آنچه امروزه به عنوان پوشش اسلامي شناخته مي‌شود در هر كشوري، با توجه به آنچه از سنت‌هاي كهن آن جامعه بر جاي مانده است شكل متفاوتي دارد. اگر به پوشش‌هاي اسلامي كه در ميان‌برخي اقوام و كشورهاي مختلف دارد است نگاهي بيندازيم متوجه خواهيم شد كه اين نوع پوشش‌ها قدمتي بسيار طولاني دارند .
اگر قدري عميق‌تر به موضوع پوشش و لباس نگاه كنيم متوجه خواهيم شد كه پوشش و لباس در كنار خوراك و سكونتگاهي براي زندگي ازجمله مهم‌ترين و ضروري‌ترين نيازهاي انسان‌ها هستند كه انسان همواره با آن در ارتباط بوده است. با نگاه به تنوع و گوناگوني پوشش‌هاي اسلامي در كشورهاي مسلمان به اين نتيجه مي‌رسيم كه در همه آنها يك ويژگي مشترك وجود دارد كه همان پايبندي به قوانين دين اسلام است.
تفاوت بين لباس‌هاي اسلامي زنان در كشورهاي مختلف ناشي از سنت‌هاي حاكم بر آن جامعه است كه آنها را از يكديگر متمايز مي‌سازد. البته در سال‌هاي اخير شاهد تحولات عظيمي در اين عرصه بوده‌ايم. چراكه در اين سال‌ها بسياري از طراحان مشهور و صاحبنام در زمينه طراحي مد لباس در تلاش بوده‌‌اند تا با طراحي و به نمايش گذاشتن لباس‌هاي مختلف و بسيار زيبايي كه براساس قوانين حاكم بر جوامع اسلامي تهيه مي‌شوند در سبك زندگي زنان مسلمان تغييرات قابل‌‌توجهي را به وجود ‌آورند. در سال‌هاي اخير لزوم طراحي و برگزاري نمايشگاه براساس ويژگي‌هاي اسلامي مورد توجه بسياري از طراحان دنياي مد و لباس قرار گرفته است و اين در حالي است كه عده‌‌اي از افراد بر اين باورند كه گسترش فرهنگ پوشش اسلامي نيازمند ترويج الگوهاي ديني و بهره‌گيري از طراحان لباس‌هاي اسلامي خواهد بود. اگر چه طراحي پوشش‌هاي اسلامي به سبك مدرن و امروزي ضرورتي است كه مورد توجه بسياري از كشورها قرار گرفته است، اما بايد توجه داشت كه هر كشور و هر منطقه‌‌اي براساس فرهنگ حاكم بر آن نياز به يك پوشش اختصاصي دارد كه براساس ارزش‌ها و فرهنگ آن جامعه طراحي شده باشد.

تلفيق روش‌هاي سنتي و مدرن
تلفيق روش‌هاي سنتي و مدرن موجب شده است تنوع و گوناگوني پوشش‌هاي اسلامي در كشورهاي مختلف بيش از پيش افزايش يابد و بنابراين بسياري از محدوديت‌ها مانند انتخاب رنگ لباس از ميان برداشته شده است. در اغلب كشورهاي اسلامي در پوشش زنان مسلمان تنوع رنگي بسيار زيبايي به چشم مي‌خورد. اين در حالي است كه در برخي از كشورها نيز رنگ به عنوان يك قانون پذيرفته شده است. در الجزاير سفيد رنگ حجاب است و اگر كسي با رنگ سياه در جمعي حاضر شود مورد توجه قرار مي‌گيرد بنابراين مي‌‌توان گفت كه در پوشش اسلامي رنگ پوشش براساس معيارهاي فرهنگي تعيين مي‌شود و با اين كه در اكثر جوامع زنان مسلمان پوششي شبيه به هم را به عنوان يك پوشش رسمي اسلامي پذيرفته‌اند رنگ لباس و ديگر ويژگي‌هاي كيفي موجب تنوع و گوناگوني پوشش‌هاي اسلامي مي‌شود.
امروزه در بسياري از كشورها مانند تركيه،‌ اندونزي، تايلند، مصر و مالزي به موازات در نظر گرفتن قوانين اسلامي درباره پوشش‌هاي زنانه، بهره‌گيري از آخرين تحولات در دنياي مد و لباس نيز در طراحي پوشش‌هاي اسلامي براي زنان مورد توجه قرار گرفته است چرا كه آنها بر اين باورند كه بايد 2 موضوع شناخت و پايبندي به قوانين اسلامي و همچنين نيازهاي جامعه را در كنار هم مورد توجه قرار دهند تا به اين ترتيب بتوانند بين فرهنگ اسلامي و تحولات دنياي مد و لباس ارتباط و دوستي را برقرار كنند تا جايي كه در بسياري از كشورها مجلات مخصوصي براي طراحي لباس‌هاي اسلامي در نظر گرفته شده است و طراحان زيادي از سراسر دنيا در زمينه طر احي و دوخت پوشش‌هاي اسلامي جديد فعاليت مي‌كنند كه در كشورهاي مختلف مورد استقبال قرار گرفته‌ است و به همين دليل چند سالي است كه پوشيدن لباس‌هاي متنوع و زيبا كه براساس آخرين تحولات دنياي مد باشد و پوشش كاملي براي زنان محسوب شود موجب تغيير شكل پوشش‌هاي اسلامي شده است. در ميان كشورهاي مسلمان، كشور مالزي به عنوان كانوني براي طراحي لباس‌هاي اسلامي انتخاب شده است، چرا كه اين كشور در عرصه طراحي و توليد لباس و مد لباس در بين كشورهاي مسلمان پيشقدم بوده است.

مانتو پوششي مشترك
تمام لباس‌هايي كه در نمايشگاه مد لباس مالزي به نمايش گذاشته مي‌شوند با موازين اسلامي و احترام نسبت به حفظ ارزش و سنت‌هاي ملي هر جامعه و ملتي مطابقت دارند آنچه در ميان همه كشورهاي اسلامي مشترك است اين است كه در همه اين كشورها مسلمانان لباسي شبيه به مانتو و روسري يا مقنعه به سر مي‌كنند تا حجاب داشته باشند و تنها تفاوت آنها در نوع طراحي اين نوع لباس‌هاست. اگر پوشش اسلامي را در كشورهاي مختلف مورد مقايسه قرار دهيم بدون ترديد در مي‌يابيم كه پوشش زنان مسلمان مالزي از نظر رنگ و مدل از تنوع بيشتري برخوردار است. «كامابايا »از لباس‌هاي سنتي زنان مالزي است كه در بسياري از ديگر كشورها نيز پوشيدن اين نوع لباس كه در حقيقت يك پيراهن كمردار كوتاه با دامن بلند است مورد توجه زنان مسلمان قرار گرفته است.« باجوكورونگ» نيز از ديگر لباس‌هاي سنتي زنان مسلمان مالزي است كه گشادتر و كمي هم بلندتر از كاماباياست. در اين كشور اغلب افراد در مراسم رسمي لباس‌هاي سنتي مي‌پوشند كه تركيبي از پارچه‌هايي به رنگ‌هاي مختلف و تزئين شده با گل‌هاي رنگي ريز و درشت است. در حقيقت آنچه طراحان مالزي را از ديگر طراحان كشورهاي اسلامي متمايز مي‌سازد تاكيد آنها بر حفظ هنر و ميراث فرهنگي است.
نخستين جشنواره بين‌المللي مد اسلامي نيز سال 2008 ميلادي در كشور مالزي برگزار شد و پس از نتايج موفقيت آميز برگزاري اين جشنواره در سال‌هاي بعد نيز دومين و سومين جشنواره مد اسلامي در همان كشور برگزار شد. هدف اصلي از برگزاري اين نمايشگاه‌ها اين است كه به همه اعلام كنند پوشيدگي مي‌تواند زيبايي باشد چنانچه بسياري از طرح‌هاي به نمايش گذاشته در اين سه دوره از برگزاري جشنواره علي‌رغم پوشيدگي و زيبايي به ميزان محسوس و قابل توجهي متفاوت از طرح‌هاي كلاسيك و سنتي است. سازمان حمايت از مد اسلامي در كشور مالزي علاوه بر نمايشگاه بين‌المللي مد اسلامي، در كشورهاي امارات متحده عربي، اندونزي و موناكو نيز نمايشگاه‌هايي را براي معرفي مد اسلامي به دنيا برگزار كرده است شايد برايتان جالب باشد بدانيد كه اين فعاليت‌ها موجب شده است تا طراحان برندهاي معروف و شناخته شده در سطح دنيا مانند كريستين ديور نيز قدم به عرصه مد اسلامي گذاشته و لباس‌هاي جديدي را متناسب با معيارهاي اسلامي براي زنان طراحي و به بازار عرضه كند. چادرها و روسري‌هاي جديد عرضه شده توسط اين برند كه براساس معيارهاي اسلامي طراحي شده‌اند در بسياري از كشورهاي مسلمان‌نشين و بويژه كشورهاي اسلامي حوزه خليج فارس مورد توجه قرار گرفته است.
البته كشورهايي مانند چين، عراق، سوريه، سودان و برونئي از جمله كشورهايي هستند كه در آنها پوشش‌هاي اسلامي زنان كمتر تحت تاثير تحولات دنياي مد قرار گرفته است و در اغلب اين كشور هازنان مسلمان پوششي را انتخاب مي‌كنند كه قدمتي بسيار كهن و ديرينه دارد و بنابراين هيچ‌گونه ردپايي از تحولات جديد دنياي مد و تنوع و گوناگوني در اين نوع پوشش‌ها ديده نخواهد شد.

روسري، نماد زنان مسلمان چين
اگرچه دين اسلام در چين قدمتي 100 ساله دارد اما در مقايسه با ديگر كشورها، فرهنگ و آداب سنن چيني‌ها در اين سال‌ها تغييرات اندكي داشته است. آنچه بيش از هر چيز ديگري زنان مسلمان چيني را از ديگر زنان مسلمان متمايز مي‌سازد روسري‌هاي رنگارنگ و زيبايي است كه آنها بر سر دارند.
در اين كشور روسري نماد يك زن مسلمان است و اغلب زنان مسلمان چيني روسري‌هايي به رنگ روشن را انتخاب مي‌كنند و بازار فروش روسري در اين كشور بسيار پررونق است اگرچه تا چند دهه پيش اصلا تصور نمي‌شد كه استفاده از روسري‌هايي رنگارنگ و زيبا در ميان زنان مسلمان چين تا اين حد مورد استقبال قرار گيرد، اما در حال حاضر هر زن مسلمان حداقل 200 تا 300 نوع روسري مختلف دارد و جالب اين كه زنان سالمند چيني هم در اين زمينه پابه‌پاي و جوانان پيش مي‌روند و پوشيدن روسري‌هاي رنگي را ترجيح مي‌دهند.
به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه در سال‌هاي اخير روسري كه نماد فرهنگ اسلامي است به نمادي براي زنان مسلمان چين تبديل شده است. اگرچه در اين كشور همچنان پوشيدن پيراهن‌هاي بلند و ساده در ميان زنان مسلمان مرسوم است و بخشي از سنت كهن آنها محسوب مي‌شود، اما پوششي كه براي سر انتخاب مي‌كنند بيش از ديگر انواع پوشش‌ها تحت تاثير قرار گرفته و همين موضوع سبب شده است كه سبك زندگي زنان مسلمان چيني قدري از سادگي فاصله گيرد. اين در حالي است كه در گذشته آنها تنها روسري هايي به رنگ سياه به سر مي‌كردند و بر سر داشتن روسري‌هاي رنگي را ناپسند مي‌دانستند، اما با اين وجود تصور مي‌شود كه در سال‌‌‌هاي آينده شاهد تحولاتي در نوع و طرح و مدل لباس‌هاي سنتي زنان مسلمان چين هم باشيم.

فرانك فراهاني جم / جام جم