قیام ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ تبریز که برای دین و عزت این مرز بوم شکل گرفت با خون ۱۳ شهید آبیاری شد تا درختی تناور را بوجود آورده و ۲۲ بهمن یک سال بعد ثمره آن پیروزی انقلاب اسلامی باشد.
به گزارش خبرنگار مهر، روز شنبه بود؛ ۲۹ بهمن سال ۵۶ مصادف با دهم ربیع الاول ۱۳۹۸ ه. ق. چهل روز از به خاک و خون کشیده شدن مردم قم در اعتراض به مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات به امام خمینی و مقدسات دینی اسلام می گذشت.
از چند روز قبل اعلامیه جامعه ی روحانیت تبریز که به امضای آیات عظام سید محمدعلی قاضی طباطبائی، سید حسن انگجی، جعفر الاشراقی، سید یوسف الهاشمی، عبدالحمید شریبانی، عبدالمجید واعظی، عبدالحسین غروی، كاظم دینوری و عبدالله سرابی رسیده بود مردم برای حضور در این مراسم دعوت کرده بود.
قرار بود مراسم چهلم شهدای قم از ساعت ۱۰ تا ۱۲ در محل مسجد میرزا یوسف مشهور به مسجد قزللی بازار تبریز برگزار شود اما مردم از ساعت ۹ در محل جمع شده بودند.
ماموران رژیم با اطلاع از برگزاری چنین مراسمی در مقابل مسجد مستقر شده و مانع از ورود عزاداران به داخل آن می شدند. فرماندهی ماموران شهربانی را سرهنگ حق شناس رئیس کلانتری ۶ تبریز بر عهده داشت. در اثر اصرار مردم به حضور در داخل مسجد وی با الفاظ رکیک نسبت به مسجد فحاشی و دستور بستن درهای آن را داد.
کلام زشت حق شناس غیرت دینی جوان غیور تبریزی محمد تجلا را به جوش آورد. محمد به سمت حق شناس حمله ور شد تا جواب اهانت او به خانه خدا را بدهد اما سفیر گلوله سلاح کمری حق شناس تاب و توان را از جسم او گرفت. محمد تجلا نقش بر زمین شد و با این اقدام موج فریاد مردم انقلابی تبریز خروشیدن گرفت.
مردم که خونشان به جوش آمده بود پیکر شهید تجلا را بر بالای دست گرفته و با فریادهای درود بر خمینی مرگ بر شاه در خیابان های شهر شروع به تظاهرات کردند. خشم مردم نسبت به اقدامات رژیم منحوس پهلوی علیه اسلام ابتدا دامن افراد و مراکزی را گرفت که در ضدیت مستقیم با اسلام قرار داشتند یعنی مراکزی که وابسته به بهاییان بود یا همچون کاباره ها و مشروب فروشی ها عامل رواج فساد و بی بند و باری در بین جوانان و مردم مسلمان شده بودند.
تا ظهر بسیاری از سینماها، مشروب فروشی های سطح شهر، اماکن دولتی، ساختمان حزب رستاخیز و چند قرارگاه پلیس به آتش کشیده شده و ویران گشت.
اوضاع شهر از دست رژیم خارج شده بود تا اینکه حوالی ظهر آزموده استاندار آذربایجان شرقی دستور مداخله ارتش را داد. درگیری های مختلف در سطح شهر شکل گرفت. امتداد خیابان امام خمینی(پهلوی سابق)، تپلی باغ، بلواردانشگاه، باغ گلستان، مقابل ساختمان حزب رستاخیز، کاخ جوانان و چندین منطقه دیگر کانون درگیری های مردم انقلابی با رژیم پهلوی شده بود. خبر شهادت چند تن از مردم شهر بر آتش خشم مردم می افزود. اما در نهایت با سرکوب شدید مردم و به خاک و خون کشیدن آنان از سوی عوامل رژیم در نهایت حوالی عصر شهر کمی آرام شد اما تا نیمه های شب صدای گلوله به گوش می رسید و دستگیری ها ادامه داشت.
با انتشار خبر قیام مردم تبریز طی چند روز آینده در سراسر کشور علمای شهرهای مختلف به ویژه حضرت امام خمینی با نوشتن نامه هایی از این اقدام مردم تبریز را گرامی داشتند.
پس از آرام شدن اوضاع شهر تبریز جمشید آموزگار نخست وزیر دولت وقت روز سوم اسفند برای سخنرانی به این شهر آمد و در مقابل ساختمان بانک ملی در منطقه بازار تبریز ضمن سخنانی اقدام مردم انقلابی تبریز را به عوامل بیگانه نسبت داد که برای ایجاد آشوب علیه دولت از مرزهای خارجی وارد کشور شده بودند.
به علت سانسورهای شدید و دخالت ساواک در لاپوشانی کردن آمار شهدای انقلابی مبارزات علیه رژیم شاه آمار رسمی از تعداد شهدای آن روز تاریخ ساز در دست نیست اما تاکنون ۱۳ شهید به نام های محمد تجلا، ضربعلی فتحی، محرم جبرائیلی، پرویز حسنزاده، سعید فیض صالح الوندی، محمدباقر رنجبر آذر قلم، حبیب نقینژاد شتربانی، غلامعلی نجفیانپور، قربانعلی شاكری، سید حسن جدیری گلابی، بهمن ارهچی صدر، اصغر علیزاده، شیخ احمدلو، بالا آقا كشاورز، جعفر درگاهی شناسایی و ثبت شده اند.
در میان زخمی های درگیری های ۲۹ بهمن تبریز نام سردار سرلشگر یحیی صفوی که آن دوران دانشجوی دانشگاه تبریز بود نیز به چشم می خورد.
پس از این واقعه در روز دهم اسفند سال ۵۷ مردم یزد برای بزرگداشت چهلم شهدای تبریز وارد میدان شدند و کاخ ظلم پهلوی را به لرزه در آوردند و همین چهلم ها یکی پس از دیگری منجر به سقوط آن رژیم منحوس شد.
به عبارتی قیام ۲۹ بهمن تبریز و سنت برگزاری چهلم شهدا بود که به پیروزی انقلاب اسلامی شتاب بیشتری بخشید.
گزارش: رامین فرهودی