* 20 تیر در گذر تاریخ
* شکست سپاه «محمد علی شاه» به فرماند هی «کلنل لیا خوف»
از مشروطه طلبان (1288 ش)
اشاره:
در پی اعمال مستبدانه محمدعلی شاه قاجار و سرکوب آزادی خواهان، تعدادی از مشروطه طلبان به فکر فتح تهران و سرنگونی شاه افتادند. از این رو به سمت پایتخت به راه افتادند و وارد شهر شدند. پس از آن که نیروهای محمدعلی شاه، در نبردهای مختلف از قوای مشروطه شکست خوردند، سرانجام درگیری نهائی در تهران روی داد و مشروطهطلبان به راحتی تهران را تسخیر کردند. با ورود مشروطهطلبان و آزادیخواهان به تهران، محمدعلی شاه قاجار که خود را در برابر آنان ناتوان دید به سفارت روسیه پناهنده گردید. پس از آن، لیاخوف روسی فرمانده قزاقان نیز خود را به سپهدار اعظم، فاتح تهران تسلیم کرد و شمشیر خود را از کمر باز کرده، به عنوان تسلیم در مقابل وی بر زمین نهاد. ساعت چهار بعدازظهر همان روز، جلسه مهمی شامل پانصد تن از نمایندگان مجلس، بزرگان پایتخت و آزادیخواهان معروف در بهارستان منعقد شد. این مجلس تاریخی که تحت عنوان مجلس عالی فوق العاده انعقاد یافت، محمدعلی شاه را که به
سفارت روس پناه برده بود، از سلطنت عزل کرد و پسر دوازده ساله او، احمد میرزا ولیعهد را به
سمت شاهنشاهی ایران اعلام نمود.
* در قتل عام کاخ سلطنتی مراکش 286 نفر کشته و مجروح شدند. سپهبد حجت مشاور ایرانی پادشاه مراکش به شدت مجروح شد (1350ش)
* رحلت فقیه جلیل و عالم بزرگوار، آیت الله «سیدمحمد وحیدی شبستری» (1379 ش)
اشاره:
آیت الله سید محمد وحیدی شبستری در سال 1295 ش (1335 ق) در شهرستان شبستر در استان آذربایجان شرقی و در بیت علم و تقوا زاده شد. وی پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی و دوره سطح، در 18 سالگی راهی قم شد و همزمان با فراگیری سطوح عالیه، دروس فلسفه، کلام و عرفان را از حضرات آیات شیخ مهدی مازندرانی و میرزا محمدعلی شاه آبادی فرا گرفت. آیت الله وحیدی پس از فراغت از سطوح، یکسره به درس خارج فقه و اصول آیت الله سید محمدحجت کوه کمرهای حاضر شد و به مدت هشت سال از درس ایشان بهرههای فراوانی برد. وی سپس بنا به دعوت مکرر مردم زادگاهش و دستور آیت الله حجت به شبستر بازگشت و نزدیک به ده سال در آن سامان به خدمات بزرگ علمی و دینی پرداخت.
آیت الله وحیدی در 37 سالگی به قم بازگشت و به تدریس خارج فقه و اصول و نیز شرکت در درس آیت الله بروجردی مشغول شد. معظم له که از آیت الله حجت و سید ابوالحسن اصفهانی اجازه اجتهاد داشت، در نشر مذهب
اهل بیت (ع) در استانهای آذربایجان غربی و کردستان، کوششِ بسیار مینمود و علاوه بر تأسیس مساجد و حسینیههای فراوان در این دو استان، مبلغان بسیاری به آن سامان میفرستاد. آیت الله وحیدی با آغاز
نهضت اسلامی، همگام با دیگر مراجع تقلید به سخنرانی و صدور اعلامیه و پیامهای متعدد پرداخت و نقش مثبتی ایفاء نمود. از این فقیه فرزانه آثار متعددی
بر جای مانده که حاشیه بر عروةُ الوثقی، حاکمیت پیرامون خاتمیت و رفع شبهات، پنجاه مجلس و شرح وسیلةُ النجاة، از آن جملهاند. سرانجام آن فقیه بزرگوار در
22 تیرماه 1379 ش برابر با دهم ربیع الثانی 1421 ق در 84 سالگی دار فانی را وداع گفت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه(س) مدفون شد.
* درگذشت ابوالحسن علوی طباطبایی منتقد و مترجم و از فعالان مطبوعاتی (1390ش)
* در گذشت حمید سمندریان، کارگردان و استاد پیشکسوت تئاتر ایران (1391ش)
* 26 رمضان در گذر تاریخ
* وفات جمالالدین خوانساری؛
از علمای بزرگ شیعی (1125ق)
اشاره:
جمالالدین فرزند محقق خوانساری معروف به آقاجمال «محقق خوانساری»
یکی از بزرگترین علمای شیعه در قرن دوازدهم هجری است.
وی در بیت علم و حکمت، نشو و نما نمود و
سنوات عمر خود را در اصفهان سپری نمود. آقاجمال از محضر پدر دانشمند خویش و محقق سبزواری و دیگر اساتید اصفهان به کمالات علمی نائل آمد.
وی در علم کلام، منطق، فلسفه، حکمت، فقه، اصول، تفسیر و... پس از پدر، یگانه عصر خویش گشت؛ معظمله نیز به محقق خوانساری معروف است و با
مدقق شیروانی معاصر و در یک ترازو.
آقاجمال را برادری عالم و فاضل بهنام رضیالدین محمد بود که با برادر در دروس علمی شریک بودند؛ هرچند شهرت آقاجمال از آقارضی بیشتر گشت.
علامه خوانساری صاحب روضات مینویسد: آقاجمال در روزگار خود ریاست تدریس را به عهده داشت و از برکات انفاسش گروهی از فضلا و اعیان به عالیترین مقامات علمی نائل آمدند.
او دانشمندی ظریف، خوشطبع، نیکوچهره، جلیلالقدر و با اندیشه متنفذ و بزرگوار بود و آنی از اشتغال به علم غافل نبود... محصلین خویش را
به درس مدام تشویق مینمود و به آنها میگفت عزیزان من
بدانید در سایه پشتکار و اشتغال به تحصیل، شما از آقاجمال کمتر نیستید.
معاصرش شیخ حر عاملی در کتاب امل او را بهعنوان حکیمی دانشمند و فقیهی فاضل ستوده و محدث نوری و محدث قمی نیز در آثار خود بهدنبال جمال معنویاش رفتهاند. آقاجمال شرحی بر «شفا» و «اشارات» ابن سینا نوشت و «شرایع»، «معالم»، «شرح لمعه»، «تهذیب» و «مختصرالاصول» را نیز حاشیه زد و شرحی فارسی بر «مفتاحالفلاح» در ادعیه زد. آقاجمال، قرآن مجید و صحیفه سجادیه را ترجمه نمود و شرحی نیز بر غرر و درر آمدی زد. آقاجمال حاشیهای بر من لا یحضره الفقیه نیز نوشت و فصول مختار سیدمرتضی را ترجمه نمود و در اصول دین (و امامت نیز) کتابی مفید به رشته تحریر درآورد. آقاجمال دانشمندی خوشذوق، پرحافظه، خوشمحضر و عالمی حاضرجواب بود. در فکاهیات و مطائبه کمنظیر بود. هیچگاه سخن یا مزاح کسی را
به خانه نبرد.
آقاجمالالدین خوانساریاین دانشمند نیکو صورت ونیکو سیرت در
بیست و ششم رمضانالمبارک سال ۱۱۲۵ ه. ق
به حضور مولایش شتافت. قبر او در تکیه خوانساری در تخت فولاد اصفهان
واقع گردیده است.
* اشغال بوشهر توسط انگلیسىها و آغاز قیام مردم تنگستان (1333ش)
اشاره:
بوشهر از بنادر بزرگ و مهم ایران مىباشد که
قریب به یکصد سال است بهعنوان مرکز بنادر جنوب کشور شناخته شده. قبل از ظهور و ورود دین اسلام به ایران، بندرى بهنام بوشهر اساساً وجود نداشته است و آبادى در دو فرسنگى سمت جنوب بوشهر در ساحل دریا بوده که آنجا را (ریشهر) مىنامیدهاند.
به قول مؤلفین «فارسنامه ناصرى» و «گنج دانش»، بوشهر از زمان کریمخان زند
رو به آبادى گذاشت و در زمان ناصرالدینشاه رو به عمران بیشتر گذاشت و از
بنادر تجارى مهم محسوب شد.
تا در سال ۱۲۷۳ق که شهر هرات از طرف دولت ایران محاصره شد، انگلیسیها خائف گشتند و براى انصراف ایران از تصرف هرات که کلید هندوستان شمرده مىشد، سى فروند کشتى جنگى به خلیج فارس فرستادند و
پس از جنگ با دلاورمردان تنگستان این بندر را تصرف کردند. (این درگیرى بین باقرخان ضابط تنگستانى و پسر رشیدش احمدخان تنگستانى با چهارصد تفنگچى در قلعه ریشهر روى داد و احمدخان تنگستانى بههمراه
۷۲ نفر در این راه شهید شدند.)
در آغاز جنگ جهانى اول (۱۹۱۴م) قواى روس از شمال و نیروهاى انگلیس از جنوب کشور، ایران را در معرض هجوم قرار دادند. کشتیهاى جنگى انگلیس در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نیروهاى اشغالگر
در بیست و ششم رمضانالمبارک سال ۱۳۳۳ هجری قمری (۸ اوت ۱۹۱۵م، برابر با ۱۷ مرداد ۱۲۹۴ش)، شهر بوشهر را به اشغال خود درآورند.
یک روز از پس از اشغال بوشهر، چهارده نفر از احرار آن علیه اشغالگران اعتراض کردند ولى چون اهل جدال و اسلحه نبودند دستگیر و به هندوستان تبعید شدند. رئیسعلىخان دلوارى، شیخحسینخان چاهکوتاهى و زائرخضرخان اهرمى سه نفر خوانین دلیر تنگستان از این وقایع آگاه شدند و تصمیم گرفتند که علیه دشمن قیام و در مقام مدافعه از وطن برآیند.
حدود دو ماه قبل از اینکه قواى انگلیس بوشهر را اشغال کنند، جنرال کاکس کنسول انگلیس در خلیج فارس، نامهاى به مرحوم شیخ محمدحسین برازجانى روحانى متنفذ و مجتهد معروف دشتستان نوشت که جواب آن نامه انگیزه قیام رئیسعلى دلوارى آن قهرمان نامى ایران و اسلام شد.
کنسول انگلیس در این نامه از شیخ محمدحسین برازجانى خواسته بود که از نفوذ خود استفاده کند و از هرگونه آشوب و قیام علیه اشغالگران جلوگیرى نماید. در این نامه تأکید شده بود که از دشمنى با دولت انگلیس
هیچ سودى عاید ملت ایران نخواهد شد، بلکه
در صورتى که ایرانیان وارد جنگ شوند، انگلیس
یک سوم خاک ایران را به تصرف خود درخواهد آورد. شیخ در پاسخ به این نامه تمام مصیبتها را از طرف دولت انگلیس برشمرده و اعلام کرده بود که چنانچه عملیات انتقامجویانه علیه اشغالگران صورت پذیرد، مسئولیت آن بر عهده انگلیسیها خواهد بود.
رئیسعلى در نامههاى متعدد به شیخ محمدحسین برازجانى، براىجهاد و قیام علیه قواى انگلیس کسب تکلیف مىکند که سرانجام مرحوم شیخ صورتى از حکم جهادى که مراجع شیعه از نجف اشرف ارسال داشته بودند، به ضمیمه حکم خود مبنى بر وجوب
جهاد با کفار انگلیسى و جلوگیرى از رخنه آنها به
بنادر جنوب و دشتى و تنگستان و لزوم همکارى خوانین این مناطق و بسیج مردم مسلمان براى رفتن به میدان جنگ صادر مىکند و براى همه خوانین مىفرستد. رئیسعلى دلوارى همینکه از حکم جهاد مرحوم شیخ محمدحسین برازجانى و دیگر مراجع دینى آگاهى مىیابد، آماده نبرد با قدرت امپراتورى انگلیس مىشود و مقدمات کار را در خانه حاج سیدمحمدرضا کازرونى فراهم مىسازد.
رئیسعلى همراه دوستش خالوحسین دشتى در اوائل ماه رمضان ۱۳۳۳ق در عمارت حاج سیدمحمدرضا کازرونى، پس از مذاکراتى با وى آمادگى خود را براى دفاع از بوشهر و جلوگیرى از پیشروى
نیروهاى انگلیسى اعلام مىدارد.
رئیسعلى پس از اظهار تشکر، قرآن مجید را مىطلبد و همینکه خادم قرآن مىآورد، برمىخیزد و تعظیم مىکند و با احترام تمام آن را روى میز جلو خود مىگذارد، آنگاه رو به حاضرین کرده و مىگوید: «اى کلامالله گفتار مرا شاهد باش. من به تو سوگند یاد مىکنم که اگر انگلیسیها بخواهند بوشهر را تصرف کنند و به خاک وطن من تجاوز نمایند در مقام مدافعه برآیم، و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ و ستیز با آنان نکشم، و اگر غیر از این رفتار کنم در شمار منکرین و کافرین به تو باشم، و خدا و رسول از من بیزار شوند.» بعد از اشغال شهر بوشهر در ۲۶ رمضان ۱۳۳۳ق، نیروهاى انگلیسى قصد تصرف ناحیه دلوار را مىکنند.
دلوار محلى بود که پیش ازآن چند بار سربازان انگلیسى به آنجا تجاوز کرده اما طعم تلخ شکست را در این ناحیه چشیده بودند. رئیسعلىخان دلوارى، شیخحسینخان چاهکوتاهى و زائرخضرخان اهرمى، از این وقایع آگاه و در مقام دفاع از وطن برمىآیند.
بدینترتیب قیام دلیران تنگستان علیه
اشغالگران انگلیس آغاز مىشود و نیروهاى متجاوز انگلیس که قریب به پنچ هزار بودند در دام دلیرمردان تنگستانى گرفتار مىآیند و عده زیادى از متجاوزان انگلیسى در این حمله از بین مىروند. قیام مردم تنگستان
بر روى هم، هفت سال به طول مىانجامد.
* 13 جولای در گذر تاریخ
* آتشسوزی بزرگ شهر رُم پایتخت امپراتوری روم (64م)
* تشکیل قدیمی ترین ارتش جهان در سوئیس در دوره جدید (1400م)
* پایان سفر تاریخی، علمی و تحقیقاتی «جِیمز کوک» دریاسالار انگلیسی (1771م)
* روز استقلال «رومانی» از امپراتوری عثمانی (1878م)
* امضای قرارداد اتحاد بین شوروی و انگلستان در جریان جنگ جهانی دوم (1941م)