5 آبان ماه 1394- 13 محرم 1437  -27 اکتبر2015

* 5 آبان در گذر تاریخ
* بنا به پیشنهاد میرزا حسن خان مشیرالدوله ، وزیر خارجه وقت
از طرف محمدعلی شاه فرمان ریاست مدرسه علوم سیاسی و لقب ذکاء الملک برای محمدعلی خان فرزند ارشد ذکاء الملک مرحوم صادر شد. (1286ش)
* صمصام السلطنه دستور توقیف روزنامه ها و مدیران آنها را صادر کرد و شهربانیبه اجرای دستور پرداخت.(1291ش)
* مستوفی الممالکدر کادر ولات و حکام تغییرات دامنه داری داد.(1292ش)
اشاره:
مستوفی الممالک در کادر ولات و حکام تغییرات دامنه داری داد و در این تغییرات غالباً مشاغل به جوانان تحصیلکرده
واگذار شد.

* افتتاح تصفیه خانه آب تهران (1344 ش)
* در دادگستری تغییرات وسیعی صورت گرفت و تمام مقامات دیوان کیفرتغییر یافتند(1352ش)
* رحلت عالم بزرگوار و فقیه جلیل آیت‏ الله«سید احمد زنجانی»(1352 ش)
اشاره:
آیت‏الله سیداحمد زنجانی در حدود
سال 1269ش (1308ق) در شهرستان زنجان به دنیا آمد و دوره مقدماتی و سطوح را در زادگاه خود به پایان برد.
سپس برای ادامه تحصیل و تکمیل مبانی علمی خویش راهی حوزه علمیه قم شد و نزدیک به ده سال از محضر پر فیض آیت‏الله شیخ‏عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، بهره‏ها برد تا به مقام والای اجتهاد دست یافت.
وی پس از رحلت آیت‏الله‌حائری به
آیت‏الله سیدمحمدحجت کوه‏کمره‏ای پیوست و به دلیل کسالت آیت‏الله حجت، ایشان
امور مربوط به استفتائات دفتر آن مرجع بزرگ و اقامه نماز باشکوه جماعت در مدرسه فیضیه را انجام می‏داد.
پس از رحلت آیت‏الله حجت، اقامه نماز جماعت مدرسه فیضیه، رسماً بر عهده آیت‌‏الله زنجانی قرار گرفت.

آیت‏الله زنجانی از دهه 1320 با امام خمینی(ره) آشنا شد و جلسات بحث علمی متعددی با حضور آن دو بزرگوار تشکیل می‏شد.
این عالم سترگ در طول حیات پر بار علمی خویش علاوه بر سال‏ها تدریس، به تألیف کتب ارزشمندی نائل شد که برخی از آنها بدین قرارند: اربعین، اَفواهُ الرِّجال،فروقُ الاحکام و بیست کتاب دیگر.
آیت‏الله سید احمد زنجانی سرانجامپس ازسال‏ها کوشش در راه دین و نشر فقه جعفری در 5 آبان 1352 ش برابر با 29 رمضان 1339 ق در 83 سالگی دیده از جهان فروبست و پس از مراسم تشییعی باشکوه، در جوار
حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
* ورود خانم باندرانایکه،نخست وزیر سریلانکا در رأس یک هیئت عالی رتبه  به تهران (1353ش)
* ورود ذوالفقار علی بوتوبه تهران و ملاقات وی با شاه (1353ش)
* ورود مایکل بلومنتالوزیر خزانه داری آمریکا به دعوت هوشنگ انصاری به تهران (1356ش)
اشاره:مایکل بلومنتال با مقامات اقتصادی و سیاسی ایران مذاکرات مهمی انجام داد.
* درگذشت محقق ودانشمند فرزانه استاد«سیدجلال ‏الدین محدث ارموی» (1358 ش)
اشاره:
استاد سیدجلال‏الدین محدث محدّث ارموی، مدرس، محقق، مصحّح و ادیب معاصر،
در آذرماه 1283 ش در شهر ارومیه به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود و فراگیری ادبیات فارسی، به مشهد رفت و فقه، اصول، ادب، تاریخ و حدیث و رجال را در محضر علمای مشهد فرا گرفت.
این استاد گرانقدر به علت شوق بسیار به مطالعه و نیز تحقیق در زمینه علوم حدیث، در جوانی از طرف آیت‏الله سیدحسین عرب‏باغی، از علمای ارومیه، - با این که سیدجلال‏الدین در صنف روحانیت نبود - لقب محدث گرفت. استاد محدث ارموی پس از پایان تحصیلات به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و برای تدریس، راهی تبریز شد.
همچنین وی در سال 1320 ش به هنگام
ورود روس‏ها به آذربایجان، به تهران رفت و ریاست بخش کتب خطی کتابخانه ملی ایران را به عهده گرفت. استاد محدّث ارموی همچنین دکترای الهیات در رشته علوم منقول را اخذ کرد و در دانشکده معقول و منقول تدریس می‏نمود.
علاوه بر آن این مدرس بزرگ، از علماء و مراجع، اجازات بسیاری کسب نمود که اجازه روایت از آقا بزرگ تهرانی وشیخ محمدعلی معزّی دزفولی از آن جمله است. علامه ارموی بعد از بازنشستگی در 1347، تا پایان عمر به تألیف کتاب مشغول بود.
محدث ارموی دارای کتابخانه‏ای با کتاب‏های خطی نفیس فراوان بود و لذا در شناختن نسخه‏های قدیمی و خطی
بسیار ماهر بود.
او یکی از پرکارترین محققین علوم حدیثی و ادبی عصر اخیر بود و همتی عالی و
پشتکار عجیبی داشت. وی در راه تحقیق، خستگی و مشقت را نمی‏شناخت به طوری که در بعضی موارد، حاشیه و تعلیق او بریک کتاب، از اصل متن بیشتر بود.
کتاب‏هائی که وی تصحیح و تحقیق و چاپ نموده است بالغ بر 45 جلد می‏باشد.
کتب عشق و محبت، ایمان و رجعت در4‌جلد و تشریحُ الزَلازل باَحادیثِ الاَفاضل و نیز کشفِ الکُربة در شرح دعای ندبه که حاصل شصت سال کار اوست، از جمله آثار این استادِ محقق می‏باشند.
استاد سیدجلال‏الدین محدث ارموی سرانجام در پنجم آبان 1358 ش برابر با پنجم ذی‏حجه 1399 ق در 75 سالگی بر اثر سکته قلبی در تهران در گذشت و در جوار آرامگاه شیخ ابوالفتوح رازی واقع درحرم حضرت عبدالعظیم(ع) در شهر ریبه خاک سپرده شد.
* رحلت آیت ‏الله «سید روح الله خاتمی» نماینده امام وامام جمعه یزد(1367 ش)
اشاره:
آیت‏الله سیدروح‏الله خاتمی در سال 1258 ش (1324 ق) در اردکان یزد به دنیا آمد.
پس از آن که مقدمات علوم را در زادگاهش فراگرفت، راهی اصفهان شد و در آنجا از محضر استادانی همچون میرزا علی‏آقا شیرازی، سیدمحمد و سیدعلی نجف‏آبادی و حاج‏آقا رحیم ارباب استفاده برد.
آیت‏الله خاتمی همچنین سالیانی درحوزه علمیه قم در دروس آیت‏الله شیخ عبدالکریم حائری‏یزدی شرکت کرد و به مدارج والای علمی و اخلاقی دست یافت.
وی از آن پس ساکن اردکان شد و به تدریس و ارشاد مردم همت گماشت.
آیت‏الله خاتمی به عنوان روحانی شاخص منطقه، نقش مهمی در حرکت انقلابی مردم بر ضدرژیم پهلوی داشت و مورد توجه خاص حضرت امام‏خمینی واقع بود.
این عالم دینی پس از شهادت آیت‏الله صدوقی، سومین شهید محراب، از طرف حضرت امام، به نمایندگی آن حضرت وامامت جمعه یزد منصوب شد و تا پایان عمر شریف خود، در این سنگر خدمت نمود.
سرانجام آیت‏الله سیدروح‏الله خاتمی، در 5 آبان 1367 برابر با 15 ربیع الأول 1409 در 82 سالگی دار فانی را وداع گفت و پس از تشییعی با شکوه، در زادگاهش مدفون گردید.
* 13 محرم در گذر تاریخ
* شهادت «عبدالله بن عفیف» به دست «عبیدالله بن‏زیاد» (61 ق)
اشاره:
نخستین اعتراض آشکار نسبت به جنایت عبیدالله بن زیاد در شهادت امام حسین(ع)، از سوی یکی از شیعیان کوفه، به نامعبدالله بن عفیف اَزدی برخاست.
عبیدالله بن زیاد، پس از آن که اسیران واقعه‏ی کربلا را در مجلس خود با کلمات درشت و خشن، مورد اذیت و آزار قرار داد و آنان را سرزنش کرد، عبدالله بن عفیف که از شیعیان دلیر
امیر‌مؤمنان و از زاهدان و عبادت پیشه‏گان کوفه بود، همین‏که نعره‏های نفرت‏انگیز عبیدالله را شنید، به خشم آمد و پاسخ عبیدالله را داد. عبیدالله بن زیاد که انتظار چنین پیش‏آمدی را نداشت و خیال می‏کرد که دیگر نفس در سینه‏های دوستان اهل بیت(ع) حبس شده است، با تکبر و خودخواهی تمام دستور داد او را دستگیر کرده و به نزدش ببرند.
تلاش مأموران حکومتی برای دستگیری وی به خاطر حمایت افراد قبیله عبدالله ناکام ماند اما مأموران عبیدالله شبانگاه به سوی خانه عبدالله بن عفیف هجوم آورده و او را از خانه‏اش به بیرون کشیده و با ضربات شمشیر به شهادت رسانیدند.
جنایات‏کاران حکومتی، سرش را از بدن جدا کرده و بدن او را به دار آویختند. بدین‏گونه نخستین جرقه‏ای که که می‏رفت کوفه را بار دیگر به حرکت درآورد و جنبش عظیمی را پی‏افکند، به دست مزدوران پلید اموی به خاموشی گرائید.
ولی شش سال بعد، شیعیان کوفه و دوستداران اهل بیت(ع) انتقام خویش را از عاملان جنایت کربلا گرفتند و آنان را به دست مختاربن‏ابی‏عبیده ثقفی به اشد مجازات رسانیدند.
*رحلت «عمر صوفی رازی»منجم و ریاضی‏دان (376 ق)
اشاره:
ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی (396ـ 291ه.ق) مقدمات علوم را در ری آموخت. در سال 337ه.ق در اصفهان به خدمت ابن عمید (ابوالفضل محمدبن حسین) وزیر معروف آل بویه به سر می برد.
در سال349در دربار عضد الدوله دیلمی در اصفهان می‌زیست و درسال 359ه.ق شیراز به رصد پرداخت. وی منجم دربار عضدالدوله دیلمی بود و کتاب نفیس صورالکوکب رابه وی تقدیم نمود. وی دراین کتاب براساس مشاهده و رصد به تعیین موقعیت ستارگان درآسمان و صورتهای فلکی ناشی از آن پرداخته است.
*والدین و انساب :
ابوالحسین عبد الرحمنبن عمر صوفی رازی، دراصل از شهر فسا استان فارس بود. اما در 291ه.ق در ری چشم به جهان گشود.
*اوضاع اجتماعی و شرائط زندگی :ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی درچهاردهم محرم سال 291ه.ق در شهر ری و در خانواده عمر صوفی که اهل فسای فاس بود متولد شد . در تاریخ مذکور، آل زیار بر مناطق مرکزی ایران سلطه داشتند و اندکی پس از آن برادرانآل‌بویه چنان حکومت گرفتند که تمامی قلمرو آل‌زیار را از چنگ آنان خارج ساخته، و شهر مهمی چون ری به زیر سیطره حسنرکی‌الدوله دیلمی رفت.
*تحصیلات رسمی و حرفه‌ای : ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی انواع علوم زمانه به ویژه نجوم و ریاضیات را درزادگاه خود ری فرا گرفت. و در اصفهان و شیراز در دربارهای ابن عمید وزیر و عضد الدوله دیلمی به تحقیق و رصد پرداخت.
*فعالیت‌های ضمن تحصیل :مطالعه و رصد نیز ممارستدرترسیم اشکال هندسی گوناگون به ویژه شکل‌های
متساوی الاضلاع ازامور مورد علاقه ابوالحسینعبد‌الرحمن بن عمر صوفی رازی بوده است.
وقایع میانسالی :ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی در سال 337ه.ق به خدمت ابن عمید (ابوالفضل محمد بن حسین )وزیر معروف آل بویه درآمد.
در سال 349ه.ق در دربار عضد الدوله دیلمی(آل بویه) در اصفهان رفت و علاوه بر آن در سال 359ه.ق در شیراز به رصد ستارگان پرداخت و تمام فعالیت‌های با خود با تألیف کتابی عنوان صورالکوکب به عضد الدوله تقدیم کرد.
زمان و علت فوت :
 ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی‌رازی در سیزدهم محرم سال 376 ه.ق درری به کهولت سن درگذشت.
*مشاغل و سمت‌های مورد تصدی : ابوالحسین عبد‌الرحمن بن عمر صوفی رازی در 337ه.ق در اصفهان در دربار ابوالفضل محمد بن حسین (ابن العمید) وزیر معروف آل بویه، در 349ه.ق اصفهان و از 359ه.ق در شیراز به عنوان منجم دربار معلم نجوم درخدمتامیر عضدالدوله دیلمی بوده است.
*فعالیت‌های آموزشی :‌ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی در دربار عضد الدوله دیلمی در شیراز، به امیر عضد الدوله درس صورالکوکب تصاویر ستارگان را می‌آموخت.
*سایر فعالیت‌ها و برنامه‌های روزمره : چنانکه از آثار ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی بر می‌آید تحقیق و رصد ستارگان و تدفیق درفواصل و موقعیت ستارگان . ازعلایق و مشغولیت‌های عمده وی بوده است.
*شاگردان:
 امیرعضدالدوله دیلمی مشهورترین شاه آل بویه از جمله شاگردان ابوالحسین عبد‌الرحمن بن عمر صوفی رازی به شمار می‌آید. او نزد این استاد خود که فن صورالکوکب (صورتهای فلکی ) را آموخت.
همفکران فرد : ابوالوفای بوزجانی، در زمینه تألیف آثاری پیرامون اشکال هندسی متساوی الاضلاع به وسیله یک فتحه پرگار با دانشمند معاصر خود ابوالحسین عبد الرحمن بن عمر صوفی رازی همفکر بود.
*آرا و گرایش‌های خاص :
چنانکه ابوریحان بیرونی نگاشته است ماخذ ابوالحسین عبد‌الرحمن بن عمر صوفی رازی در تألیف کتاب صورالکوکب، اندازه گیری و مشاهده بوده است.
وی عمر خود را در فن معرفت صورالکوکب (تصاویر نجومی و صور فلکی ) صرف کرده تاآنجاکه به همه زوایا و دقایق آن پی برده است. از این رو وی در هندسه به اشکال هندسی گوناگون توجهی خاص نمود.
*وفات محقق شهیر«شیخ محمدصالح مازندرانی»داماد علامه‏‌ی مجلسی (1080 ق)
اشاره:
ملامحمد صالح بن احمد سروی مازندرانی ملقب به حسام الدین، داماد علامه محمدتقی مجلسی بود. همسر وی آمنه بیگم، بانوی بسیار فاضل، عالم و پرهیزکار بوده و ملاصالح را در حل مسائل علمی یاری می‏کرد.
وی در نزد استادان بزرگواری مانند محمدتقی مجلسی، شیخ بهائى و ملاعبدالله شوشتری کسب علم کرد.
وفات این عالم ربانی و محقق بزرگ در اصفهان روی داد و در کنار علامه مجلسی در جوار مسجد جامع اصفهان به خاک سپرده‏شد. حاشیه‏ی شرح لمعه، شرح روضه‏ی کافی و شرح زُبدةُالاصول شیخ بهائی از تألیفات
ملا محمد صالح مازندرانی به شمار می‏روند.
* درگذشت «ملاعبدالله شوشتری» عالم و فقیه مسلمان (1021 ق)
اشاره:
ملاعبدالله شوشتری، سال‏ها درحوزه‏ی علمیه‏ی نجف تحصیل کرد و از محضر اساتید برجسته‏ی این مرکز دینی بهره برد.
 او سپس به ایران مراجعت نمود و به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت.
 ملاعبد‏الله شوشتری در زهد و تقوا شهرت فراوانی داشت و در ساده‏زیستی زبانزد خاص و عام بود.
 او بر کتاب‏های مختلف حاشیه نوشت و آن‏هارا تشریح کرد. شوشتری، گذشته از آن که در علم و عمل به احکام دین از پیشتازان محسوب می‏شد، در توجه به مردم و رفع مشکلات و همدلی در مصائب آن‏ها نیز مشهور بود و در نزد مردم محبوبیت ویژه‏ای داشت.
* 27 اکتبر در گذر تاریخ
* کشف سرزمین «کوبا» توسط «کریستف کُلُمْبْ»
دریانورد ایتالیائی (1492م)
* آغاز حکومت هیئت مدیره فرانسه در جریان انقلاب
این کشور (1795م)
* مرگ «لویی بلان»نظریه ‏پرداز برجسته فرانسوی (1882م)
* روز استقلال رسمی «نروژ» و پایان اتحاد با سوئد (1905م)
* آغاز جمهوری چهارم فرانسه پس از جنگ جهانی دوم (1946م)
* تولد «دایْلن تامْس»شاعر معروف انگلیسی (1953م)
* کودتای ژنرال «محمد ایوب ‏خان» در پاکستان (1958م)
* روز ملی و استقلال «ترکمنستان» از اتحاد
جماهیر شوروی سابق (1991م)