* 19 شهریور درگذر تاریخ

* آغاز انتشار روزنامه «نسیم شمال» به مدیریت «سیداشرف‏الدین حسینی» در رشت (1286ش)
اشاره:
نه ماه پیش از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، روزنامه ادبی و فکاهی کوچکی به نام نسیم شمال در شهر رشت انتشار یافت که مدیر آن سیداشرف‏الدین حسینی قزوینی معروف به گیلانی بود.  وی مندرجات نسیم شمال را که غالباً اشعار فکاهی و انتقادی بود، خود می‏نگاشت و اشعار دیگران را در آن چاپ نمی‏کرد. این روزنامه به قدری در میان توده مردم محبوبیت داشت که مدیر آن را نسیم شمال می‏نامیدند و هرگاه که منتشر می‏شد، ولوله‏ای در شهر به وجود می‏آورد. آن چه در ایرانِ آن روز می‏گذشت در شعر و روزنامه وی منعکس می‏شد و از جور و تبعیض و بی عدالتی شکوه می‏کرد. علاوه بر جوهر و درون مایه اجتماعی و انتقادی اشعار منتشر شده در نسیم شمال و سخن از دل‏برآمده سید اشرف الدین، نکات ظریف دیگری شعر او را دلنشین کرده و بدان رواج و اشتهار بخشیده که در خور توجه است. نخست طرح مسائل جدی به صورت فکاهی همراه با طعن و طنز و کنایه به نوعی که هر کس از توده مردم درد خود را در سروده‏های او می‏دید.
 دیگر اینکه، پرورندان این معانی به زبان ساده گفتار مردم کوچه و بازار، فارغ از هر نوع محافظه کاری ادبی. وی بعدها به عنوان محبوب‏ترین و معروف‏ترین شاعر ملی عهد مشروطه شناخته شد و روزنامه‏اش در تهران انتشار یافت. این روزنامه به مدت بیست سال، هر هفته توزیع می‏گشت و پس از مرگش نیز، انتشار آن تا مدتی ادامه یافت.
* انتقال «محمدعلی میرزا»
پادشاه مخلوع قاجار به روسیه (1288 ش)
اشاره:
 پس از شکست قوای محمدعلی شاه قاجار از مشروطه طلبان و فتح تهران توسط آزادی‏خواهان، محمدعلی شاه قاجار به سفارت روس پناهنده شد.
پس از مذاکرات مفصل بین محمدعلی شاه قاجار پادشاه مخلوع و هیئت مدیره کمیسیون عالی، متشکل از نمایندگان مجلس و...، قرار بر این شد که شاهِ قاجار به همراه خانواده خود و همراهان، سفارت روس را به مقصد اروپا ترک کنند.  از 25 تیرماه 1288 که محمدعلی شاه به سفارت روس پناهنده شد تا این روز در حدود پنجاه و 7 روز طول کشید، سرانجام شاه قاجار به همراه 120 قزاق ایرانی، به خواری از ایران رانده شد. او به روسیه رفت و در بندر اُدِسا در کنار دریای سیاه، مسکن گزید. طبق توافق و پیمان، قرار شد که دولت ایران، سالیانه،
یکصد هزار تومان به محمدعلی میرزا و خانواده وی پرداخت کند و در عوض او هم املاکش را به دولت واگذار کرده، جواهرات سلطنتی را پس بدهد. با عزل محمدعلی شاه قاجار، احمد میرزا به پادشاهی قاجار رسید، هرچند به دلیل این‏که دوازده ساله بود، تا سالیانی، قدرت در دست نائب السلطنه قرار داشت و اوضاع مملکت روز به روز بدتر می‏شد. دو سال پس از تبعید محمدعلی شاه، وی در سر، سودای سلطنت کرد و با تعدادی از هوادارانش وارد ایران شد. ولی این عمل، تحقق نیافت و از آن پس، مقرری او نیز قطع  شد.

* حدود 60 دانشجوی ایرانی، ورودی ساختمان رادیو استکهلم را اشغال کردند. این دانشجویان اعتقاد داشتند که تلویزیون سوئد اخبار و تصاویر حقیقی ایران را منعکس نمی کند (1357ش)

* درگذشت عالم مجاهد مبارز آیت‏الله «سید محمود طالقانی» اولین امام جمعه تهران
 (1358 ش)
اشاره:   
 آیت‏الله سیدمحمود طالقانی در سال 1289 شمسی (1329ق) در طالقان دیده به جهان گشود. وی پس از فراگیری دروس مقدماتی در زادگاه خود، راهی قم گردید و پس از شرکت در درس خارج
حضرات آیات: سید محمد حجت کوه کمره‏ای و سید محمدتقی خوانساری، از آیت‏الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اجازه اجتهاد گرفت. مبارزات ایشان از زمان ورود به حوزه علمیه قم شروع شد. در سال 1318، برای اولین بار،
خشم خویش به رژیم را با صدور یک اطلاعیه در رابطه با کشف حجاب ابراز کرد و در پی آن دستگیر و زندانی شد. پس از شهریور 1320، مبارزه را به طور رسمی آغاز کرد و پس از وقفه‏ای در این میان، به جرم پنهان کردن شهید نواب صفوی راهی زندان گردید. وی در
سال‏های 1330 و 1331 بنا به پیشنهاد آیت‏الله بروجردی برای شرکت در تشریک مساعی بین مسلمین، به کشورهای مصر و اردن سفر کرد. آیت‏الله طالقانی با پیروی از امام خمینی(ره) در سال 1342 وارد مبارزه با رژیم گردید که در این راه چندین بار محکوم به زندان شد. او در طول دوران زندان،مرارت‏های فراوانی را تحمل کرد ولی در راه تحقق آرمان بلند خویش، لحظه‏ای از خود خستگی و تزلزل نشان نداد. آیت‏الله طالقانی در طی بیش از یازده سال زندان، همواره به عنوان الگوی مقاومت و پایداری مطرح بود و پس از هر بار آزادی، راه گذشته خود را در مسیر
انقلاب اسلامی ادامه می‏داد. این عالم مجاهد، پس از آزادی از زندان در سال 1357، نقش مهمی در برپائی راهپیمایی عظیم و پرشور تاسوعا و عاشورای آن سال داشت.
آیت‏الله طالقانی، پس از پیروزی انقلاب، به ریاست شورای انقلاب برگزیده شد و در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، به نمایندگی مردم تهران انتخاب گردید. این مبارز نستوه، در اوائل
مرداد 1358، از سوی امام خمینی، به
امامت جمعه مردم تهران منصوب شد و آخرین نماز جمعه ایشان در سالگرد کشتار خونین
 17 شهریور، در بهشت زهرا برگزار گردید.
 آیت‏الله طالقانی در کنار سال‏های متمادی مبارزه، از فعالیت‏های علمی غافل نگردید و آثار متعددی را به وجود آورد که تفسیر پرتوی از قرآن در 6 جلد، پرتوی از نهج‏البلاغه، آزادی و استبداد، درسی از قرآن و درس وحدت، از آن جمله‏اند. سرانجام این عالم بزرگ و مبارز انقلابی در 19 شهریور 1358 در 69 سالگی دار فانی را وداع گفت و پس از تشییعی باشکوه در
 بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

* استقرار اولین دولت مکتبی در جمهوری اسلامی به ریاست شهید «محمدعلی رجایی» (1359ش)
اشاره:
پس از استعفای دولت موقت به ریاست مهندس بازرگان به دلیل تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام در تهران، اولین انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردید و ابوالحسن بنی‏صدر توانست با تزویر و عوام فریبی و نشان دادن خود به عنوان پیرو انقلاب و امام به این مقام دست یابد.
 بر سر انتخاب نخست‏وزیر و مسئول انتخاب کابینه تا مدت‏ها بحث و اختلاف وجود داشت تا این که با نظر مثبت حضرت امام و رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی، شهید رجایی به نخست وزیری رسید و مأمور تشکیل کابینه گردید. وزرای کابینه پس از اخذ رأی اعتماد از مجلس، به عنوان اولین دولت مکتبی، کار خود را در نظام اسلامی آغاز کردند. بنی‏صدر در برابر این انتخاب، در ابتدا بنای مخالفت گذاشت ولی وقتی احساس کرد در مقابل مجلس کاری از پیش نخواهد بُرد، به ناچار با این انتخاب موافقت نمود. اما در هر فرصت ممکن، از تضعیف شخصیت شهید رجایی در افکار عمومی خودداری نمی‏کرد.
 در برابر جسارت‏ها و اهانت‏های بنی‏صدر به عنوان رئیس جمهور،
شهید رجایی با توجه به حساسیت جوّ موجود، تمامی این تلخی‏ها و اهانت‏ها را در کمال صبر و بردباری و متانت تحمل نمود و در مواقع لزوم، با ارائه استدلال‏های محکم و منطقی، به ایرادات مکرر بنی‏صدر پاسخ می‏داد. در نهایت، کارشکنی‏های بنی‏صدر و اختلاف‏آفرینی‏های او، کار را به جایی رسانید که به بنابه توصیه امام، مجلس شورای اسلامی مسئله عدم کفایت سیاسی او را به بحث گذاشت و با رأی مثبت به آن، بنی‏صدر از ریاست جمهوری عزل گردید.
 پس از آن، انتخابات دوره دوم ریاست جمهوری برگزار شد که به انتخاب
شهید محمدعلی رجائی به این مقام انجامید.

* رحلت فقیه جلیل، آیت‏الله
«حاج شیخ ضیاءالدین آملی» (1361ش)
اشاره:
آیت‏الله حاج شیخ ضیاءالدین آملی در سال 1283ش (1323ق) در خانواده علم و فضیلت و تقوا در شهر تهران دیده به جهان گشود. خانواده ایشان از عالمان معتبر به شمار می‏آمدند و پدر ایشان، آیت‏الله محمدتقی آملی، از فقها و فلاسفه بزرگ زمان خود بود.
آیت‏الله ضیاءالدین آملی از کودکی به همراه پدر راهی نجف اشرف شد و پس از طی دروس مقدمات و سطح در محفل درس خارج حضرات آیات: میرزامحمد حسین نایینی، سیدابوالحسن اصفهانی،
 آقا ضیاءالدین عراقی، میرزا ابوالحسن مشکینی و شیخ محمدکاظم شیرازی جای گرفت. ایشان دارای استعداد وافری بود و تحصیلات خود را به نیکوترین وجه به پایان رساند به طوری که پیش از سی سالگی به درجه اجتهاد نائل آمد.
 آیت‏الله آملی در این هنگام به دامادی
 آیت‏الله سید حسین طباطبایی قمی، از علمای بزرگ زمان، درآمد و از آن پس حلقه درس خود را در تهران و آمل تشکیل داد. ایشان سال‏های دراز به نمایندگی از آیت‏الله سید محسن حکیم و آیت‏الله سید حسین بروجردی در کشور مصر به سر برد تا به
نشر معارف اهل‏بیت و حمایت از حوزه تشیع پرداخت.
وی در مصر رهبری و زعامت شیعیان آن سامان را برعهده داشت و کرسی تدریس فقه جعفری در دانشگاه الازهر مصر را تأسیس کرد. آیت‏الله ضیاءالدین آملی در سال‏های بعد به دلیل دشمنی حکومت وقت با شیعیان، به تهران بازگشت و به ادامه فعالیت‏های مذهبی و دینی خود پرداخت. این عالم وارسته، زهد و بی‏توجهی به زخارف دنیوی را سرلوحه اعمال خود قرار داده بود و به قرآن و احادیث اهل‏بیت(ع)
 عشق می‏ورزید.  به طوری که در پنجاه سالگی تصمیم به حفظ قرآن گرفت و پس از مدتی، این کتاب آسمانی را از حفظ نمود.
آیت‏الله ضیاءالدین آملی سرانجام در
 19 شهریور 1361ش برابر با 21 ذی‏قعده 1402ق در 78 سالگی در تهران درگذشت و در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد
 به خاک سپرده شد.

* اعلام شهادت خبرنگار و دیپلمات‏های ایرانی در مزار شریف پس از گذشت یک ماه (1377 ش)
اشاره:
 پس از تسخیر شهر کابل توسط قوای طالبان و عقب‏نشینی نیروهای دولت اسلامی افغانستان، سفارت ایران از کابل به مزار شریف منتقل شده و کارمندان سفارت ایران در آن شهر به امور دیپلماتیک خود مشغول گردیدند.
 با حمله نیروهای افراطی گروه طالبان و اشغال مزار شریف، سفارت ایران در این شهر مورد هجوم وحشیانه این گروه قرار گرفت و بدون توجه به مصونیت سیاسی و قوانین بین‏المللی، نُه دیپلمات ایرانی و خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی را به شهادت رساندند. با این حال، گروه طالبان از پخش خبر شهادت این افراد امتناع می‏نمود تا اینکه پس از 33 روز، شهادت دیپلمات‏ها و خبرنگار ایرانی را اعلام کردند.
* آغاز نخستین کنگره بین المللی امامزادگان (1392ش)
اشاره:
نخستین کنگره بین‌المللی امامزادگان در جهت تبیین جایگاه ایشان در تربیت دینی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی افراد جامعه، با حضور اندیشمندان خارجی و با همکاری مجمع تقریب مذاهب اسلامی، مجمع اهل بیت‌(ع)، وزارت امور خارجه، جامعه‌المصطفی و همچنین مراکز علمی و حوزوی خارج از کشور در تهران و اصفهان برگزار شد.
 سازمان اوقاف و امور خیریه در راستای تکریم و بزرگداشت امامزادگان و معرفی جایگاه ویژه آنان در فرهنگ و تمدن‌سازی اسلامی و همچنین در راستای معرفی آثار و برکات آن بزرگواران در جهان اسلام کنگره بین‌المللی امامزادگان را برگزار کرد. این کنگره در دهه کرامت و در روز 5 ذی القعده همزمان با سالروز تکریم امامزادگان مصادف با روزهای 19 و 20 شهریورماه جاری با حضور اندیشمندان و فرهیختگان کشوری و بین المللی در دو استان تهران و اصفهان برگزار می شود. دبیرخانه علمی کنگره بین المللی امامزادگان با حضور حجت الاسلام اژدری مدیر اداره کل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان،
حجت الاسلام مرتضی خوشنویس زاده، معاون امور فرهنگی اجتماعی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان،دکتر اصغر منتظرالقائم دبیرعلمی کنگره بین المللی امامزادگان ،دکتر بید هندی قائم مقام رئیس دانشگاه و رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان،دکتر علی اکبر کجباف معاون دانشجویی ، دکتر علی اکبر جعفری مدیر روابط عمومی دانشگاه اصفهان وجمعی از اعضاء هیئت علمی کنگره در محل دبیرخانه علمی واقع در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان افتتاح شد .

* 26 ذی القعده در گذر تاریخ

* درگذشت «مازیارایرانی» یکی از اسپهبدان طبرستان (225 ق)
اشاره:
مازیار بن قارن یکی از اسپهبدان طبرستان است که تعلق خاطر خاصی به کیش و آئین زردشت و آداب ایرانی داشت. او بر معتصم عباسی عصیان کرد و معتصم، عبدالله بن طاهر را از خراسان برای سرکوبی او فرستاد. عبدالله، مازیار را گرفت و به بغداد روانه کرد. خلیفه او را به ضرب تازیانه کشت و جسدش را آویخت. سپس معتصم، افشین، دیگر سردار نامدار را متهم کرد که با مازیار همدست بوده و در توطئه‏ی احیای دین مزدکی و خرّمی با او شریک بوده است. به همین تهمت او را به سال 227 ق به حبس انداخت تا در زندان مرد.

* تولد علامه «تفتازانی» دانشمند و ادیب شافعی(722 ق)
اشاره:
سعدالدین مسعود بن عمر بن عبدالله خراسانی هِرَوی معروف به ملاسعدتفتازانی، در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول زمان، استاد کل ویگانه‏ روزگار خود بود. وی مدتی از عمر خود را به سفر به شهرهای خراسان و آسیای مرکزی برای کسب علم گذراند. علامه تفتازانی به خاطر نبوغ و احاطه‏ی علمیش، تألیف و نگارش را بسیار زود و در
 شانزده سالگی آغاز کرد. کتاب‏های بسیاری از خود به جای گذاشت که برخی از آن‏ها هنوز جزء کتاب‏های درسی حوزه‏های علمیه هستند. ازکتاب‏های تفتازانی می‏توان به المطوّل، الارشاد و مختصر المعانی اشاره نمود. تفتازانی، 20 سال آخر عمر را به دعوت امیر تیمور گورکانی در شهر سمرقند گذراند و شاگردان بسیاری تربیت کرد.
علامه تفتازانی در سال 792 ق در هفتاد سالگی در این شهر وفات یافت.

* آغاز دوره‏ ی جدید جنگ‏‌های ایران و عثمانی در زمان سلطنت «محمدشاه قاجار» (1258 ق)

* 10 سپتامبر درگذر تاریخ

* آغاز نبرد «مازوری» میان آلمان و روسیه در جریان جنگ جهانی اول (1914م)

* امضای پیمان تاریخی «سَن ژِرمَن» میان دولت اتریش و متفقین (1919م)

* برپائی اولین کنفرانس کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) در بغداد (1960م)

 * روز استقلال کشور آفریقایی
 «گینه بیسائو» از استعمار پرتغال (1974م)

* قتل «ساموئل دوئه»
رئیس جمهور اسبق کشور آفریقایی لیبریا در یک کودتا (1990م)