*  22  مرداد  در گذر تاریخ

*  عزل محرمانه دکتر محمد مصدق از نخست‏ وزیری توسط محمدرضا شاه پهلوی (1332 ش)
اشاره:
در حالی که مصدق سرگرم اقدامات لازم و ضروری برای بقای خود بود، دولت‏های انگلستان و آمریکا با ایادی دربار پهلوی، دست به هم داده، نقشه سرنگونی حکومت را طراحی و آماده اجرا کرده بودند. در روز 22 مرداد 1332، محمدرضا پهلوی، به طور محرمانه دکتر محمد مصدق را از نخست‏وزیری عزل کرد و سرلشکر زاهدی را به نخست‏وزیری برگزید. این تصمیم بر اساس توصیه دولت‏های آمریکا و انگلیس انجام شد، زیرا دولت مصدق با حمایت مردم، نفتِ ایران را ملی کرده بود که عملی مخالف منافع استعماری به شمار می‏رفت. هرچند در این میان، مصدق با درخواست اختیارات بیشتر از شاه و مجلس، موجبات نگرانی و ترس پهلوی را فراهم کرده بود. از این رو، شاه برای دوری از عواقبِ رویدادهای ناشی از برکناری مصدق، به شمال ایران رفت. وقتی خبر عزل مصدق به او داده شد، وی این حکم را نپذیرفت و این حرکت را کودتایی علیه خود قلمداد کرد. در بامداد روز 25 مرداد، خبر کودتا به طور مشروح از رسانه‏های گروهی پخش شد. پس از آن‏که طرح برکناری مصدق شکست خورد، محمدرضا پهلوی به عراق و ایتالیا گریخت. با اعلام خبر کودتای نافرجام علیه دولت، مردم مجسمه‏های شاه و پدرش را به زیر کشیدند و عکس‏های محمدرضا را از ادارات برداشتند. اما چند روز پس از فرار مفتضحانه شاه از کشور، کودتای 28 مرداد توسط آمریکا و انگلیس اجرا شد و شاه پس از سقوط دولت مصدق به ایران بازگشت و به حکومت مستبدانه خود ادامه داد.

  * سرتیپ سعید طاهری رئیس کل زندان های شهربانی بامداد چنین روزی در نزدیک منزل خود واقع در تهران پارس به ضرب چند گلوله به قتل رسید(1351ش)

 *  انفجار بمب در رستوران خوانسالار، محل خوشگذرانی نظامیان آمریکایی در تهران (1357 ش)

*  درگذشت موشق سروری از پیشگامان گرافیک نوین ایران (1360ش)

*  درگذشت محمد علی گلشن ابراهیمی گردآورنده آثار صوتی ایرانی (1380ش)

* تظاهرات و درگیری مردم انقلابی با مأموران رژیم پهلوی در شهرهای مختلف کشور
(1357 ش)

* 27  شوال   در گذر تاریخ

* زادروز کسایی مروزی، شاعر شهیر سده‏ های چهارم و پنجم (341 ق)
اشاره:
مجدالدین ابوالحسن کسایی مروزی شاعر ایرانی نیمه دوم سده چهارم هجری و (شاید) آغاز سده پنجم هجری است. چنان‏که از نامش برمی‌آید - و خود وی نیز به این امر اشاره دارد - اهل مرو بود. کسایی در اواخر دوره سامانیان و اوائل دوره غزنویان می‌زیسته است.
تاریخ تولد او را بنا بر قول خود شاعر در روز چهارشنبه 27 شوال‏ سال ۳۴۱ ه ق تعیین کرده‌اند و این تاریخ را در مطلع قصیده لامیه خود آورده است. زمان وفات او به‏درستی معلوم نیست. اما از قصیده‌ای که در پنجاه سالگی خود سروده مسلم است که وفاتش بعد از سال ۳۹۰ق بوده است.
دوره شاعری او با ایام ضعف دولت سامانی و سلطنت چهار تن آخرین پادشاهان آن خاندان هم‏زمان شد. کسایی مسلماً از ستایشگران خاندان سامانی بوده است. البته بعدها که پس از انقراض سامانیان، روزگار حال و هوای دیگری یافته، و او هم در مسیر فکری دیگری افتاده بوده است، از کار گذشته خود اظهار پشیمانی کرد.
دیوان کسایی که تا قرن ششم موجود بوده، بعدها از میان رفته است. درباره شعر او، مؤلف کتاب النقض - که دیوانش را در دست داشته - می‌گوید : «همه دیوان او مدایح و مناقب حضرت مصطفی و آل اوست». عوفی هم می‌گوید: «اکثر اشعار او در زهد و وعظ است و در مناقب اهل بیت نبوت».
اشعار مذهبی او بیش از جنبه شعری، از نظر تاریخ اجتماعی ایران و پیشینه انتشار شیوه‌های گونا‌گون فکری در خراسان اهمیت دارد، اما جلوه اصلی شاعری او که در طول قرن‏ها مایه اشتهار شاعر گردیده از آنجاست که کسایی نقاش چیره‌دست طبیعت است و وصف‏های روشن و جاندار با تشبیهات ساده و لطیف و دلنشین او را در شعر کهن فارسی بلندآوازه ساخته است.
سخن کسایی جامعیتی دارد و در آثار بازمانده از او که سیصد و چند بیت است از همه موضوعات شعری عصر او نمونه‌هایی هست از: وصف طبیعت و تغزل، مدح و منقبت و سوگنامه، زهد و حکمت، و هزل و طنز. باخرزی دو بیت شعر عربی هم به نام او آورده است. کسایی مردی دانشمند و حکیم و وجودش آراسته به علوم عصر خویش بود. این‏که او را به صفت «حکیم» یاد کرده‌اند از نوع لفظ‏پردازی‏های تذکره‌نویسان نیست و واقعیت دارد.

* وفات «ابوالحسن عامری» فیلسوف ایرانی(381 ق)
اشاره:
ابوالحسن عامری از جمله فیلسوفانی است که در فاصله‏ی زمانی میان دو فیلسوف بزرگ ایران یعنی فارابی و ابن سینا می‏زیست و در واقع، حلقه‏ی اتصال بین فلاسفه‏ی متقدم اسلامی شمرده می‏شود. ابوعلی مسکویه که از شاگردان برجسته‏ی عامری و معاصر ابن سینا می‏باشد، بسیاری از سخنان عامری را که حاوی نکات اخلاقی است در کتاب معروف خود به نام تجاربُ الاُمَم آورده است. عامری علاوه بر این که در فلسفه صاحب نظر و شارح فلسفه‏ی ارسطو بود، در زمینه‏ی اخلاق و دین نیز تحقیق و بررسی بسیاری انجام داد و آثار ارزشمندی در این زمینه برجای گذاشت. وی فلسفه را مولود عقل و استدلال می‏دانست و معتقد بود که عقل هرگز از فرمان خداوند سرپیچی نمی‏کند. الابصار و المُبَصِّر از جمله تالیفات اوست.

* درگذشت زاهد عارف «سید احمد کربلایی» (1332 ق)
اشاره:
سیداحمد کربلایى از چهره‏های معروف اخلاق، در اصل اصفهانی بوده، ولی در کربلا رشد کرده است. وی از محضر اساتیدی چون آخوند ملاکاظم خراسانی و ملاحسینقلی همدانی بهره گرفته و پس از کسب مدارج عالی علمی، حلقه‏ی درس خود را تشکیل داد. جمع کثیری از بزرگان و وارستگان، به یُمن تربیت آن بزرگوار قدم در دایره‏ی کمال گذاشته، پشتِ پای به بساط طبیعت و دنیای مادی زده و از متوجّهان به حق و مَحرمانِ حریم قُرب شدند. مجاهدِ شهید شیخ محمدتقی بافقی، سیدمحمدکاظم عصار، سیدمحسن امین عاملی و میرزاعلی آقا قاضی طباطبایی تبریزی در مکتب درس ایشان پرورش یافتند.

* رحلت آیت ‏الله «سیدجواد حسینی‏ خامنه ‏ا ی» والد محترم مقام معظم رهبری(1406 ق)
اشاره:
آیت الله سیدجواد حسینی خامنه ای در ماه جمادی الثانی سال 1313 ق در خامنه نزدیک تبریز به دنیا آمد. او از دوران طفولیت، در جریان حوادث مشروطه قرار گرفت و با روحیه ی مبارزه‏گریِ شهید شیخ محمد خیابانی، خو گرفت. سید جواد در جوانی سفری به عتبات عالیات و مشهد مقدس کرد و از آن پس در شهر مشهد اقامت نمود. ایشان از محضر آقازاده‏ی خراسانی و حاج آقا حسین قمی کسب فیض نمود و به مدارج بالای علمی دست یافت. در سال 1345 ق برای ادامه‏ی تحصیلات راهی نجف اشرف گردید و در آنجا از درس میرزای نایینی و سیدابوالحسن اصفهانی بهره‏ای وافر برد. در روزهای سیاه اختناق ستمشاهی، رنج و فشار روز افزونِ آن دستگاه جبار بر خانواده و فرزندان خود را تحمل می‏کرد ولی در همه‏ی عمر، روی خوش به دشمنان اسلام نشان نداد. از دامان این عالم بزرگوار شخصیت بزرگواری همچون حضرت آیت الله سید علی خامنه‏ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی پرورش یافتند که مایه‏ی مباهات جامعه‏ی تشیع و جهان اسلام می‏باشند. آیت الله سیدجواد خامنه‏ای سرانجام درچهاردهم تیرماه 1365 ش پس از گذراندن چند ماه بیماری و ضعف در سن 93 سالگی به لقاء الله پیوست و در حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.

* وفات آیت ‏الله رحمانی؛ عالم و مدرس برجسته حوزه (1416ق)
اشاره:
آیت‏الله ابوالقاسم رحمانی خلیلی مازندرانی در سال ۱۳۰۲ش (۱۳۴۲ق) در خلیل‏محله بهشهر چشم به جهان گشود. او از کودکی کسب علم و دانش را آغاز نمود و به تحصیل علوم حوزوی پرداخت. وی سپس برای تکمیل مدارج علمی خود، در سال ۱۳۲۵ش راهی حوزه نجف اشرف شد و از محضر حضرات آیات عظام: سیدمحسن حکیم، سیدمحمود شاهرودی، سیدابوالقاسم خویی و میرزاهاشم آملی بهره‏های فراوان برد و در همان‏جا به تدریس مشغول گردید.
آیت‏الله رحمانی پس از چهارده سال اقامت در حوزه نجف به زادگاه خود بازگشت و یک هفته پس از آن، توسط آیت‏الله کوهستانی، عالم منطقه و استاد اولیه خود، به‏عنوان فقیه، عالم و ملا معرفی گردید. وی در زادگاه خود، حوزه علمیه، مسجد و حسینیه تأسیس کرد و به امر ارزشمند تدریس و ارشاد همت گماشت.
مدتی بعد، آیت‏الله رحمانی به تهران رفت و پس از اقامتی ۱۴ ساله، در سال ۱۳۶۴ش راهی شهر قم گردید. معظم‏له عاشق تدریس بود و در تهران هر روز تا ده درس می‏داد. از این عالم بزرگوار تألیفاتی به‏جای مانده است که: «شرحی بر عروةالوثقی»، «رساله در مشتق»، «رساله در طلب و اراده» و... از آن جمله‏اند.
آیت‏الله ابوالقاسم رحمانی خلیلی مازندرانی، این فقیه فرزانه سرانجام در ۲۷ اسفند ۱۳۷۴ش برابر با بیست و هفتم شوال‏المکرم سال ۱۴۱۶ هجری قمری در سن هفتاد و دو سالگی پس از نماز صبح بدرود حیات گفت و پس از تشییعی باشکوه در مدرسه‏ای که خود در زادگاهش بنیان نهاده بود، مدفون گردید.

* وفات آیت‏الله تبریزی؛ از مراجع تقلید شیع (1427ق)
اشاره:
آیت‏الله میرزاجواد تبریزی در سال ۱۳۰۵ش در شهر تبریز در میان خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. آیت‏الله تبریزی برای ادامه تحصیل، شهر و دیار خویش را در سال ۱۳۲۷ش به قصد ورود به حوزه علمیه قم ترک گفت. وی در قم دوره سطح را به پایان برد و در اوج شکوفایی علمی و فقهی، وارد درس خارج استادان گران‏مایه‌ای چون مرحوم آیت‏الله العظمی سیدمحمدحجت و مرحوم آیت‏الله العظمی بروجردی شد. در طول این مدت، شاگردی نزد آیت‏الله زنوزی تبریزی و آیت‏الله العظمی بروجردی، از او در فقه و اصول، چنان طلبه ممتازی ساخته بود که مرحوم بروجردی، او را به‏عنوان مسئول امتحان‏گیری از طلاب حوزه انتخاب کرده بود.
علاقه فراوان به ادامه تحصیل آن هم در کنار مرقد پاک امیرمؤمنان علی علیه‏السلام، آیت‏الله تبریزی را بر آن داشت تا به نجف اشرف برود.
آیت‏الله میرزاجواد تبریزی را باید از شاگردان برجسته مرحوم آیت‏الله خویی دانست؛ چه آن‏که همواره مورد عنایت خاص وی و طرف مشورت آن مرد بزرگ بود. آیت‏الله خویی، آینده این شاگرد ممتاز را بسیار درخشان توصیف می‌کرد و می‌گفت: «میرزاجواد، فاضل و مجتهد مطلق است.»
آیت‏الله تبریزی پس از گذشت ۲۳ سال حضور در حوزه مقدس نجف اشرف و تحقیق و تدریس و تبلیغ معارف اهل بیت علیهم‏السلام، سرانجام در سال ۱۳۵۵ش هنگام بازگشت از مرقد سیدالشهداء علیه‏السلام از سوی رژیم بعث عراق، دستگیر و به ایران فرستاده شد. معظم‏له پس از ورود به میهن نیز دوباره در حوزه علمیه قم، فعالیت‌های علمی خود را از سر گرفت.
آیت‏الله تبریزی در طول سال‌ها تدریس، هزاران طلبه فاضل را به جامعه اسلامی تحویل داد و حوزه درس وی، جزو شلوغ‌ترین حوزه‌های درسی به‏شمار می‌آمد. پس از درگذشت محمدعلی اراکی، وی یکی از
هفت مرجع تقلیدی بود که از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معرفی شد. آیت‏الله میرزاجواد تبریزی در ۳۰ آبان ۱۳۸۵ش برابر با بیست و هفتم شوال‏المکرم سال ۱۴۲۷ ه ق در شهر قم درگذشت و در حرم فاطمه معصومه دفن شد.
تألیفات آیت‏الله تبریزی عبارت‏اند از: «ارشاد الطالب»؛ «اسس القضاء والشهادات»؛ «طبقات الرجال»؛ «تکمله منهاج الصالحین و تعلیقه بر آن»؛ «رساله توضیح المسائل»؛ «مسائل منتخبه»؛ «مناسک حج»؛ «حاشیه عروةالوثقی»؛ «حاشیه بر وسیله مرحوم اصفهانی»؛ «حدود و قصاص»؛ «فی علم الاصول»؛ «فی علم الفقه»؛ «شرح کفایةالاصول»؛ «صراط النجاة در
۶ جلد»؛ «قصاص»؛ «التهذیب در احکام حج»؛ «الأنوار الالهیة فی المسائل العقائدی»؛ «رساله احکام بانوان»؛ «رساله احکام نوجوانان و جوانان» و «استفتائات جدید»

*  13  آگوست  در گذر تاریخ

  * درگذشت «ویلبِر رایْتْ» یکی از سازندگان هواپیمای موتوردار (1912م)

  * روز استقلال کشور آفریقایی «آفریقای مرکزی» از استعمار فرانسه (1960م)

 *  آغاز ساخت دیوار برلین و تقسیم پایتخت آن به دو قسمت غربی و شرقی (1961م)

* آغاز انقلاب فرهنگی در رژیم کمونیستی چین به رهبری «مائوتسه تونگْ» (1966م)

 *  کودتا در بنگلادش و قتل «مجیب‏الرحمن» بنیان‏گذار استقلال و رئیس جمهور آن کشور (1975م)