كتاب علم و اراده الهی اثر حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن قدردان قراملكی، محقق گروه كلام و دين پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری قطب علمی فلسفه دين سامان يافته است.

به گزارش خبرگزاری مهر، اين اثر از دو بخش با عنوان علم و اراده تركيب يافته است: در بخش نخست، ماهيت علم و اقسام آن، علم ذاتي خدا و نسبت آن با ذات، ادله موافقان و منكران علم ذاتي و علم پيشين و فعلي، گستره علم خدا از حيث شمول به اعدام و ممتنعات و غير متناهيات مورد تحليل و تقرير قرار مي گيرد.

مولف در بخش دوم اراده خدا را از سه منظر: معناشناختي، وجودشناختي و گستره و نسبت آن با اصل عليت، شرور و اراده انسان مورد بحث قرار داده است. از ویژگیهای کتاب می توان به جامعیت مباحث، توجه به دیدگاه های معاصر اعم از اسلامی و غربی، نقدهای اختصاصی نویسنده بر دیدگاه های رقیب و نیز تعریف جدید از اراده خدا اشاره نمود.

نویسنده کتاب از دو دهه پیش در حوزه کلام و فلسفه دین به تحقیق و تألیف بیست کتاب و هشتاد مقاله در نشریات علمی پرداخته است که این جا می توان از کتاب: «خدا و مساله شر» (کتاب سال حوزه)، «قرآن و پلورالیسم» (کتاب سال حوزه)، «اصل علیت در فلسفه و کلام»، «معجزه در قلمرو عقل و دین»، «کلام فلسفی» و «مجموعه شش جلدی پاسخ به شبهات کلامی» نام برد.

در بخشي از مقدمه مؤلف مي‌خوانيم: دو صفت علم و اراده از صفات کمالی قطعی خداوندی است که مورد تأیید و تأکید ادیان آسمانی و اکثریت متألهان قرار گرفته است، در نظر ابتدائی چنین به نظر می رسد معنا و مفهوم آن دو روشن و نسبتشان به خداوند واضح و بدون محذور است؛ لکن تأمل در آرای دین پژوهان نشان می دهد که اصل و نحوه وجود (هستی شناسی) و نیز معنا و مفهوم و چگونگی تفسیر و تبیین آن دو (معرفت شناسی)، معرکه آرای اندیشوران اعم از فلاسفه، متکلمان و فلاسفه دین قرار گرفته است.

برخی منکر و برخی دیگر موافق آن دو هستند. موافقان در تعریف آن دو خود دچار اختلاف شده و هر مکتب تعریف و رهیافت خاصی را برگزیده است، به گونه ای که تعاریف ارایه شده از علم خدا بالغ بر بیست تعریف می‌شود. موافقان علم در تبیین ابعاد خاص علم، آرای متناقضی ارایه کرده اند، بعض آرا به نفی علم در ذات الهی و بعض دیگر نیز به انکار گستره علم خدا منتهی شده است، مثلا برخی از مشائین منکر تعلق علم خدا به جزئیات شدند.

بعضي معاصران مدعی نسبت علم حصولی به خداوند(نه به معنای صورت ذهنی که حکایت گری) شدند. مناقشات موافقان و مخالفت از حوزه اندیشه فراتر رفته و چه بسا به تکفیر نیز کشیده شده است، به نحوی که بعض متکلمان فلاسفه را به علت تفسیر خاص از علم خدا (علم کلی) یا ارجاع اراده به علم، متهم به انکار آن دو صفت کمالی و به تبع آن تکفیر نموده اند. مباحث و دیدگاههای متفاوت و متعارض ضرورت تنقیح مسأله مورد بحث را اثبات می کند.

گفتني است كتاب علم و اراده الهي به قلم حجت الاسلام والمسلمين محمدحسن قدردان قراملكي با قيمت ۲۶۰۰۰ تومان در اختيار مخاطبان قرار گرفته است.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات تکمیلی و تهیه کتاب می توانند به نشانی  www.poiict.org مراجعه کنند