حدود 2000 سال قبل از ميلاد دولت شهرهاي سومري به ويژه دولت شهر اور فروپاشيدند و راه را براي ايجاد كشورهاي كوچك پادشاهي گشودند. يكي از اين كشورها در پيرامون شهر بابل تاسيس شد. شهر بابل در 100 كيلومتري جنوب شهر بغداد امروزي واقع شده بود و قلمروي آن را كشور سابق اكد تشكيل مي داد.
ساكنان بابل به زبان اكدي (يا كلداني) سخن مي گفتند كه مانند تمام زبان هاي خانواده زبان سامي ريشه ال يا بال در آن وجود داشت.
واژه بابل در زبان سامي آن دوره به مفهوم «دروازه خدايان» بود.
بابل در دوران سلطنت طولاني حمورابي از 1792 تا 1750 قبل از ميلاد به اوج شكوه خود رسيد.
حمورابي فتح سرزمين هاي سومر و اكد را تكميل كرده و پادشاهي ماري در سوريه كنوني را نابود كرد.
او يك قانون گذار بزرگ بود و قانون مشهور حمورابي را در 282 ماده تدوين كرد كه يك نسخه آن كه بر سطح يك لوح از جنس سنگ بازالت حك شده است ، در موزه لوور پاريس نگهداري مي شود.
با تدوين اين قانون حمورابي تمايل خود براي برتري قانون در امپراتوري وسيعش را نشان مي دهد.
او تمام خدايان محلي را تحت فرمان يك خداي برتر ، مردوخ ، خداي بابل درآورد.
نخستين امپراتوري بابل در حدود سال 1595 قبل از ميلاد توسط هيتي ها و پادشاه آنها مورسيلي ويران شد.
هيتي هاي تازه وارد به خاورميانه قومي از ريشه هند و اروپايي بودند كه در مركز تركيه كنوني يك كشور به نام پادشاهي هيتي را تاسيس كرده بودند و پايتخت آنها هاتوسا نام داشت.
علت برتري آنها بر اقوام و كشورهاي همسايه آگاهي اين قوم از ذوب فلز آهن بود ، بنابراين سلاح هاي آنها بر سلاح هاي برنزي و مسي اقوام همجوار برتري داشت.
مدتي بعد بابل به اشغال آشوريان درآمد. آشوريان داراي فرهنگ مشابه بابل بودند و مانند قوم بابل به زبان اكدي كه يك ريشه زبان سامي بود ، سخن مي گفتند.
آشوريان با پادشاه خود سالمانازار اول حدود سال 1274 قبل از ميلاد كشور گشايي هاي خود را آغاز كرده و اندك اندك سراسر خاورميانه را تصرف كردند.
در زمان سلطنت آشور بانيپال كه در سال 668 قبل از ميلاد آغاز شده بود ، قلمروي آشوريان تا مصر گسترش يافت ، اما تقريبا 20 سال پس از مرگ او در سال 630 قبل از ميلاد ، امپراتوري آشور توسط هووخشتره پادشاه مادها كه با بابل متحد شده بود ، منقرض گرديد.
بابل بار ديگر توانست شكوه گذشته خود را بازيابد. نابو پولاسار كه توسط آشوريان حاكم بابل شده بود پس از اتحاد با هوخشتره پادشاه مادها و منقرض كردن سلسله آشوريان ، به عنوان پادشاه بر تخت سلطنت بابل نشست و اين كشور استقلال خود را دوباره بازيافت.
پس از او پسرش بخت النصر يا نبوكد نصر در سال 605 قبل از ميلاد پادشاه بابل شد.اوابتدا مصريان را در خاركميش شكست داد و آنها را از خاورميانه بيرون راند.
مدتي بعد ، كشور يهوديه را تحت تسلط خود درآورد و شهر تير (صور در لبنان كنوني) در فنيقيه را تصرف كرد.
بخت النصر به توسعه شهر بابل پايتخت خود پرداخت.
او حصاري به طول 18 كيلومتر را در پيرامون شهر ايجاد كرد كه ورودي اصلي شهر دروازه ايشتار بود.
از دروازه ايشتار راهي سنگفرش شده به معبد خداي مردوخ منتهي مي شد. بخت النصر دستور بازسازي زيگورات بابل را داد كه اساس احداث برج مشهور بابل شد. احداث باغهاي معلق بابل به بخت النصر نسبت داده شده است.
با مرگ بخت النصر در 562 قبل از ميلاد و اندكي بعد يك فرد فرصت طلب به نام نبوكنيد سلطنت بابل را تصاحب كرد.
پس از او پسرش بالتازار در سال 548 قبل از ميلاد پادشاه بابل شد.
در سال 539 قبل از ميلاد ، كورش پادشاه بزرگ هخامنشي سراسر بين النهرين را تصرف و شهر بابل را نيز اشغال كرد.
امپراتوري بابل منقرض شد و بابل به يك شهر كوچك مبدل گرديد و ديگر هرگز امپراتوري بابل تجديد نشد.

بهرام افتخاري / جام جم