نخستین عامل در بروز و ظهور جریان های منحرف، تشنگی به موعود، تشنگی به معنویت و شناخت امام زمان(ع) است. همچنین توقیت و تطبیق علائم و نشانه های ظهور نیز باعث پیدایش جریان های منحرف می شود.
حجت الاسلام محمد رضا نصوری، معاون تبلیغ و ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت در برنامه «سخن انتظار» رادیو معارف به بررسی زمینه های شکل گیری مدعیان دروغین مهدویت پرداخت که در ادامه می خوانیم؛
بشر امروز دو دغدغه و نیاز اساسی دارد
یک معنویت و خلأ معنویت که در دنیای امروز حاکم است. به طوری که گروه های مختلف سعی می کنند گروه ها، فرقه ها یا نحله ای را راه اندازی کنند و افراد را به سوی خود جذب کنند. این در ایران است، در اروپا است، در آمریکا است.
حتی در مناطق آسیای جنوبی نیز دیده می شود.
 به طوری که در چین دو گروه جدی به عنوان ارتقای معنویت کار می کنند.
دومین دغدغه بشر توجه به منجی و پایان تاریخ است، برای بشر سوال است که ظهور منجی آغاز زندگی است یا پایان منجی، چه کسی بر حق است و خیلی سوال های دیگر، این در حالی است که گروه های بسیاری هستند که به نام مهدی ظهور می کنند و افراد زیادی را به این بهانه جذب می کنند.
در تاریخ ائمه فرقه هایی که آمدند، همه کلمه مهدی و موعود را در برنامه هایشان برای جذب مردم داشتند که این نشان دهنده باور و اصالتی است که مردم نسبت به منجی دارند.
در دهه اخیر بیشترین فریب خورده در سطح جامعه انسان های متدین و جاهل به معنویت بوده اند، آدم هایی که مقام آیت اللهی و دکتری و استاد دانشگاهی را یدک می کشند ولی نسبت به مهدویت جاهل هستند و وارد عرصه ای می شوند که خودشان هم باورشان نمی شود. این مسئله منحصر به بی سوادان نیست.
 آدم هایی وارد می شوند که باسواد بوده و جایگاه خوبی داشتند ولی متأسفانه آلوده شده اند.
این مسئله نشان می دهد که شیادان و فریب دهندگان شیوه ها و روش های جذاب داشته و توانسته اند آدم جذب کنند. بیشترین فریب خورده ها بانوان بودند و روشی که شیادان توانستند بانوان را جذب کنند، بیشتر توجه به مسائل معنوی، راهکارهای تربیت و اخلاق با روش خواب است.
با این توجیه که خواب برای شما حجت است. همچنین توجیهاتی که از نظر شرعی و عقلی دور است. شیادان از شیوه هایی استفاده می کنند که به جای اینکه شخص خدا محور شود، شخص محور می شود، شیوه هایی که فرد به شیاد دلبسته می شود، او را شخصیتی کاریزما می داند و حتی اگر مسئله خلاف شرع بگوید، چشم بسته قبول می کند. بعضی وقت ها فضایی را ایجاد می کنند که طرف به جایی که مبناها را در مسائل اسلامی بداند، آنها را عوض می کند که این خاستگاه  و هدف اصلی جریانات منحرف است.
نخستین عامل در بروز و ظهور جریانات منحرف، تشنگی به موعود، تشنگی به معنویت و شناخت امام زمان(ع) است و دلیل می آوردند که این همه روایات مهدوی است. در حالی که باید نگاه اجتهادی به روایات مهدویت شود.
موراد دیگری که به عنوان زمینه ساز بروز و ظهور ادعاها می شود، علائم و نشانه های ظهور است. اگر نسبت به علائم و نشانه های ظهور مبانی درست تعریف نشود و تحلیل نشود، شیادان به فضای تطبیق و تعیین زمان ظهور وارد می شوند و برای ادعاهای خود نیز دلیل می آورند.  
بعضی مواقع ادعاها و تطبیق ها باعث بروز فضایی می شود که فرد شیاد ادعای خاصی نمی کند ولی اطرافیانش جوسازی می کند و ادعاء را می برند.
به عنوان مثال یکی از شیادان اول گفت، من شعیب بن صالح هستم. بعد گفت من یمانی هستم، بعد ادعاء کرد که امام زمان هستم.
در این مورد فضاسازی های مریدان، کثرت مرید و حمایت کشورهای خاص گاهی مقام هایی را برای فرد شیاد تعریف می کند که مرید، بدون سوال و چشم بسته ادعاها را قبول می کند، بعضی از مریدان با عدم انتقاد کردن و دلیل نخواستن شیادان را بالا می برند.
بنابراین برداشت های ناصحیح از توقیت و تطبیق نشانه های ظهور زمینه را برای بروز و ظهور جریان ها و گروه های منحرف می شود.