* 20  دی  در گذر تاریخ

*  قتل «میرزا محمدتقی خان امیرکبیر» در کاشان به دستور «ناصرالدین شاه قاجار» (1230ش)
اشاره:
میرزا تقی خان امیرکبیر در حدود سال 1187 ش در روستای هزاوه در اراک به دنیا آمد. وی پس از طی مراحل پیشرفت و ترقّی علمی و سیاسی به صدر اعظمی حکومت ناصرالدین شاه قاجار برگزیده شد و در طول چهار سال صدراعظمی خویش خدمات شایسته و فراوانی به ملت و حکومت نمود. اصلاح امور مالی، سر و سامان دادن به وضع ارتش، تلاش در رواج خودکفایی ملی، گسترش فعالیت‏های علمی و تأسیس مؤسسات آموزشی (مانند دارالفنون تهران) مبارزه با عقاید و انحرافات مذهبی، بی‏اعتنایی به خواسته‏ها و تهدیدات قدرت‏های خارجی و قطع ایادی و جاسوسان استعماری، از جمله فعالیت‏ها و تلاش‏های پیگیر او در این ایام بود. در این حال، درباریان به ویژه مادر ناصرالدین شاه که منافع خود را در خطر می‏دیدند شاه را تحریک کرده که امیرکبیر را از صدر اعظمی خلع نماید. سرانجام با جوّسازی و شایعه‏پراکنی دولت‏های استعماری و ایادی داخلی آنان علیه امیرکبیر، ناصرالدین شاه وی را از صدارت خلع کرده و فقط عنوان فرمانده کل قشون را برای او باقی گذاشت.
 آنگاه تمام عناصر مخالف داخلی و خارجی که در زمان صدارت امیرکبیر در کمین نشسته بودند، از ترس تغییر نظر شاه و عفو امیرکبیر، دست به دست هم دادند و حکم قتل او را از شاه گرفتند. سرانجام این صدراعظم لایق و با کفایت، در روز جمعه 18 دی ماه 1230 ش برابر با 18 ربیع الاول 1268 ق در 43 سالگی به قتل رسید و بدنش را در کربلا به خاک سپردند.

* ارتحال فقیه بزرگوار آیت‏ الله «سیدمحمد هاشم خوانساری چهارسوقی» (1279ش)
اشاره:
میرزا محمدهاشم خوانساری چهارسوقی در حدود سال 1199ش (1235ق) در خوانسار و در خانواده‏ای اهل علم و تقوا و فضیلت به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در خوانسار فرا گرفت و سپس از محضر پدر نامدارش، میرزا زین‏العابدین خوانساری بهره‏مند گردید. میرزا هاشم چهارسوقی از آن پس به اصفهان مراجعت نمود و علاوه بر تشکیل حوزه درسی عظیم، صاحب فتوی و مرجع خاص و عام گردید و در اصفهان ریاست تام یافت. در حلقه درس این استاد کبیر، دانشمندان فرهیخته‏ای حضور داشتند که بعدها هر یک مدرسی سترگ و فقیهی صاحب نام شدند. در میان این شاگردان، حضرات آیات عظام: علامه سیدمحمد کاظم یزدی، شیخ الشریعه اصفهانی، حاج آقا رضا همدانی، شیخ هادی تهرانی، میرزا حسن نوری، شیخ محمدباقر اصطهباناتی، سید حسن صدر و سید ابوتراب خوانساری از بقیه مشهورترند. همچنین کتب ارزشمندی همچون الاستصحاب، منظومه‏ای در اصول فقه، مبانی الاصول، جواهرالعلوم و احکام الایمان و ده‏ها اثر دیگر از اوست.
میرزا محمدهاشم چهارسوقی سرانجام در بیستم دی ماه 1279ش، در هشتاد سالگی بدرود حیات گفت و در وادی‏السلام نجف اشرف به خاک سپرده شد.

* نیروهای انگلیسی پاطاق و قصرشیرین را به تصرف خود درآوردند (1296ش)

* رحلت عالم مجاهد، آیت ‏الله «سید ابوالحسن انگجی تبریزی» مجتهد و فقیه اصولی (1317 ش)
اشاره:
آیت‏الله سید ابوالحسن انگجی تبریزی در حدود سال 1243 ش (1282ق) در اَنگج، یکی از محلات تبریز به دنیا آمد. وی ادبیات فارسی و عربی، نجوم، حساب و فقه و اصول را در تبریز خواند و سپس در 22 سالگی برای ادامه تحصیلات عازم نجف اشرف شد. آیت‏الله انگجی در آنجا از حوزه درس استدلالی فقهی و اصولی آیات عظام شیخ محمدحسن مامقانی، ملامحمد فاضل ایروانی و میرزا حبیب الله رشتی بهره جست و به درجه اجتهاد نائل آمد. ایشان سپس به تبریز بازگشت و به تحقیق، تألیف، تدریس و ارشاد مردم همت گماشت. وی پس از بازگشت از تبعید، به حوزه درس خود پرداخت و کتاب‏هایی نیز در زمینه فقه و اصول تألیف کرد که برخی از آنها بدین قرارند: رساله سؤال و جواب، حاشیه وسایل شیخ انصاری، حاشیه بر مکاسب و کتاب ارث. این عالم ربانی سرانجام در 20 دی 1317ش برابر با 18 ذی‏قعده 1357ق در 74 سالگی رحلت کرد.
 
* صدور اعلامیه حوزه علمیه قم درباره وقایع قیام این شهر (1356ش)
اشاره:
در پی قیام خونین 19 دی 1356 قم، حوزه علمیه قم در محکومیت این جنایت، اعلامیه‏ای صادر کرد. در بخشی از این اعلامیه آمده بود: «هیئت حاکمه جبار، برای هَدم اسلام و مسلمین و کوبیدن حوزه‏های علمیه، هر روز به نقشی دست می‏زند و به ایجاد محیط وحشت و خفقان قناعت نکرده و مستقیماً دست به کشتار مردم و طلاب بی‏پناه حوزه علمیه قم زده است.» در بخش دیگری از این اعلامیه خطاب به مردم ایران تاکید شده بود: «ملت مسلمان ایران ببینند که دستگاه جبار با این جوان‏ها که عمر خود را وقف اسلام و مسلمین کرده‏اند و با چشم‏پوشی از لذایذ دنیا، خود را برای فداکاری در راه اسلام آماده کرده‏اند، چه می‏کند... عجب اینکه شاه جنایتکار باز هم دم از اسلام می‏زند. او تصور می‏کند چون موفق به تثبیت نوکری خود در برابر آمریکا شده است، موفق به هر جنایتی است. ولی باید بداند، مقابل قیام و انقلاب ملت، شکست خواهد خورد.»

*  عملیات توکل در منطقه ماهشهر، به طور مشترک (1359ش)
اشاره:
در 20 دی ماه 1359 عملیات توکل توسط یگان هایی از ارتش ، شماری از نیروهای سپاه و ستاد جنگ های نا منظم آغاز شد . قوای زرهی از ذو محور و نیروهای پیاده از محور سوم وارد عمل شدند . در سه راهی آبادان و کوی ذوالفقاریه که نیروهای پیاده تک کرده بودند ، خط نیروهای عراقی در هم شکست و شماری از آن ها اسیر شدند . اما به سبب عدم پیشروی در دو محور دیگر ، این نیروها نتوانستند موقعیت خود را تثبیت کنند و به ناچار دست به عقب نشینی زدند .
 به این ترتیب عملیات توکل ، که در مرحله نخست موفقیت چندانی در پی نداشت ، در مراحل بعدی نیز با توقف حمله رو به رو گردید و ناکامی مرحله نخست سبب شد تا انجام این گونه عملیات های گسترده تا زمان عزل بنی صدر از مقام فرماندهی کل قوای مسلح منتفی شود .

ترور نافرجام حجت‏الاسلام «سیدمحمد خامنه ‏ای» نماینده مجلس شورای اسلامی (1360ش)
اشاره:
با پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز توطئه‏های داخلی برای حذف شخصیت‏های مؤثر انقلابی از عرصه فعالیت کشور، گروهک‏های معارض نظام درصدد بودند تا در هر فرصت، این شخصیت‏ها را از میان بردارند. سال 1360 از جمله سال‏هایی است که شخصیت‏های بزرگی در آن ترور شده یا به فیض عظمای شهادت نائل آمدند. در یکی از این ترورهای منافقین، حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خامنه‏ای، اخوی مقام معظم رهبری، به عنوان نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی، قصد عزیمت به مجلس را داشت که مورد حمله تروریستی منافقین کوردل قرار گرفت. در این حادثه، وی بر اثر تیراندازی مهاجمان از ناحیه دست جراحاتی برداشت اما دو محافظ ایشان به شهادت رسیدند. به دنبال شهادت دو پاسدار همراه حجت الاسلام خامنه‏ای، وی از اتومبیل پیاده شد و به سوی مهاجمین آتش گشود که تروریست‏ها با اتومبیلی که از قبل تهیه کرده بودند، متواری شدند. در پی این سوء قصد، حجت الاسلام خامنه‏ای در بیمارستان بستری شد.

* 29  ربیع الأول  در گذر تاریخ

* شکست «لطفعلی خان زند» از «آقامحمدخان قاجار» (1209ق)
اشاره:
پس از مرگ (کریم خان زند) بین امرای او اختلاف افتاد تا این که در سال 1203 ق، پادشاهی، به لطفعلی خان زند رسید. در 1204 آقا محمد خان قاجار قصد تسخیر شیراز، پایتخت زندیه را نمود. در این میان لطفعلی خان فرار کرد و بعدها بار دیگر به آن شهر بازگشت. در 1206 آقامحمدخان خود، به دفع لطفعلی خان آمد که وی به کرمان گریخت. پس از سقوط شهر توسط آقامحمدخان، خانِ زند به بم رفت و بر اثر خیانت یکی از هوادارنش، به دست آقامحمدخان قاجار گرفتار شد. دو چشم خان زند توسط دستان خان قاجار از حدقه بیرون آورده شد و پس از شکنجه‏های وحشتناک، او را در 1209 ق در تهران به قتل رساندند. قبر وی در امامزاده زیدِ تهران واقع است.
  * درگذشت عالم و فقیه وارسته آیت‏الله «سیدمحمد فیروزآبادی» (1345 ق)

* تأسیس دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه در قاهره (1366 ق)

* درگذشت فقیه بزرگوار آیت ‏الله حاج آقا حسین شاهرودی (1410 ق)
اشاره:
آیت الله حاج آقا حسین موسوی شاهرودی در سال ۱۳۱۵ قمری در یکی از روستاهای شاهرود به نام ابرسج به دنیا آمد.
ایشان پس از گذراندن دوره کودکی وارد حوزه علمیه شاهرود شد و به تحصیل مقدمات و سطوح حوزه در این شهر پرداخت.