وزير امور خارجه با بيان اينكه آفريقا ميراث شوم استعمارگراني است كه هنوز هم براي تسلط بر سرنوشت ديگر ملت‌ها از هيچ اقدام و توطئه‌اي دريغ نمي‌كنند، گفت كه ايران در پي آن است با همكاري كشورهاي آفريقايي آثار ظلم به آفريقا را از چهره اين قاره بزدايد.
به گزارش خبرنگار سياست خارجي خبرگزاري فارس، «منوچهر متكي» وزير امور خارجه كشورمان طي سخناني در هماش هم‌انديشي ايران و آفريقا كه از امروز سه‌شنبه و به مدت دو روز در دفتر مطالعات وزارت خارجه در حال برگزاري است، گفت: برخلاف تصوري كه امروزه در جهان درباره آفريقا وجود دارد، اين واقعيت را بايد پذيرفت كه اين قاره داراي ظرفيت‌ها و فرصت‌هاي فراواني براي توسعه مي‌باشد.
به گفته وي آفريقا فقير نبوده، بلكه اين مظلوميت ميراث شوم استعمارگراني است كه هنوز براي تسلط بر سرنوشت ديگر ملت‌ها و تاراج منابع مادي و معنوي آنها از هيچ اقدام و توطئه‌اي دريغ نمي‌كنند.
وزير خارجه گفت: ما (ايران) در پي آنيم كه با همكاري و همراهي تمامي كشورهاي آفريقايي، آثار ظلمي را كه ديگران به آفريقا روا داشته‌اند، از چهره اين قاره بزدائيم.
وي اظهار داشت كه به منظور نيل به روابط عالي ايران و آفريقا كه در جهت حفظ منافع ملت‌هاي دو طرف باشد جمهوري اسلامي ايران شناسايي، توسعه و تقويت نقاط قوت مزيت‌هاي نسبي اقتصادي، توسعه ظرفيت‌ها و ارتقاء قابليت‌هاي موجود در زمينه‌هاي تجاري و اقتصادي با تكيه بر نقاط قوت طرفين و اولويت‌هاي ملي و مزيت‌هاي نسبي يكديگر، توسعه منابع انساني دانش پايه و ماهر، ايجاد و توسعه نظام فراگير و كارآمد مالي و بانكي بين ايران و آفريقا، ايجاد نظام جامع شناخت و پژوهش و بهره‌گيري خردمندانه در حوزه‌هاي فرهنگي - تمدني، اقتصادي، اجتماعي و نيز ايجاد بسترهاي مناسب براي صدور كالا و خدمات آفريقا به جمهوري اسلامي ايران و بالعكس را جزء سياست‌هاي كلي خود قرار داده كه با جديت به دنبال اجرايي كردن آنها مي‌باشد.
وي اضافه كرد: نگاه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران به آفريقا از منظر همكاري‌هاي جنوب - جنوب، در راستاي تامين منافع دوجانبه و همچنين تبري از هرگونه منفعت طلبي يك جانبه، فضايي مناسب را براي نزديكي بيش از پيش جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي آفريقايي فراهم كرده است.
مشروح سخنان وزير خارجه كشورمان در همايش هم انديشي ايران آفريقا در پي مي‌آيد.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم
ابتدا مايلم گرمترين سلام‌ها و درودهاي ملت و دولت جمهوري اسلامي ايران را خدمت شما عاليجنابان ابراز كنم. از اينكه بار ديگر افتخار يافتم در جمع صميمي و ارزشمند مقامات و شخصيت‌هاي آفريقايي باشم بسيار خوشحال و مسرورم و خداوند سبحان را بر اين نعمت سپاسگزار مي‌باشم. اجازه مي‌خواهم بخش كاري همايش ايران و آفريقا تحت عنوان؛ ابتكار ايران و آفريقا را افتتاح كنم.
برخلاف تصوري كه امروزه در جهان درباره آفريقا وجود دارد، اين واقعيت را بايد پذيرفت كه اين قاره داراي ظرفيت‌ها و فرصت‌هاي فراواني براي توسعه مي‌باشد. در واقع آفريقا فقير نبوده، بلكه اين مظلوميت ميراث شوم استعمارگراني است كه هنوز براي تسلط بر سرنوشت ديگر ملت‌ها و تاراج منابع مادي و معنوي آنها از هيچ اقدام و توطئه‌اي دريغ نمي‌كنند. ما در پي آنيم كه با همكاري و همراهي تمامي كشورهاي آفريقايي، آثار ظلمي را كه ديگران به آفريقا روا داشته‌اند، از چهره اين قاره بزدائيم. يقيناً اين مهم، در سايه استفاده از تمامي توان و ظرفيت‌هاي دو طرف مبتني بر اصول انساني و احترام متقابل، ممكن مي‌باشد.
جمهوري اسلامي ايران از ابتدا، حامي و ياور ملت‌هاي آفريقايي بوده و در صدد است تا روابط خود با كشورهاي آفريقايي و اتحاديه آفريقايي را تداوم بخشيده و گسترش دهد و به عنوان يك شريك واقعي در برنامه‌هاي توسعه آن، مشاركت كند. ما در روابط خود با آفريقا هيچ محدوديتي نداشته و روابط ما با شما بر اصول برادري، عدالت و مساوات استوار است. با عنايت به تعاليم عاليه اسلام، مباني انقلاب اسلامي و ايده‌هاي حضرت امام خميني (ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران و رهنمودهاي رهبر عاليقدر آن حضرت آيت‌الله خامنه‌اي همكاري با كشورهاي جنوب به ويژه آفريقا را در سرلوحه برنامه‌ها و راهبردهاي خود دارد و براي توسعه آفريقا و محروميت‌زدايي از اين قاره غني و سرشار از استعدادهاي درخشان تلاش كرده و خواهد كرد.
جمهوري اسلامي ايران به عنوان عضو ناظر و شريك راهبردي اتحاديه آفريقا، همواره در نشست‌هاي اين اتحاديه شركت كرده و بسيار خوشوقتم كه كشورم در يازدهمين اجلاس سران اتحاديه آفريقا در شرم‌الشيخ به عنوان شريك راهبردي آفريقا انتخاب شده است.
با تقدير از حسن توجه و اعتماد شما به جمهوري اسلامي ايران، تأكيد مي‌كنم همه تلاش خود را به منظور گسترش همه جانبه با اتحاديه و كشورهاي آفريقايي در ابعاد مختلف سياسي، اقتصادي و فرهنگي به كار خواهد گرفت.
ميهمانان گرامي، حضار محترم
جمهوري اسلامي ايران كه طي 31 سال گذشته، به رغم تحمل سال‌هاي دشوار جنگ تحميلي و تحريم‌هاي همه جانبه، موفق شده با همت و تلاش متخصصين خود، عرصه‌هاي جديدي از پيشرفت و توسعه در زمينه‌هاي گوناگون صنعتي، كشاورزي، علمي، فناوري و ... را فتح كند، هم اكنون با كمال افتخار آمادگي دارد اين دستاوردها را در اختيار كشورهاي دوست و برادر خود در قاره آفريقا قرار دهد و با اجراي اين سياست راهبردي، در تحقق روياي اين كشورها در مسير پشت سر نهادن مشكلات و كمبودهاي ناشي از دوران سخت استعمار و همچنين كسب استقلال و خودكفايي، به ميزان قابل توجهي سهيم شود.
در همين راستا، تصميم برگزاري اين همايش در تهران كه بر اساس اهداف تعيين شده اتخاذ گرديده است، مؤلفه‌هاي جديدي از زمينه‌هاي مشاركت جهت همكاري و همياري را مدنظر قرار داده و در اين رابطه به تقويت و تعميق همكاري و تشريك مساعي ايران و آفريقا در مجامع منطقه‌اي و بين‌المللي در مورد موضوعات جهاني از جمله؛ تعهد و پايبندي به تقويت و توسعه آفريقا، كمك به اين قاره جهت دستيابي به اهداف آن در هزاره سوم، صلح و امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي، فقرزدايي و توسعه پايدار، چند جانبه‌گرايي، مشاركت آفريقا در عرصه بين‌المللي، مبارزه با بيماري‌هاي واگيردار و صعب‌العلاج، مشاركت در حفظ و توسعه محيط زيست و تعاملات فرهنگي مي‌پردازد و انجام اقدامات مشترك از جمله كمك‌هاي توسعه‌اي، استفاده از ظرفيت‌هاي جمهوري اسلامي ايران در زمينه‌هاي آموزش و تربيت نيروي انساني، همكاري‌هاي زيربنايي، صنعتي، تجاري، بهداشتي، انرژي و انتقال تجربيات مؤثر در زمينه توسعه را به عنوان هدفي والا و مقدس در راستاي تقويت همكاري جنوب - جنوب دنبال مي‌كند.
حضار محترم
به منظور نيل به روابط عالي ايران و آفريقا كه در جهت حفظ منافع ملت‌هاي دو طرف باشد جمهوري اسلامي ايران شناسايي، توسعه و تقويت نقاط قوت مزيت‌هاي نسبي اقتصادي، توسعه ظرفيت‌ها و ارتقاء قابليت‌هاي موجود در زمينه‌هاي تجاري و اقتصادي با تكيه بر نقاط قوت طرفين و اولويت‌هاي ملي و مزيت‌هاي نسبي يكديگر، توسعه منابع انساني دانش پايه و ماهر، ايجاد و توسعه نظام فراگير و كارآمد مالي و بانكي بين ايران و آفريقا، ايجاد نظام جامع شناخت و پژوهش و بهره‌گيري خردمندانه در حوزه‌هاي فرهنگي - تمدني، اقتصادي، اجتماعي و نيز ايجاد بسترهاي مناسب براي صدور كالا و خدمات آفريقا به جمهوري اسلامي ايران و بالعكس را جزء سياست‌هاي كلي خود قرار داده كه با جديت به دنبال اجرايي كردن آنها مي‌باشد.
در همين راستا و در مسير تعامل سازنده جمهوري اسلامي ايران با آفريقا، احداث بيمارستان، كلنيك و مراكز درماني، اعزام پزشك، احداث و مديريت دانشگاه، فعاليت دفاتر كشاورزي، ايجاد كارخانه خودروسازي، راه‌اندازي خط توليد تراكتور و ساير ماشين‌آلات كشاورزي، احداث خطوط انتقال برق فشار قوي، راه‌اندازي نيروگاه آبي، اجراي طرح‌هاي آب‌رساني و تصفيه خانه‌هاي آب، راه سازي و ساخت مسكن ارزان قيمت و صدور خدمات فني و مهندسي، تنها گوشه‌اي از حضور فعال جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي دوست و برادر در قاره آفريقا مي‌باشد.
نگاه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران به آفريقا از منظر همكاري‌هاي جنوب - جنوب، در راستاي تامين منافع دوجانبه و همچنين تبري از هرگونه منفعت طلبي يك جانبه، فضايي مناسب را براي نزديكي بيش از پيش جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي آفريقايي فراهم كرده است.
در همين چارچوب توجه و عنايت دولت نهم و دهم و شخص رياست محترم جمهوري به توسعه روابط با كشورهاي قاره آفريقا، موجب رشد و توسعه بيش از پيش روابط شده كه در اين عرصه، نقش و جايگاه سفرهاي رئيس محترم جمهوري اسلامي ايران به كشورهاي آفريقايي و برقراري تسهيلات اعتباري و بانكي به اين كشورها، حائز اهميت بوده است كه تداوم اين راهكار، موجب شتاب بيشتر در روند رو به رشد مناسبات فيمابين خواهد بود.
حضار محترم
قاره آفريقا متشكل از 54 كشور، پس از استقلال در نيمه دوم قرن بيستم با توجه به منابع بالقوه خود، توانست به خوبي جاي خود را در معادلات سياسي و روابط بين‌المللي باز كند. كشورهاي آفريقايي علاوه بر حضور در سازمان ملل متحد و سازمان‌هاي وابسته به آن، در سازمان‌هاي منطقه‌اي ارزشمند همچون سادك، اكواس، كومسا، جامعه شرق آفريقا، ايگاد و همچنين اتحاديه آفريقا عضويت دارند كه جمهوري اسلامي ايران با ارج نهادن بر چنين همكاري‌هايي در مناطق مختلف قاره، ارتقاء سطوح همكاري‌هاي خود با سازمان‌هاي منطقه‌اي آفريقا را به طور جدي در دستور كار قرار داده است.
با توجه به ظرفيت بالاي اقتصادي و تجاري قاره آفريقا از يكسو و جمهوري اسلامي ايران از سوي ديگر، مي‌بايد با شناخت نقاط قوت مزيت‌هاي نسبي اقتصادي يكديگر، ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي موجود خود را تقويت كرده و توسعه بخشيم. مثلا جمهوري اسلامي ايران در زمينه تامين انرژي از توان بالايي برخوردار است و قاره آفريقا جهت توسعه بخشهاي اقتصادي و صنعتي خود به شدت نيازمند انرژي مي‌باشد، جمهوري اسلامي ايران از قدرت صنعتي قابل توجهي در جهت توليد كالاهاي متنوع برخوردار بوده و قاره آفريقا تامين كننده قدرتمند مواد اوليه مورد نياز مي‌باشد و يا اينكه متاسفانه به دليل رفتار ظالمانه استعمارگران، سطح بهداشت در قاره آفريقا پايين بوده و بيماري‌هاي گوناگوني ملت‌هاي مظلوم اين قاره را تهديد مي‌كند. در همين رابطه توان بسيار بالاي جمهوري اسلامي ايران در جهت ارائه خدمات بهداشتي و درماني و نيز توليد تجهيزات پزشكي و بيمارستاني مي‌تواند زمينه بسيار مناسبي براي همكاري‌هاي طرفين باشد.
چنين نشست‌هايي، محل تبادل مسائل، مشكلات و يافتن راهكارها براي حل مشكلات عديده قاره‌اي است كه تلخي ظلم و ستم دوران استعمار بر پيكره خود را تجربه كرده استملتهاي نجيب و فهيم آفريقايي در انتظار حل مشكلات خود در نتيجه برگزاري چنين نشست‌هايي مي‌باشند. بي ترديد اين مهم با همدلي و تلاش‌هاي بي وقفه رهبران با كفايت آفريقايي قابل تحصيل است.
امروز آفريقا، دوستان واقعي خود را كه به منافع متقابل و كمك به توسعه و رشد و اعتلاي اين قاره توجه دارند، شناخته است و به اين ضرورت پي برده است كه براي تامين نيازهاي خود در بخشهاي مختلف و غلبه بر مشكلات عديده موجود، نيازمند تنوع بخشيدن به شركا و انتخاب شركاي واقعي مي‌باشد. بي ترديد انتخاب و تداوم چنين مشي مستقلي، وابستگي ملت‌هاي آفريقايي و تحميل خواسته‌هاي زورگويان بر اراده رهبران آن را در جهاني كه شاهد زورگويي‌ها و بي عدالتي‌هاي زيادي در روابط بين كشورها مي‌باشد. بي اثر مي‌كند.
جمهوري اسلامي ايران از ابتدا، حامي و ياور ملت‌هاي آفريقايي بوده و خود را يك شريك واقعي براي قاره آفريقا مي‌داند و در صدد است تا روابط خود با كشورهاي آفريقايي و اتحاديه آفريقايي را تداوم بخشيده و بلكه آن را بيشتر از گذشته گسترش دهد و در برنامه‌هاي توسعه آن مشاركت كند. حضور چشمگير و مشاركت فعال شخصيت‌هاي ارزشمند آفريقايي در اين نشست، پاسخي شايسته به تلاش‌هاي دوست و شريك استراتژيك قاره آفريقا يعني جمهوري اسلامي ايران مي‌باشد.
با توجه به اثرات ارزشمندي كه اين همايش مي‌تواند در جهت ارتقاء سطح همكاري‌هاي ايران و آفريقا داشته باشد لذا توصيه مي‌شود ابتكار ايران و آفريقا به صورت ساليانه برگزار و همفكري طرفين به طور مستمر تداوم داشته باشد.
همانطور كه مستحضريد بسياري از ظرفيت‌هاي خفته و غير فعال به دليل عدم شناخت دقيق طرفين از يكديگر مي‌باشد. در همين رابطه ما مي‌بايد در اين همايش به كمك بخشهاي تخصصي مكانيسم‌هاي تسهيل كننده روابط بين بخشهاي مختلف از قبيل صنعتي، كشاورزي، بهداشتي، بازرگاني، فرهنگي و ... را شناسايي و فعال كنيم.
تجارب گذشته ما حاكي از آن است كه عليرغم فعاليت بسيار خوب بخشهاي خصوصي جهت اجراي پروژه‌هاي سودمند، به دليل عدم وجود يك سازمان تامين كننده هزينه‌هاي مالي و سرمايه گذاري، متاسفانه نتايج مطلوب حاصل نشده است لذا اميد مي‌رود در اين همايش بخشهاي تخصصي، مكانيزمي جهت رفع مشكل و تسريع در انجام پروژه‌ها را طراحي كنند.
با توجه به علاقمندي و تلاش خوب بخشهاي اقتصادي دو طرف به نظر مي‌رسد در كنار ايجاد تسهيلات مي‌بايد مشوق‌هاي نيز براي ارتقاء سطح همكاري‌ها پيش‌بيني كرد. در همين رابطه همكاران ما طرح تعرفه‌اي ويژه‌اي را جهت ورود كالاهاي آفريقايي به جمهوري اسلامي ايران مد نظر قرار داده‌اند كه لازم است نظرات طرف‌هاي آفريقايي را در مورد آن اخذ و طرح نهايي را جهت تصويب در اجلاس آتي سران ايران و آفريقا آماده كنيم.
در پايان، با آرزوي توفيق براي اين نشست در دستيابي به اهداف والايي كه ترسيم كرده است، از خداوند منان پيشرفت و سعادت همگان خصوصا كشورها و ملت‌هاي آفريقايي و حركت فزاينده و رو به رشد همكاري‌هاي فيمابين جمهوري اسلامي ايران و قاره سياه را مسئلت كرده و مجددا از حضور يكايك شما عزيزان تشكر مي‌كنم و اميدوارم از نقطه نظرات سازنده‌تان در راستاي تقويت مناسبات ايران و آفريقا بهره‌مند شويم.