در پی اهمال، تعلل و نقض برجام توسط آمریکا و پیرو تصمیمات شورای عالی امنیت ملی و هیات نظارت بر برجام، رئیس‌جمهور دستورهای جداگانه‌ای را خطاب به وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی صادر کرد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی در دستور خود به محمدجواد ظریف از وزارت امور خارجه خواست تا نسبت به اجرای مراحل پیش‌بینی شده در «برجام» برای رسیدگی به موارد ‏نقض، اقدام کرده و دیگر پیگیری‌های حقوقی و بین‌المللی لازم را نیز به‌طور جدی انجام داده و گزارش اقدامات را ظرف یک ماه به رئیس‌جمهور ارائه کند.

رئیس‌جمهور همچنین در بعد فنی در دستوری به علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی دستور داده که این سازمان در توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشور در چارچوب تعهدات ‏بین‌‌المللی جمهوری اسلامی ایران، دو ماموریت را پیگیری کند.

بر اساس ماموریت اول، سازمان انرژی اتمی باید با همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی، برای طراحی و ساخت پیشران هسته‌ای جهت بهره‌گیری در حوزه حمل‌ونقل دریایی، برنامه‌ریزی‌ کند.

مطالعه و طراحی «تولید سوخت» مصرفی پیشران هسته‌ای، با همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی، دومین ماموریتی است که براساس دستور رئیس‌جمهور به عهده سازمان انرژی اتمی گذاشته شده است. ‏

روحانی همچنین از صالحی خواسته که طرح و برنامه‌ زمان‌بندی شده جهت تحقق این دو ماموریت را حداکثر ظرف سه ماه به رئیس‌جمهور ارائه کند.

پیگیری دیپلماتیک

براساس متن برجام،‌ در صورتی که هریک از طرفین نسبت به عملکرد دیگری در عمل به تعهدات خود در برجام اعتراض داشته باشد در اولین گام باید شکایت خود را به کمیسیون مشترک برجام ارائه کند و طبیعتا این یکی از اقداماتی است که وزیر خارجه باید در اجرای دستور رئیس‌جمهور انجام دهد.

نماینده کشورمان در سازمان ملل نیز چندی قبل در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل نسبت به خلف وعده آمریکا در برجام اعتراض کرده بود. غلامعلی خوشرو همچنین روز دوشنبه در نشست مجمع عمومی سازمان ملل که برای بررسی گزارش سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برگزار شده بود با اشاره به این‌که ایران به گواه و تائید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همه تعهدات خود در قبال برجام عمل کرده است، مصوبه اخیر کنگره آمریکا را مغایر با نص و روح برجام دانست و تصریح کرد که دوام و بقای این توافق‌نامه در گرو پایبندی همه طرفین آن به تعهدات خود است. در همین حال، یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز در سخنان خود در این نشست بر ضرورت پایبندی ایران به تعهداتش براساس برجام تاکید کرد و گفت: راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران برای سال‌های متمادی ادامه خواهد داشت.

پیشران هسته‌ای نیازمند غنی‌سازی بالاتر از 20 درصد

در بعد فنی نیز که رئیس‌جمهور دستور برنامه‌ریزی برای طراحی و ساخت پیشران هسته‌ای را داده است، باید به این نکته اشاره کرد که پیشران یا همان موتور هسته‌ای برای استفاده در حمل و نقل دریایی، نیازمند سوخت هسته‌ای با غنایی فراتر از 20 درصد است.

در مقطعی در مجلس نهم عده‌ای از نمایندگان در واکنش به زیاده‌خواهی‌های آمریکا طرحی را تهیه کرده بودند که در صورت تصویب، دولت را ملزم می‌کرد غنی‌سازی را به میزانی که برای سوخت هسته‌ای کشتی‌های اقیانوس‌پیما یا زیردریایی‌ها نیاز است، انجام دهد.

این طرح گرچه تصویب نشد، اما میزان غنی‌سازی در آن نزدیک به 60 درصد عنوان شده بود و دستور دیروز رئیس‌جمهور به رئیس‌ سازمان انرژی اتمی را می‌توان بر همین اساس ارزیابی کرد.

ایستادگی بر حقوق هسته‌ای

در همین حال علی‌اکبر ولایتی، عضو هیات نظارت براجرای برجام با اشاره به دستور رئیس‌جمهور به وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: این دستورها به طرف مقابل نشان می‌دهد از حقوقمان عقب‌نشینی نخواهیم کرد. علی‌اکبر ولایتی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداسیما با بیان این‌که آقای روحانی به وظایف انقلابی خود عمل می‌کند، اظهار کرد: مقام معظم رهبری و به تبع ایشان ملت یکپارچه ایران و نیز دولت منتخب ملت، همه با هم از حقوق حقه ملی دفاع می‌کنند و این کاری است که تا به حال نیز انجام شده است. ولایتی تاکید کرد: همان‌طور که پیروزی در حلب نشان داد نتیجه مقاومت، پیروزی است و در عرصه هسته‌ای نیز نتیجه مقاومت، همین‌طور خواهد بود.

به دنبال نقض برجام نیستیم

کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی هم در پاسخ به این‌که آیا طراحی و ساخت پیشران هسته‌ای، نقض برجام نیست؟ عنوان کرد: باید دید سازمان انرژی اتمی چه تفسیری دارد و طبیعتا برنامه ما این نیست که بخواهیم برجام را نقض کنیم، ولی در عین حال باید گام‌هایی را برداریم که حقوق خود را استیفا کنیم و نشان دهیم در مقابل بدعهدی آنها ما هم می‌توانیم تصمیماتی بگیریم که در راستای حقوقمان باشد.خرازی در گفت‌وگو با فارس، تصمیم ایران برای اقدام متقابل در مقابل آمریکا را اقدامی بجا دانست.

دست برتر ایران در موضوع هسته‌ای

محمدجواد جمالی، عضو کمیته هسته‌ای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم درباره نامه رئیس‌جمهور گفت: نامه آقای روحانی به وزیر امورخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی نشان از دست برتر جمهوری اسلامی ایران در مباحث هسته‌ای دارد. جمالی در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان کرد: این نامه هشداری برای طرف مقابل است که نقض عهد کرده است.

نامه وزارت خارجه به مسئول کمیسیون مشترک برجام

محمدجواد ظریف دیروز با اشاره به دستور رئیس‌جمهور گفت: بر اساس سازوکاری که در برجام تدارک دیده شده است در مواردی که اقدام یکی از اعضا مغایر با برجام باشد، فعال شدن این سازوکار را از مسئول کمیسیون مشترک خواهیم خواست. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما با بیان این‌که در چارچوب همین سازوکار تا کنون دوبار با فدریکا موگرینی که مسئول کمیسیون مشترک است نامه‌نگاری شده است، توضیح داد: یک مورد از این نامه‌نگاری‌ها اوایل یا اواسط سال بود و منجر به جلسه وزرای کمیسیون مشترک در حاشیه اجلاس مجمع عمومی در نیویورک شد و مورد بعدی نیز بعد از تصویب تمدید تحریم‌های ایران از سوی مجلس نمایندگان آمریکا بود که نامه‌ای در این زمینه ارسال شد. وی درباره تمدید تحریم‌های ایران افزود: همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور گفتند و ما از گذشته اعلام کردیم این کار مغایر با برجام است و باعث خواهد شد ایران از روش‌های قانونی دیده شده در برجام و اقدامات دیگری که رئیس‌جمهور در دستور خود برآن تاکید کردند، عکس‌العمل نشان بدهیم.