضعگیری در قبال سیاست مهاجرتی اخیر آمریکا در قبال مسلمانان طفره می‌رفت، بالاخره در مواجهه با نارضایتی نمایندگان پارلمان، زبان به انتقاد گشود. در همین باره، سخنگوی دفتر نخست وزیری انگلستان اعلام کرد: ما با این نوع رویکرد مخالفیم و مشابه آن را اتخاذ نخواهیم کرد.

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا هم اندکی پس از صدور فرمان ترامپ مبنی بر ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور مسلمان به خاک آمریکا، با گذاشتن چند یادداشت در توییتر تلویحا علیه این دستور موضع گرفت. او در این توییت‌ها از آمادگی کشورش برای پذیرفتن افرادی که به گفته او «از تعقیب قضایی، ترس و جنگ فرار می‌کنند» خبر داد و افزود: «مردم کانادا مقدم پناهجویان را، بدون توجه به دین و باور آنها، گرامی می‌دارند. تنوع، قدرت ما است». در کنار مقامات سیاسی، شرکت‌های مهم آمریکایی نیز به صف مخالفان ترامپ در این زمینه پیوسته‌اند. بنا به اعلام پایگاه اینترنتی بیزنس اینسایدر، دو شرکت مهم اپل و مایکروسافت نگرانی خود را از تصمیمات جدید ترامپ در زمینه مهاجران ابراز کرده‌اند.

چرایی نبود برخی کشورها در فهرست تحریم

مساله‌ای که طی چند روز گذشته مورد توجه قرار گرفته این است که چرا برخی کشورها همچون عربستان که سابقه مشخصی در اقدامات تروریستی دارند، در این فهرست ممنوعه قرار نگرفته‌اند. واضح است که ترامپ با هیچ یک از کشورهای ذکر شده در فهرست، منافع اقتصادی و تجاری ندارد. نکته قابل تامل‌تر این است که طبق آمار موسسه کاتو وابسته به محافظه‌کاران، بین سال‌های 1975 و 2015، حتی یک آمریکایی هم در خاک ایالات متحده به دست شهروندانی از این هفت کشور کشته نشده است.

با این حال همین آمارها نشان می‌دهد که حدود 3000 آمریکایی در همین بازه زمانی به دست شهروندانی از عربستان سعودی، امارات و مصر کشته شده‌اند که عمدتا از قربانیان حملات 11 سپتامبر هستند. در مورد عربستان، روزنامه واشنگتن‌پست چندی پیش گزارش داد ترامپ اندکی پس از راه‌اندازی کارزار انتخاباتی‌اش در آگوست 2015، هشت شرکت وابسته به منافع هتلداری‌اش را در عربستان ثبت کرد. سازمان ترامپ در امارات متحده عربی نیز یک قرارداد اجاره و مدیریت برای دو زمین گلف و نیز یک محله کامل از ویلاهای لوکس در حال ساخت دارد. کشور بعدی که می‌توانست نامش در فهرست سیاه ترامپ بیاید، ترکیه است، اما حقیقت این است که نام ترامپ اکنون روی دو برج لوکس استانبول است. همچنین براساس افشاگری‌های مالی اخیر ترامپ، او سال گذشته حدود پنج میلیون دلار از قراردادهایش در ترکیه دریافت کرد.